Co na otarcia ud, stóp czy pachwin? Domowe i apteczne sposoby

mgr farm. Katarzyna Borowiec

Otarcia skóry to dość częsta letnia przypadłość. Sprzyja im zbyt wysoka temperatura powietrza i nasilone pocenie, jak również zwiększona aktywność fizyczna. Wynikają one z tarcia skóry o skórę lub ubrania o skórę. Zwykle otarcia na udach lub na stopach nie są groźne, ale mogą być bardzo bolesne. Lepiej więc im zapobiegać niż je leczyć. Co na otarcia skóry stosować?

Spis treści:

• Przyczyny powstawania otarć skóry
• Objawy i rodzaje otarć
• Apteczne środki na otarcia
• Domowe sposoby na otarcia
• Profilaktyka otarć skóry
• Pielęgnacja i gojenie otarć

Przyczyny powstawania otarć skóry

Otarcia skóry to powierzchowne rany, niestety powstają dość łatwo, więc zdarzają się bardzo często. Codziennie narażeni jesteśmy na nie wszyscy niezależnie od płci i wieku. Choć należy zauważyć, że niektóre miejsca na ciele mogą częściej ulegać takim obrażeniom. Jakie czynniki sprawiają, że otarcia na udach, w pachwinach lub stopach są tak powszechnym problemem.

Tarcie mechaniczne jako główna przyczyna

Choć otarcia na skórze mogą pojawiać się podczas uderzeń i upadków, w tym artykule skupimy się na otarciach, które powstają wskutek tarcia skóry o skórę, np. w miejscach takich jak uda i stopy. Równie często otarcia w tych miejscach powstają, gdy skóra ociera się o materiał, np. spodni lub butów. W wyniku mechanicznego tarcia uszkodzona zostaje zewnętrzna warstwa naskórka.

Czynniki sprzyjające otarciom

U każdego może pojawić się otarcie skóry, przy czym są różne czynniki, które sprzyjają tworzeniu się tych ran. Niemal wszystkie z nich można wyeliminować, jednocześnie zapobiegając podrażnieniom i uszkodzeniom naskórka. Jakie są przyczyny otarć skóry?

• zbyt ciasne obuwie, źle dopasowane ubrania – zwłaszcza, gdy są wykonane ze sztucznych materiałów, twardych, szorstkich lub drażniących

• upalna pogoda – typowe jest to, że latem podczas upałów znacząco wzrasta ryzyko otarcia na udach i otarcia pachwin

• nadmierne pocenie – w miejscach podatnych na podrażnienia nadmierna ilość potu i gromadząca się wilgoć zwiększają tarcie

• depilacja w okolicy bikini – podatność na otarcia zwiększają podrażnienia po depilacji i goleniu

• aktywność fizyczna – podczas wielogodzinnego chodzenia, długiego biegania, jazdy na rowerze kontakt wewnętrznych stron ud jest nasilony

• nadwaga, otyłość, masywne uda – otarcia między udami to domena osób z nadwagą i otyłością. Im bardziej skóra w tym miejscu styka się ze skórą, tym większe ryzyko wystąpienia otarć

• niewłaściwa pielęgnacja skóry – jeśli skóra jest podrażniona lub przesuszona jest bardziej skłonna do uszkodzeń

Najczęstsze miejsca występowania

Główne miejsca na ciele, które w szczególny sposób są narażone na otarcia skóry, to stopy. Nie chodzi jedynie o niewygodne buty, ale i o fakt, że stopa poci się i jest uciskana w obuwiu, ponadto „nosi” cały ciężar ciała. Im dłużej chodzimy lub biegamy, tym gorzej dla stóp i większe ryzyko, że pojawią się na nich otarcia.

Newralgicznym miejscem są też uda. Choć wcześniej zostało wspomniane, że otyłość i nadwaga sprzyjają otarciom, to trzeba zaznaczyć, że w upalne dni oraz podczas wytężonej aktywności fizycznej otarcia przy chodzeniu lub otarcia od biegania pojawiają się również u osób szczupłych.

Kolejnym miejscem, gdzie często pojawiają się otarcia skóry, są pachwiny i pachy. U kolarzy często pojawiają się otarcia pośladków. U sportowców, głównie biegaczy, problemem są także otarcia sutków. Ponadto paski plecaków i toreb mogą ocierać skórę w okolicy ramion i pleców, podrażniając naskórek.

Objawy i rodzaje otarć

Jako otarcie skóry rozumie się ranę w postaci uszkodzenia skóry – najczęściej jedynie naskórka, rzadziej także uszkodzenia skóry właściwej, a nawet tkanki podskórnej. W zależności od tego, jak głęboko sięga otarcie, mogą pojawiać się różne objawy o różnym nasileniu.

Charakterystyczne objawy otarć

Jak zostało wspomniane, objawy otarć mogą być zróżnicowane i zależą od stopnia uszkodzenia. Najczęściej rana charakteryzuje się zaczerwienieniem skóry w obrębie miejsca uszkodzenia, towarzyszy temu ostry ból i uczucie pieczenia, które nasilają się zwykle przy dotyku.

Czasem pojawiają się pęcherze wypełnione płynem surowiczym. Im głębsza jest rana, tym ból jest silniejszy, do tego pojawia się wysięk surowiczy lub krwisty. Jeśli do otarcia doszło wskutek upadku lub uderzenia, w ranie widoczny może być, np. piasek, odłamki lub inne ciała obce.

Różne stopnie nasilenia

Najczęściej otarcia na stopach oraz otarcia w pachwinach i na udach są powierzchniowe – związane jedynie z uszkodzeniem naskórka, czyli wyłącznie zewnętrznej warstwy skóry. Rzadziej dochodzi do uszkodzenia skóry właściwej. Jeśli jednak głębsze warstwy zostaną uszkodzone, to pojawia się silny ból i krwawienie.

Najgłębsze otarcia przebiegają z uszkodzeniem tkanki podskórnej. Najcięższe postaci otarć często występują u osób długotrwale unieruchomionych wskutek tarcia ciała z podłożem. Są bardzo groźne, zaniedbane mogą szybko przekształcić się w odleżyny.

Kiedy udać się do lekarza?

Płytkie otarcia naskórka nie wymagają konsultacji z lekarzem. Zwykle wystarczające są domowe sposoby na otarcia i preparaty apteczne dostępne bez recepty. Są jednak sytuacje, gdy potrzebna jest specjalistyczna pomoc. Dzieje się tak, m.in. wtedy, gdy rana cały czas się sączy, jest mocno zabrudzona.

Niepokój powinien wzbudzić fakt, że rana długo się nie goi i pojawiają się oznaki infekcji, np. ropna wydzielina, gorączka, powiększający się rumień. Pilnej pomocy wymagają głębokie otarcia z odsłoniętymi tkankami skóry właściwej oraz podejrzeniem uszkodzeń struktur podskórnych.

Apteczne środki na otarcia

Co pomaga na otarcia? Obecnie mamy na rynku dostęp do wielu różnych preparatów, które wspierają proces gojenia podrażnionej i uszkodzonej skóry, jednocześnie ograniczają ryzyko ewentualnego zakażenia. Szczególną uwagę zaleca się zwrócić na środki, które zapewniają działanie ochronne i izolujące.

Maści i kremy lecznicze

Jak leczyć otarcia? Wachlarz możliwości jest spory. W aptece warto kupić przede wszystkim maść na otarcia z alantoiną i pantenolem. Można też wypróbować coś o lżejszej konsystencji, np. krem na otarcia Bepanthen Cream. Działa on nawilżająco i kojąco, ponadto wspomaga naturalne procesy regeneracji i działa ochronnie. Wskazane są też kremy barierowe, np. z tlenkiem cynku i lanoliną, które wprawdzie rekomendowane są do stosowania w celu zapobiegania odparzeniom u dzieci pieluszkowanych, jednak równie skuteczne są przy otarciach.

Preparaty ochronne i izolujące

Proste otarcia goją się szybko, warto jednak wspomagać proces gojenia i regeneracji, a także chronić przed podrażnieniem i czynnikami zewnętrznymi. Co stosować? Najlepsze do tego będą opatrunki hydrokoloidowe i hydrożelowe, jak również opatrunki w sprayu lub w płynie.

Środki przeciwzapalne

Co na otarcia od butów i na inne rodzaje otarć? Ze względu na ryzyko zakażenia wskazane są środki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwdrobnoustrojowym. Dobre efekty może przynieść spray lub żel na otarcia, np. suchy spray na rany z jonami srebra Alfasilver i żel na gojenie ran Help4Skin.

Domowe sposoby na otarcia

Jeśli nie mamy pod ręką żadnych środków aptecznych, można wypróbować domowe sposoby na otarcia. Są one bardzo skuteczne. Niektóre z nich szybko łagodzą dyskomfort, inne zaś wspierają regenerację uszkodzonej skóry.

Trzeba też dodać, że niezwykle istotne jest także to, że gdy pojawią się już otarcia, należy dać skórze szansę na wygojenie. Chodzi o to, aby ograniczyć ruchy, które np. wywołują tarcie po wewnętrznej stronie ud, czyli zaleca się na kilka dni zrezygnować z biegania. Gdy problemem są otarcia od butów, to wówczas należy zakładać tylko wygodne obuwie i w miarę możliwości jak najwięcej chodzić na boso.

Naturalne olejki i maści

Jakie naturalne składniki poleca się na otarcia ud? Jednym z takich składników jest miód i oleje. Miód działa nawilżająco, przeciwzapalnie, antybakteryjnie i ochronnie. Który olej na otarcia wybrać? Może to być np. olej kokosowy, olej lniany, olej z wiesiołka, olej żywokostowy. Polecane są też naturalne maści, np. propolisowa, arnikowa, nagietkowa.

Okłady i kompresy

Ulgę może przynieść zimny kompres. Zimno łagodzi ból i obrzęk. Co na otarcia warto stosować? Można użyć woreczku z kostkami lodu lub kompresu żelowego schłodzonego w lodówce. Okłady można przygotować również z ochłodzonego naparu z szałwii lub rumianku.

Proste środki z apteczki domowej

Prawie w każdej apteczce domowej można znaleźć preparaty o uniwersalnym zastosowaniu. Takim właśnie jest żel aloesowy oraz inne preparaty na oparzenia słoneczne i termiczne. Aloes łagodzi, chłodzi, nawilża i regeneruje. Preparaty po opalaniu bazują zazwyczaj na pantenolu i alantoinie, które przynoszą ukojenie podrażnionej i uszkodzonej skórze.

Profilaktyka otarć skóry

Wcale nie jesteśmy skazani na otarcia ud lub otarcia stóp. Wystarczy podejmować odpowiednie działania. Przede wszystkim zaleca się je wdrażać w upalne dni oraz przed bieganiem lub uprawianiem innej aktywności fizycznej. Jak zapobiegać otarciom?

Odpowiedni wybór odzieży i obuwia

Przed bieganiem lub inną aktywnością fizyczną zaleca się zakładać obuwie i ubrania, które minimalizują ryzyko otarć. Buty powinny być właściwie dopasowane, powinny to być specjalne buty sportowe. Ubrania powinny być wykonane z oddychających materiałów – sportowa odzież termiczna umożliwia odprowadzanie wilgoci. Warto zadbać o to, aby spodenki były nieco dłuższe, dzięki temu chronią newralgiczną część uda. Nie mogą być zbyt luźne, gdyż nadmiar materiału może nasilać dyskomfort.

Jak zapobiegać otarciom ud latem? To czas, gdy kobiety chętnie noszą sukienki i spódnice, wtedy też najczęściej pojawiają się otarcia. Aby uniknąć ocierania się ud o siebie, należy zadbać o dobrą ochronę. Zapewnią ją specjalne spodenki z dłuższymi nogawkami, opaski na uda lub taśmy piankowe przeciw otarciom.

Przygotowanie skóry do wysiłku

Na rynku dostępne są specjalne preparaty w postaci sztyftów, które ograniczają ryzyko otarć. Tworzą specjalną barierę na skórze zmniejszającą tarcie o skórę. Zawsze można też użyć antyperspirantu, który na co dzień stosujemy pod pachami. W aptece można kupić też talk lub wazelinę, jak również preparaty na bazie silikonów. Jeśli potrzebujemy szybkiego rozwiązania, to nawet odrobina mąki ziemniaczanej się sprawdzi.

Higiena i pielęgnacja

O skórę trzeba odpowiednio dbać, należy ją oczyszczać i pielęgnować. Zaleca się używać łagodnych płynów do mycia ciała. Tak usuwamy ze skóry zanieczyszczenia, pot i bakterie. Otarciom sprzyja wilgoć, dlatego ważne jest nie tylko utrzymywanie higieny, ale i suchości. Należy lekko osuszyć skórę, bez pocierania jej ręcznikiem. Po umyciu skóry trzeba też zastosować kosmetyki do pielęgnacji ciała o działaniu nawilżającym i łagodzącym.

Pielęgnacja i gojenie otarć

W każdej sytuacji, gdy dochodzi do przerwania ciągłości skóry, należy w odpowiedni sposób zadbać o czystość rany, a także należy zabezpieczać ją przed działaniem czynników zewnętrznych. Jak powinna wyglądać prawidłowa pielęgnacja otarć?

Właściwe oczyszczanie ran

Miejsce otarcia należy dokładnie, a jednocześnie delikatnie oczyścić wodą z mydłem. W tym celu można też użyć soli fizjologicznej. Należy również zdezynfekować ranę, np. płynem lub sprayem z oktenidyną. Ranę należy osuszyć, używając jałowego kompresu gazowego.

Opatrunki i bandaże

Na oczyszczoną i osuszoną ranę wskazane jest założenie opatrunku. Problem stanowi to, że otarcia robią się często w miejscach, gdzie nie jest łatwo założyć standardowy opatrunek, ale po kolei. Co na otarcia pięt? Na stopach, także na piętach można stosować plastry z opatrunkiem. Bardzo dobrze sprawdzą się specjalne plastry hydrokoloidowe na otarcia.

Co na otarcia ud? Co na otarcie pachwin? W tych miejscach tradycyjne plastry z opatrunkiem raczej się nie utrzymają. Co na otarcia skóry w takim razie zastosować? Zaleca się wybierać produkty specjalistyczne, np. opatrunki w sprayu. Nie dość, że wspomagają one gojenie się rany, to tworzą na niej warstwę ochronną.

Kontrola procesu gojenia

Otarcia należą do stosunkowo łagodnych i niegroźnych ran. Jeśli jednak uszkodzenie sięga głębiej lub nie jest właściwie pielęgnowane, to wówczas może dojść do infekcji. Z tego powodu należy monitorować stan rany. Jeśli otarcie zbyt długo się goi, pojawia się silne zaczerwienienie, sączenie i krwawienie nie ustaje lub się nasila, należy zgłosić się do lekarza.

Otarcia między udami lub otarcia stóp są nieprzyjemne i bolesne, można im jednak zapobiegać. Warto zaopatrzyć się w specjalne sztyfty lub spraye chroniące przed otarciami, polecane są też opaski na uda lub plastry hydrokoloidowe. Bardzo ważne jest także to, aby dbać o higienę i pielęgnację skóry.

Autor wpisu: mgr farm. Katarzyna Borowiec, i-Apteka.pl Farmaceutka z niemałym już doświadczeniem. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia, opieka farmaceutyczna.