Pocztówki znad muszli klozetowej - jak wakacyjna biegunka zniszczyła urlop?

Wreszcie nadszedł Twój długo wyczekiwany urlop, potrzebujesz tych kilku dni beztroski, aby odreagować ciężkie chwile w pracy i naładować akumulatory przed kolejnym starciem z szarą rzeczywistością. Jesteś zdeterminowana, nie pozwolisz, aby cokolwiek zniszczyło Ci wyjazd! Jednak już pierwszego dnia odczuwasz złowrogi dyskomfort i niestety większość urlopu spędzasz w toalecie! Oczywiście można szukać pozytywów zaistniałej sytuacji, w końcu z wakacji wrócisz o kilka kilo lżejsza... ale czy nie lepiej byłoby oszczędzić sobie kłopotu i zawczasu zabezpieczyć się przed wakacyjną biegunką? 

Przyczyny biegunki podróżnych: zatrucie pokarmowe 

Zatrucie pokarmowe to najprostszy sposób na zafundowanie sobie ekstremalnych wrażeń w toalecie! Niemal każdy podczas urlopu zawiesza swoją dietę. Niezależnie od tego, czy to gofry nad polskim morzem, czy orientalne specjały, wszyscy chętnie i bez opamiętania je pochłaniają. Niestety nieumiarkowanie w jedzenie (i piciu!) jest najczęstszym powodem zaburzeń jelitowo-żołądkowych, które objawiają się bólem brzucha, dyskomfortem trawiennym oraz biegunką. Ponadto żołądek przyzwyczajony do lekkostrawnych posiłków o określonych porach po prostu buntuje się przeciwko tonom śmieciowego, smażonego jedzenia oraz hektolitrom lodów i zimnych, słodzonych napojów, dlatego zaleca się rozsądne dawkowanie urlopowych smakołyków! Zatrucie pokarmowe to jednak niejedyna przyczyna wakacyjnej biegunki – może ją wywołać również infekcja bakteryjna, wtedy mamy do czynienia z tzw. biegunką podróżnych. 

Biegunka podróżnych, czyli Klątwa Faraona 

Biegunka podróżnych to specyficzny rodzaj dolegliwości żołądkowo-jelitowych, który turyści zwykle określają mianem „klątwy Faraona” lub „zemsty Montezumy”. Te „pieszczotliwe” nazwy odnoszą się do rejonów, których odwiedzenie z reguły kończy się problemami zdrowotnymi skutkującymi częstymi wizytami w toalecie. Biegunki podróżnych obawiają się turyści goszczący w krajach o cieplejszym klimacie, gdzie występuje odmienna od naszej, endemiczna flora bakteryjna, a warunki sanitarne znacznie odbiegają od znanych nam standardów. Są to przede wszystkim kraje Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej (m.in. Tunezja i Egipt), kraje Ameryki Południowej i Środkowej oraz Azji Południowo-Wschodniej. Szacuje się, że w samym tylko Egipcie grubo ponad połowa turystów cierpi z powodu biegunki podróżnych! Warto zaznaczyć, że „mściwość” faraonów nie dotyka wszystkich, trudno jednoznacznie stwierdzić, dlaczego niektóre osoby, mimo że przestrzegają zaostrzonych zasad higieny, padają jej ofiarą, a inni pozostają zdrowi, choć ignorują wszelkie ostrzeżenia! Najczęściej jako czynnik decydujący wskazuje się indywidualne uwarunkowania organizmu oraz kondycję systemu immunologicznego. Pierwsze objawy biegunki pojawiają się zwykle po 12-72 godzinach od zakażenia i utrzymują się około 3-4 dni (lub dłużej). Jak rozpoznać biegunkę podróżnych? Za symptomatyczne dla tej choroby uznaje się oddawanie więcej niż 3 luźnych stolców w ciągu doby. Ponadto biegunce często towarzyszą bóle brzucha, skurcze jelit, nudności i wymioty, ogólne osłabienie organizmu, a w ostrzejszej postaci również gorączka i bóle mięśniowe. Zagrożeniem bezpośrednio związanym z biegunką (niezależnie od przyczyny) jest nadmierna utrata elektrolitów i odwodnienie. 

Biegunka podróżnych: przyczyny 

Cechą charakterystyczną miejsc, w których turyści najczęściej narażeni są na biegunkę podróżnych, jest endemiczna flora bakteryjna występująca w wodzie. Ciepły klimat spowodował rozwój innych drobnoustrojów niż znane nam mikroorganizmy, a kontakt z nimi wymusza reakcję obronną naszego organizmu, co w tym wypadku oznacza dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Głównym winowajcą wakacyjnej niedyspozycji jest bakteria Escherichia coli, rzadziej są to zakażenia bakteriami Shigella, Salmonella, Campylobacter jejuni. Ponadto notuje się również nieliczne przypadku biegunki mające podłoże wirusowe lub pasożytnicze (pierwotniaki), zdarzają się także zakażenia mieszane. Do infekcji dochodzi poprzez spożycie zakażonego jedzenia lub wypicie skażonej wody! 

Jak leczyć biegunkę podróżnych?

Wakacyjne biegunki mają to do siebie, że z pomocą odpowiedniego leczenia można szybko ograniczyć postęp choroby. Przyjmowanie leków należy rozpocząć niezwłocznie w chwili, gdy pojawią się pierwsze objawy. Zasadniczo leczenie powinno obejmować preparaty o działaniu hamującym perystaltykę jelit oraz środki nawadniające. Podczas biegunki dochodzi do nadmiernej utraty wody i elektrolitów, aby zapobiec zagrażającemu życiu odwodnieniu, należy przyjmować duże ilości płynów np. wody lub zup, a także stosować doustne płyny nawadniające lub preparaty z elektrolitami (np. Doustny płyn nawadniający Orsalit lub Doustny Płyn nawadniający Orsalit plus smektyn – działa zarówno nawadniająco, jak i przeciwbiegunkowo, Dicoflor krople, Dicodral 60 Elektrolity, Oxeo ORS Elektrolity, Hydrolit lub preparaty zawierające elektrolity wraz z probiotykiem np. Dicoflor Elektrolity, Florion Duo). Wśród najpopularniejszych leków stosowanych przy biegunce jest loperamid (np. Stoperan, Laremid), który bardzo skutecznie, a przede wszystkim bardzo szybko hamuje perystaltykę jelit. Nieco łagodniejszym działaniem cechuje się tradycyjny węgiel leczniczy np. (Węgiel aktywny Colfarm, Carbo VP węgiel aktywny) lub smektyn dioktanościenny (np. Smecta, SmectaGo). W przypadku biegunki podróżnych o podłożu bakteryjnym warto dodatkowo przyjmować lek przeciwbakteryjny – nifuroksazyd (np. Nifuroksazyd 200mg, Nifuroksazyd 100mg, Endiex 0,2g). Oprócz skuteczności lek charakteryzuje się tym, że nie uszkadza naturalnej flory bakteryjnej jelit! W przypadku ostrego przebiegu choroby i towarzyszącej jej gorączce konieczne może być wdrożenie antybiotykoterapii. Lekarze w takich sytuacjach najczęściej przepisują cyprofloksacynę, ryfaksyminę lub azytromycynę.

Przepis na udane na wakacje – jak ustrzec się wakacyjnej biegunki? 

Każdy zna powiedzenie – przezorny zawsze ubezpieczony! W myśl tej ludowej mądrości lepiej skupić się na zmniejszeniu ryzyka wystąpienia biegunki niż cierpieć katusze na „porcelanowym tronie”, pamiętając jednak, że nigdy nie ma 100% pewności, że biegunka nas ominie! Po pierwsze zawsze i wszędzie trzeba przestrzegać podstawowych zasad higieny, dobrze nosić przy sobie opakowanie żelu antybakteryjnego lub chusteczek dezynfekujących. Po drugie należy dogadzać swojemu żołądkowi z umiarem, a w przypadku orientalnych smakołyków stopniowo wprowadzać je do menu. Zasady zdrowego rozsądku oraz solidna doza ostrożności powinny obowiązywać zwłaszcza w egzotycznych krajach. Tam dodatkowo trzeba unikać picia wody z kranu! Oznacza to rezygnację z kostek lodu w napojach, picie wyłącznie przegotowanej wody lub wody butelkowanej (fabrycznie zamkniętej!) oraz stosowanie jej podczas mycia zębów! Dla własnego zdrowia należy unikać jedzenia surowych lub niedogotowanych potraw, popularnych przekąsek z ulicznych budek, lodów oraz nieumytych i nieobranych owoców i warzyw! 

Trenuj swoją florę jelitową!

Wiedza o dolegliwościach związanych z egzotyczną florą bakteryjną jest coraz powszechniejsza, a szeroko opisywane w internecie doświadczenia innych uczą, jak dobrze przygotować się do tego spotkania. Wiele osób przed wyjazdem decyduje się na wzmocnienie swojej flory bakteryjnej. Aby taka kuracja probiotykiem właściwie zadziałała, powinna rozpocząć się około dwóch tygodni przed wyjazdem. Zaleca się ją kontynuować również w trakcie pobytu za granicą. Podczas wyboru właściwego preparatu należy kierować się oczywiście jego składem, jednak drugim arcyważnym aspektem jest to, aby wybrany przez nas środek nie wymagał przechowywania w lodówce! W aptekach dostępne są zarówno probiotyki, jak i synbiotyki, zawierające oprócz probiotyku również prebiotyk, czyli pożywkę dla bakterii, która zapewnia im korzystne warunki do namnażania się w jelicie. W skład probiotyku najczęściej wchodzą szczepy bakterii Lactobacillus oraz Bifidobacterium, a także drożdże Saccharomyces boulardii. Podczas zakupów warto zwrócić uwagę na takie preparaty jak np. Lakcid, Enterol 250, Apteo Entero osłona, Entero Acidolac 500mg, Enteromax, Multilac Synbiotyk, Olimp Kolonbiotic 7GG, Apteo Multi Flora. 

Biegunka to wstydliwa dolegliwość, która nie dość, że osłabia organizm, to jest w stanie zrujnować urlop. Nie warto jednak rezygnować z wycieczek do Egiptu, Tunezji czy krajów azjatyckich. Wystarczy skorzystać z doświadczenia innych i przygotować swój organizm na spotkanie z obcą florą bakteryjną, przyjmując probiotyki. Pamiętać trzeba także o tym, aby myć dokładnie ręce przed jedzeniem i nie pić wody z kranu! Na wszelki wypadek należy spakować odpowiednie leki na biegunkę np. dostępny w aptece Zestaw Podróżny Max-Biegunka zawierający preparaty z loperamidem, nifuroksazydem, a także probiotyk i węgiel leczniczy.

Autor: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl