Dieta wątrobowa. Na czym polega i kto powinien ją stosować?

Dieta wątrobowa to sposób żywienia wskazany dla osób cierpiących na różne schorzenia wątroby. Stanowi wsparcie dla ich leczenia, m.in. pomaga odciążyć chory narząd. Jednakże nic nie stoi na przeszkodzie, aby uwzględnić zasady diety wątrobowej w codziennym jadłospisie, nawet wtedy, gdy wątroba nie zmaga się z żadnymi chorobami. Co jeść na diecie wątrobowej? A co jest zakazane?

Spis treści:

• Na czym polega dieta wątrobowa?
• Kiedy należy stosować dietę wątrobową?
• Jakie są najważniejsze zasady diety wątrobowej?
• Jakich składników i produktów należy bezwzględnie unikać na diecie wątrobowej?

Na czym polega dieta wątrobowa?

Ze względu na to, czym zajmuje się wątroba, jest ona uznawana za jeden z najważniejszych narządów. Pełni m.in. funkcję metaboliczną, filtracyjną, detoksykacyjną i magazynującą. To ona w dużej mierze bierze na siebie obciążenia związane z niezdrowym trybem życia i błędami żywieniowymi. Nadmiar tłuszczów w diecie, używki – głównie alkohol, nadużywanie leków to czynniki, które zdecydowanie nie sprzyjają utrzymaniu wątroby w zdrowiu, dlatego właśnie potrzebna jest dieta wątrobowa. Wskazana jest ona przede wszystkim dla osób zmagających się z chorobami tego narządu, ale prawda jest taka, że każdy skorzysta na tym, że zacznie odżywiać się zgodnie z jej zasadami. Jaka jest dieta wątrobowa? Jest to dieta lekkostrawna bazująca na produktach wysokiej jakości, ograniczająca spożycie tłuszczów nasyconych, eliminująca potrawy smażone i ciężkostrawne, produkty wysoko przetworzone oraz używki.

Warto jednak od razu podkreślić, że nie ma czegoś takiego jak uniwersalna dieta wątrobowa, która jest wskazana w przypadku wszystkich schorzeń wątroby. Dokładny jadłospis przygotowuje się z uwzględnieniem rodzaju schorzenia, jego przyczyny, a także stopnia uszkodzenia narządu. Znaczenie ma również stan odżywienia, przy chorobach wątroby może występować zarówno niedożywienie, jak i nadwaga lub otyłość. W zależności od stanu odżywienia trzeba zwiększyć lub zmniejszyć podaż kalorii. Osoba ze zdiagnozowaną chorobą wątroby powinna koniecznie skorzystać z porad dietetyka. Pomoże on ustalić dzienny jadłospis zgodny z zaleceniami, zadba o jego urozmaicenie i zapewni, że z dietą zostaną dostarczone wszystkie niezbędne składniki.

Dieta wątrobowa wspiera leczenie schorzeń wątroby, wspomaga jej pracę oraz pomaga ją odciążyć i eliminuje czynniki uszkadzające (m.in. alkohol). Pomaga zahamować lub spowolnić zmiany chorobowe i przeciwdziała powikłaniom. Zapewnia działanie ochronne i wspiera procesy regeneracyjne. Ponadto służy przywróceniu prawidłowej masy ciała, wyrównaniu niedoborów pokarmowych i ogólnej poprawie jakości życia. Ile trwa dieta wątrobowa? Jeśli jest to dieta typowo lecznicza, cechująca się większymi restrykcjami, to należy ją kontynuować zgodnie z zaleceniami lekarza. Jeśli dieta wątrobowa ma charakter profilaktyczny, wspomagający wątrobę, to należy ją traktować jako długotrwałą zmianę nawyków żywieniowych.

Kiedy należy stosować dietę wątrobową?

Każdego dnia szkodzimy swojej wątrobie, popełniając te same grzechy – jedząc w pośpiechu, za dużo i niezdrowo, pijąc alkohol, przyjmując duże ilości leków. Szkodliwe nawyki żywieniowe, niezdrowa i źle zbilansowana dieta, brak ruchu – to wszystko obciąża wątrobę, a dodatkowo w niektórych przypadkach prowadzi do rozwoju wielu chorób. Najczęściej diagnozuje się ostre i przewlekłe zapalenie wątroby, w tym wirusowe zapalenie wątroby i alkoholowe zapalenie wątroby, ponadto stłuszczenie wątroby, toksyczne uszkodzenie wątroby, marskość wątroby. Wszystkie te schorzenia wymagają odpowiedniego leczenia wspomaganego dietą. Ponadto dieta wątrobowa zalecana jest też jako wsparcie w przypadku przewlekłego zapalenia pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, kamicy pęcherzyka żółciowego, przewlekłego zapalenia trzustki, zaostrzenia wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.

Jako znak do zmiany diety i wykonania podstawowych badań (m.in. morfologii i prób wątrobowych) warto potraktować takie objawy jak niestrawność, nagłe osłabienie organizmu, szybkie męczenie się, spadek nastroju, zaburzenia krzepnięcia krwi. Natomiast pojawienie się żółtaczki lub biegunki tłuszczowej to sygnał nie tylko do zmiany diety, ale przede wszystkim do natychmiastowej konsultacji z lekarzem i rozpoczęcia leczenia.

Jakie są najważniejsze zasady diety wątrobowej?

Mimo że każdy chory wymaga indywidualnych zaleceń, to można wymienić kilka ogólnych zasad diety wątrobowej. Na początku trzeba wprowadzić regularne posiłki. Należy jeść 5 mniejszych posiłków (co 2-3 godziny), ważne, by jeść w spokoju, bez pośpiechu, każdy kęs trzeba dobrze przeżuć. Należy też ograniczyć ilość tłuszczów w diecie i zastąpić tłuszcze zwierzęce roślinnymi. Białko powinno być lekkostrawne, a jego ilość uzależniona jest od rodzaju schorzenia. Czasem też ogranicza się spożycie błonnika. Jaka jest dieta wątrobowa? Jak już było wspomniane, to dieta lekkostrawna, podobna do diety śródziemnomorskiej, urozmaicona, bogata w witaminy, minerały i antyoksydanty, realizująca zapotrzebowanie na wszystkie składniki pokarmowe. W ramach diety wątrobowej należy uwzględnić też prawidłowe nawodnienie organizmu (dziennie przynajmniej 1,5 litra płynów) oraz regularną aktywność fizyczną.

Stosując dietę wątrobową, należy zrezygnować ze smażenia na rzecz gotowania w wodzie i na parze, pieczenia w folii i duszenia bez tłuszczu. Podczas gotowania należy unikać ostrych przypraw i nadmiaru soli, polecane są natomiast zioła. Trzeba pamiętać, że posiłki należy przygotowywać na bieżąco i jeść, gdy są ciepłe (dania nie mogą być zbyt gorące lub całkiem zimne), niedozwolone jest spożywanie dań odgrzewanych i odsmażanych. Co jeść na diecie wątrobowej? Przede wszystkim świeże produkty wysokiej jakości, głównie warzywa, chude ryby i chudy nabiał.

Oto kilka przykładów, co jeść na diecie wątrobowej. Wśród dozwolonych produktów, które korzystnie wpływają na wątrobę, wymienia się chude mięso (głównie drób, królik, cielęcina), chude ryby (m.in. mintaj, dorsz, okoń), chudy nabiał (niesłodzony), pieczywo pszenne (najlepiej lekko czerstwe), oliwę z oliwek, olej rzepakowy, kaszę jaglaną i kaszę mannę, makaron, ryż, gotowane ziemniaki, pietruszkę, seler, buraki, ogórki, sałatę lodową, pomidory bez skórki, pomarańcze, mandarynki, maliny, truskawki, brzoskwinie, morele, jabłka bez skórki, banany, oregano, majeranek, koper, wanilię, cynamon, goździki, anyż, kwasek cytrynowy, kawę zbożową, herbatki ziołowe, herbatki owocowe, soki owocowo-warzywne, niegazowaną wodę mineralną. Jako dodatkowe wsparcie dla wątroby oprócz diety wątrobowej można stosować też leki o udowodnionym działaniu, np. Raphacholin C, który działa żółciotwórczo i żółciopędnie lub Essentiale Max, który zawiera fosfolipidy regenerujące uszkodzone komórki wątroby.

Jakich składników i produktów należy bezwzględnie unikać na diecie wątrobowej?

Na szczycie listy produktów, które trzeba wyeliminować, jest alkohol. Trzeba też znacząco ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych i cukrów prostych. Ponadto w diecie wątrobowej nie ma miejsca na żywność wysoko przetworzoną. Osoby palące powinny rzucić palenie. Niewskazane są takie produkty jak m.in.: margaryny twarde, tłusty nabiał, śmietana, ser żółty, sery pleśniowe, chleb żytni, wyroby cukiernicze, słodycze, kakao, słone przekąski, tłuste mięso (m.in. kaczka, gęś, wieprzowina, smalec, słonina, boczek), konserwy mięsne, tłuste ryby (m.in. karp, łosoś, śledź, węgorz), potrawy smażone (np. frytki, placki ziemniaczane, krokiety), gotowe dania, zasmażki, majonez, musztarda, chrzan, curry, pieprz, chilli, ocet, mocna kawa i herbata, napoje gazowane, gruszki, arbuz, winogrona, czereśnie, śliwki, porzeczki, suszone owoce, warzywa strączkowe, por, czosnek, cebula, rzodkiewka, kapusta, grzyby, a ponadto sztuczne konserwanty, barwniki i wzmacniacze smaku.

Jaka jest dieta wątrobowa? Jest lekkostrawna i zdrowa nie tylko dla wątroby, ale i dla jelit oraz całego organizmu. Oczywiste jest, że stanowi ona ważny filar leczenia chorób wątroby, jednakże równie dobrze sprawdza się w ich profilaktyce. Dieta wątrobowa polecana jest dla osób ze sprawną wątrobą jako forma wsparcia dla jej pracy i wzmocnienia jej zdolności regeneracyjnych.

Autor wpisu: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa. Redaktor bloga jestemmama.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.