Cukrzyca u sportowca – o czym warto pamiętać i na co należy uważać?

Czy chorując na cukrzycę, warto uprawiać sport? Odpowiedź jest prosta: wysiłek fizyczny jest bardzo ważnym elementem leczenia cukrzycy. Istotne jest jednak to, aby przestrzegać kilku ważnych zasad, takich jak monitorowanie poziomu cukru we krwi przed treningiem, w trakcie oraz po treningu. Pod okiem lekarza i dietetyka możliwe jest nawet zawodowe uprawianie sportu przez diabetyka. Dowiedz się więcej na ten temat!

Sport jako jeden ze sposobów wspomagania leczenia cukrzycy

Umiarkowana aktywność fizyczna zalecana jest wszystkim osobom chorym na cukrzycę jako element wspomagania dietoterapii i farmakoterapii. Diabetykom najbardziej służy wysiłek aerobowy, czyli np. spacery, pływanie, jazda na rowerze, bieganie. Tego rodzaju treningi sprzyjają spalaniu tkanki tłuszczowej, powodują spadek glikemii w trakcie ćwiczeń i po ich wykonaniu. Inaczej jest z wysiłkiem anaerobowym, z którym mamy do czynienia na siłowni, podczas podnoszenia ciężarów. Długi i intensywny trening siłowy może doprowadzić do wzrostu cukru we krwi. Mimo wszystko włączenie ćwiczeń oporowych do treningu diabetyka jest wskazane, warto jednak przeplatać je z wysiłkiem aerobowym.

Około 2-3 treningów w tygodniu o umiarkowanej intensywności to bezpieczna dawka ruchu dla każdego diabetyka. Wyczynowe uprawianie sportu przez osoby z cukrzycą również jest możliwe, ale wymaga indywidualnie ustalonego dawkowania insuliny, dużej wiedzy na temat zjawisk metabolicznych zachodzących w organizmie oraz częstych kontroli lekarskich.

Czy można uprawiać sport zawodowo, chorując na cukrzycę?

Po spełnieniu odpowiednich warunków cukrzyca u sportowca nie stanowi przeszkody w wyczynowym uprawianiu sportu. Osoby chore na cukrzycę typu 1 muszą jednak uzyskać specjalne pozwolenie od lekarza medycyny sportowej do uprawiania wybranej dyscypliny. Jednym z warunków jest stosowanie intensywnej insulinoterapii. W przypadku sportowców szczególnie sprawdzają się pompy insulinowe, które ułatwiają dawkowanie leku. Wymagane jest również systematyczne kontrolowanie poziomu cukru we krwi, minimum 6 razy na dobę, w czym pomagają specjalne sensory ciągłego monitorowania glikemii.

Istnieje szereg przeciwwskazań do uprawiania sportu przez diabetyka i są one dokładnie weryfikowane przez lekarza podczas wywiadu z pacjentem. Niektóre dyscypliny nie są zalecane dla diabetyków i podlegają bardziej rygorystycznym kryteriom. Są to: sporty motorowe, wodne, lotnicze i wspinaczkowe.

O czym muszą pamiętać sportowcy chorzy na cukrzycę?

Przygotowanie do treningu zależy w dużym stopniu od uprawianej dyscypliny. Sportowcy chorujący na cukrzycę muszą być pod stałą kontrolą lekarza i dietetyka. Dawki leków, skład posiłków oraz pory jedzenia powinny być ściśle dostosowane do charakteru wysiłku i planu treningowego.

Ważne, aby przed rozpoczęciem treningu zmierzyć poziom glukozy we krwi. Jeśli planujemy podnosić ciężary, wynik powinien być pomiędzy 100 a 180 mg/dL. Sportowcy chorujący na cukrzycę powinni stale kontrolować poziom swojej glikemii, aby wiedzieć, jak ich ciało reaguje na wysiłek fizyczny i w porę odpowiedzieć na zbyt duży wzrost lub spadek cukru we krwi. Zwykle mają oni przy sobie węglowodanową przekąskę, która pozwala na szybkie podniesienie cukru we krwi w razie wystąpienia hipoglikemii.

W przypadku cukrzycy u sportowca nie ma miejsca na błędy. Nieprzestrzeganie zaleceń dotyczących insulinoterapii czy kontroli glikemii może wpłynąć nie tylko na osiągane wyniki sportowe, ale też doprowadzić do wystąpienia poważnych powikłań, takich jak ciężka hipoglikemia czy kwasica ketonowa.

Źródła:

Aneks 7: Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej dotyczące uzyskania zgody do uprawiania sportu przez pacjentów z cukrzycą typu 1. https://www.ptms.org.pl/uploads/pdf/Aneks7PTD-PTMS_Ostateczna.pdf

Gawrecki A., Naskręt D., Zozulińska-Ziółkiewicz D. (2011). Sport a cukrzyca typu 1. Diabetologia Praktyczna, 12(2), 52-55. https://core.ac.uk/download/pdf/268454202.pdf

Techmańska I., Sieracki P., Myśliwiec M. (2010). Osiągnięcia sportowe a cukrzyca. Diabetologia Kliniczna 11(4), 136-141. https://core.ac.uk/download/pdf/268454044.pdf