Amantadyna - co to jest i co leczy?

Amantadyna to lek dostępny na rynku od lat, jednak dopiero w ostatnich miesiącach zrobiło się o nim bardzo głośno. Oto kilku polskich lekarzy ogłosiło, że z powodzeniem wykorzystują ją w leczeniu Covid-19! Jak działa amantadyna? Dlaczego mimo naprawdę obiecujących danych amantadyna jest ignorowana w zalecanych przez Ministerstwo Zdrowia procedurach postępowania z pacjentami zakażonymi SARS-CoV-2?

Co to jest amantadyna?

Czym jest amantadyna? Jest to jedna z pochodnych adamantanu (organiczny związek chemiczny z grupy amin). Ze względu na swoje przeciwwirusowe działanie pierwotnie amantadyna znalazła zastosowanie w profilaktyce i leczeniu grypy typu A. Z czasem jej skuteczność w leczeniu grypy zaczęła słabnąć, co związane było z rosnącą opornością niektórych szczepów na ten lek (AH3N2 i AH1N1). Obecnie amantadyna stosowana jest przede wszystkim w leczeniu chorób neurologicznych m.in. choroby Parkinsona i towarzyszących jej objawów (sztywność i drżenie mięśni, akinezja i hipokinezja). Dodatkowo amantadyna zalecana jest w leczeniu stwardnienia rozsianego i ostrego uszkodzenia mózgu.

Amantadyna – działanie

Zgodnie z charakterystyką produktu leczniczego amantadyna to lek przeciwwirusowy i neurologiczny wykorzystywany w leczeniu grypy typu A i choroby Parkinsona, na czym zatem polega mechanizm jej działania? W organizmie amantadyna m.in. uwalnia dopaminę, czyli neuroprzekaźnik odpowiedzialny za pobudzanie ośrodkowego układu nerwowego. Tym samym zawarta w amantadynie amina przyczynia się do zmniejszenia objawów choroby Parkinsona. Bardzo często u osób z chorobą Parkinsona amantadyna stanowi terapię uzupełniającą leczenie lewodopą. Jako lek przeciwwirusowy amantadyna hamuje proces replikacji wirusa, wpływając na jego materiał genetyczny.

Gdzie występuje amantadyna?

Obecnie na rynku dostępne są dwa produkty lecznicze (wydawane na receptę!) zawierające amantadynę, są to: Amantix oraz Viregyt-K, przy czym Amantix zawiera siarczan amantadyny, a Viregyt-K – chlorowodorek amantadyny (chlorowodorek cechuje się zdecydowanie lepszą rozpuszczalnością niż siarczan!). Zgodnie z charakterystyką produktu leczniczego oba te leki stosuje się w leczeniu grypy typu A i choroby Parkinsona. Amantadyna jest bardzo dobrze przebadaną substancją czynną, co nie oznacza, że odpowiednią dla każdego! Jest ona przeciwwskazana do stosowania przede wszystkim u kobiet w okresie ciąży i u matek karmiących piersią, ponadto nie należy jej podawać małym dzieciom, osobom z chorobami serca, wątroby, nerek, osobom z ciężką psychozą oraz osobom uczulonym na amantadynę.

Oprócz przeciwwskazań należy również zwrócić uwagę na potencjalne działania niepożądane amantadyny. Do najczęściej obserwowanych skutków ubocznych należą: suchość w jamie ustnej, zawroty głowy, bezsenność, kołatanie serca, obrzęki, drgawki, halucynacje, a także problemy z koncentracją. Co ciekawe, jako działania niepożądane stosowania amantadyny wymienia się także: kompulsywne kupowanie, kompulsywne objadanie się, zwiększone libido oraz skłonność do patologicznego hazardu!

Leczenie amantadyną Covid-19

W Polsce są lekarze, którzy w przypadku zakażenia SARS-CoV-2 stosują leczenie amantadyną, czyli wykorzystują ją „off label”, mówiąc inaczej, stosują ją w przypadku spoza zarejestrowanych wskazań klinicznych! Propagatorem takiego wykorzystania amantadyny jest dr Włodzimierz Bodnar – przemyski pulmonolog z wieloletnim stażem. Z powodzeniem leczy on swoich pacjentów amantadyną niemal od początku pandemii. Jak sam mówi, amantadyna podana odpowiednio wcześnie jest w stanie wyleczyć pacjenta w 48 godzin! Dr Bodnar wykorzystuje samodzielnie opracowany schemat leczenia amantadyną (chlorowodorek amantadyny – Viregyt-K), ponadto dokumentuje wszystkie leczone przypadki. Leczenie amantadyną praktykowane przez dra Bodnara nie jest objęte tajemnicą, lekarz udostępnia szczegółowy schemat dawkowania, a także prowadzi szkolenia dla zainteresowanych medyków.

