Jak powstają żylaki na nogach, co warto wiedzieć o tej dolegliwości?

Wydłużone, poszerzone i poskręcane żyły o mocno niebieskim lub ciemnofioletowym kolorze występujące w obrębie kończyn dolnych to właśnie żylaki. Towarzyszyć im może uczucie ciężkich nóg, swędzenie skóry i obrzęk. Główne przyczyny żylaków to przede wszystkim genetycznie uwarunkowane nieprawidłowości zastawek żylnych i zaburzenia ściany żył. Ryzyko pojawienia się żylaków zwiększać może wiele czynników środowiskowych, które warto znać, aby móc świadomie ich unikać. Jak wygląda patofizjologia rozwoju żylaków i jak je leczyć? Czy da się trwale pozbyć żylaków? Odpowiadamy! 

Czym są żylaki kończyn dolnych i jak powstają?

Terminem żylaki określa się stan, kiedy dochodzi do wydłużenia i poszerzenia żyły, w wyniku czego uzyskuje ona kręty przebieg. Mechanizm powstawania żylaków jest dość prosty. W świetle żył głębokich i powierzchownych znajdują się zastawki, które pozwalają na przepływ krwi tylko w jednym kierunku, zapobiegając jej cofaniu się. Żylaki powstają zazwyczaj przez nieprawidłowości zastawek żylnych, które zaburzają krążenie krwi. Powodują, że krew zamiast przepływać z układu powierzchownego do głębokiego i dalej do serca, przedostaje się wstecznie do układu powierzchownego, powodując jego przeciążenie i nadmierne rozciąganie¹.

Typy żylaków na nogach

W medycynie stosuje się podział na trzy rodzaje żylaków¹:

• teleangiektazje (pajączki naczyniowe) – poszerzone żyłki położone płytko w skórze. Jedynie nieestetycznie wyglądają i rzadko wywołują dolegliwości bólowe;
• żylaki siatkowate – siatka krętych żyłek występujących pod skórą. Nie są bolesne i rzadko powodują obrzęk;
• żylaki głównych pni żylnych – są to żylaki żyło odpiszczelowej i odstrzałkowej. Najczęściej dają objawy przewlekłej niewydolności żylnej.

Przyczyny powstawania żylaków

Istnieje kilka teorii tłumaczących powstawanie żylaków, jednak najbardziej prawdopodobna jest ta, że patologiczne żyły na nogach są efektem genetycznie uwarunkowanych nieprawidłowości zastawek żylnych (np. zbyt mała ich ilość) lub zaburzenia ściany żył (np. osłabienie ściany i zwiększona podatność na rozciąganie)¹.

Ryzyko występowania żylaków zwiększać mogą następujące czynniki¹:

• ciąża,
• długotrwałe stanie,
• praca w wysokiej temperaturze,
• nadwaga i otyłość,
• dźwiganie ciężarów.

Choć czasem obserwuje się żylaki na nogach w młodym wieku, w tym u kobiet w ciąży, to jednak najbardziej narażone na ich występowanie są osoby starsze, ponieważ częstość występowania żylaków rośnie z wiekiem¹.

Jakie są najczęstsze objawy żylaków na nogach?

Żylaki na nogach uwidaczniają się jako miękkie sinawe uwypuklenia skóry na przebiegu żył w obrębie kończyn dolnych. Często towarzyszy im szereg uciążliwych objawów, w tym m.in.¹:

• uczucie ciężkości nóg,
• bóle nóg,
• obrzęki nóg,
• zmiany skórne,
• stan zapalny,
• swędzenie skóry,
• silne kurcze mięśniowe.

W zaawansowanej postaci żylaków może pojawić się zapalenie żył powierzchownych, objawiające się silnym bólem, wyczuwalnymi pod skórą twardymi zgrubieniami i zaczerwienieniem skóry.

Metody leczenia żylaków nóg – jakie są?

Istnieje wiele metod leczenia żylaków. W każdym przypadku sposób leczenia powinien być dostosowany do zmian chorobowych, stanu zdrowia oraz potrzeb pacjenta. Warto podkreślić, że leczenie powinno się rozpocząć we wczesnej fazie żylaków, aby zapobiec narastaniu dolegliwości^2,3.

Objawowe leczenie żylaków

Leczenie zachowawcze żylaków polega na łagodzeniu objawów, a więc nie powoduje zniknięcia żylaków, które już powstały. Podstawą leczenia jest farmakoterapia. Zaleca się stosowanie tabletek i maści uszczelniających naczynia, np. z diosminą, trokserutyną, rutozydem czy wyciągiem z kasztanowca². W leczeniu przewlekłej niewydolności żylnej zastosować można Diosminex Max. Produkt zawiera zmikronizowaną diosminę, która jest substancją o szerokim spektrum działania. Diosminex Max łagodzi objawy takie jak ból nóg, nocne kurcze i obrzęki³.

Stosowanie leków na żylaki to tylko jedna z metod walki z przypadłością. Dodatkowo zastosować można leczenie uciskowe. Polega ono na noszeniu odpowiednio dobranych do potrzeb podkolanówek lub pończoch uciskowych, które powodując ucisk, zmniejszają przykre objawy².

Techniki usuwania żylaków

W zaawansowanych żylakach często stosuje się leczenie operacyjne prowadzące do wyeliminowania chorych naczyń. Aby usunąć żylaki, stosuje się metody o działaniu mechanicznym (chirurgia), chemicznym (skleroterapia) lub termicznym (laser). Jedną z najczęściej stosowanych metod jest laserowe usuwanie żylaków. Leczenie chirurgiczne może wymagać pobytu w szpitalu, natomiast najmniej inwazyjne metody można stosować w warunkach ambulatoryjnych⁴.

Bibliografia:

1. Frołow M., Żylaki, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/zylaki/63354,zylaki (dostęp: 2022.08.18.)).
2. Frołow M., Leczenie żylaków, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2015 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/zylaki/64132,leczenie-zylakow (dostęp: 2022.08.18.)).
3. Witryna internetowa: https://diosminex.pl (dostęp: 2022.08.18.).
4. Chwała M., Metody inwazyjnego leczenia żylaków, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2012 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/zylaki/64136,metody-inwazyjnego-leczenia-zylakow (dostęp: 2022.08.18.)).