Oprócz stosowania się do wytycznych określających dawkowanie jako kluczowe dr Bodnar wskazuje przestrzeganie kilku zasad. Po pierwsze amantadyna musi być wprowadzona odpowiednio wcześnie, lek można podać już w momencie zaobserwowania charakterystycznych objawów SARS-CoV-2, przy czym wprowadzenie amantadyny nie zwalnia od wykonania testu! Po drugie podczas terapii należy cały czas monitorować stan zdrowia pacjenta – leczenie amantadyną nie musi być prowadzone w warunkach szpitalnych, jednakże obowiązkiem lekarza jest stały kontakt z pacjentem, zaś pacjenta (lub osoby opiekującej się nim) – obserwowanie stanu zdrowia i reagowanie na wszelkie zmiany (zdarza się, że mimo podania leku dochodzi do powikłań np. zapalenia płuc, które wymaga zastosowania antybiotykoterapii).

Zwykle stabilizacja stanu pacjenta widoczna jest po 48 godzinach, jeśli jednak nie ma wyraźnej poprawy po trzeciej dobie leczenia, oznacza to, że w organizmie doszło już do powikłań, które należy jak najszybciej zdiagnozować i odpowiednio leczyć! Monitorowanie stanu chorego pozwala również reagować w przypadku wystąpienia działań niepożądanych np. pojawienia się wczesnej arytmii, kiedy to amantadyna powinna być odstawiona.

Amantadyna lek na Covid – badania kliniczne

Mimo że o stosowaniu amantadyny w leczeniu Covid-19 mówi się od dawna, mimo że polscy lekarze posiadają dowody na jej skuteczność, a badacze na całym świecie (m.in. naukowcy z Uniwersytetu Cambridge i Instytutu Roberta Kocha) potwierdzają tezę o hamowaniu przez amantadynę replikacji koronawirusa, nie znalazła się ona w oficjalnym schemacie postępowania z pacjentami z Covid-19! Dlaczego? Problem polega na tym, że amantadyna wykorzystywana w leczeniu Covid-19 jest stosowana niezgodnie ze wskazaniami. Aby to zmienić, konieczne są badania kliniczne. Choć minister zdrowia już wcześniej zapowiedział takie badania, dopiero kilka dni temu ogłoszono ich rozpoczęcie pod nadzorem Agencji Badań Medycznych.

Pierwsze badanie pod kierownictwem prof. Konrada Rejdaka (jako jeden z pierwszych zgłaszał potencjalne korzyści ze stosowania amantadyny w leczeniu Covid-19) będzie prowadzone w kilku ośrodkach m.in. w Lublinie, Warszawie, Grudziądzu i Rzeszowie i obejmie 200 chorych na Covid-19 w wieku powyżej 18 lat, którzy nie wymagają leczenia szpitalnego. Celem badania jest potwierdzenie, czy amantadyna skraca i łagodzi przebieg zakażenia SARS-CoV-2. Drugie badanie pod kierownictwem prof. Adama Barczaka i z udziałem dra Włodzimierza Bodnara będzie przeprowadzone w Górnośląskim Centrum Medycznym w Katowicach-Ochojcu. W badaniu weźmie udział 500 pacjentów przebywających w szpitalach covidowych, a celem będzie potwierdzenie skuteczności podawania wysokich dawek amantadyny u pacjentów we wczesnym stadium umiarkowanej lub ciężkiej postaci Covid-19.

Choć schematy leczenia amantadyną można bez problemu znaleźć w internecie, nie należy na własną rękę wprowadzać takiej terapii. Dr Bodnar wyraźnie podkreśla, że amantadyna jest tylko jednym z leków stosowanych u chorych na Covid-19, równocześnie musi być prowadzone odpowiednio dobrane leczenie objawowe. Taka złożona terapia wymaga nadzoru lekarskiego, aby była skuteczna, a także bezpieczna!

Autor: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl