Czy można wysłać leki kurierem?

Chyba każdy z nas znalazł się kiedyś w sytuacji, gdy bliska osoba potrzebowała leku, a dzieliły nas od niej setki kilometrów. Pierwsza myśl? Spakować tabletki do paczki i wysłać kurierem. To gest płynący prosto z serca, napędzany troską o zdrowie mamy, dziadka czy przyjaciela. Niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę, że ten dobroduszny odruch może nieść za sobą nieoczekiwane konsekwencje – od zarekwirowania przesyłki po problemy prawne. Wysyłka farmaceutyków to nie to samo co wysłanie książki czy ubrania. To sfera, w której dobre chęci zderzają się z murem surowych przepisów farmaceutycznych i regulaminów firm przewozowych.

Możliwość wysyłki leków kurierem – regulacje

Kwestię wysyłki produktów leczniczych w Polsce reguluje przede wszystkim ustawa Prawo farmaceutyczne z dnia 6 września 2001 r., która wprowadza fundamentalne rozróżnienie na obrót prowadzony przez osoby fizyczne i uprawnione do tego placówki. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, osoby fizyczne nie mogą legalnie wysyłać leków wydawanych na receptę (Rx). Jakakolwiek próba nadania takiej paczki jest nielegalna i wiąże się z pełną odpowiedzialnością po stronie nadawcy.

Inaczej wygląda sytuacja w przypadku leków dostępnych bez recepty (OTC). Legalną sprzedaż wysyłkową tego typu produktów mogą prowadzić wyłącznie apteki ogólnodostępne i punkty apteczne, które spełniają szereg rygorystycznych wymogów. Kluczowym warunkiem jest zapewnienie transportu w warunkach gwarantujących zachowanie jakości i skuteczności leku. Oznacza to, że dostawa musi być realizowana przez przewoźnika, który jest w stanie np. monitorować temperaturę przesyłki, co w praktyce wyklucza standardowe usługi kurierskie.

Należy również pamiętać, że niemal wszystkie firmy kurierskie w swoich regulaminach kwalifikują leki jako towary wyłączone z przewozu. W praktyce więc, choć wysyłka leków OTC przez apteki jest legalna, samodzielne nadawanie jakichkolwiek farmaceutyków przez osoby prywatne jest albo zabronione (leki na receptę), albo obarczone ogromnym ryzykiem i niezgodne z warunkami świadczenia usług przez kurierów.

Z jakich względów wysyłka leków firmą kurierską przez osoby indywidualne jest niedozwolona?

Zakaz lub znaczące ograniczenia w samodzielnym wysyłaniu leków przez osoby prywatne wynikają z kilku podstawowych powodów, które mają na celu ochronę zdrowia publicznego i zapewnienie bezpieczeństwa pacjentów.

Pierwszym i najważniejszym powodem jest brak gwarancji odpowiednich warunków transportu. Standardowe usługi kurierskie nie są przystosowane do przewozu produktów leczniczych. Wiele leków, jak np. insuliny, antybiotyki w zawiesinie czy szczepionki, to substancje wrażliwe na zmiany temperatury. Zarówno przegrzanie w letnim słońcu we wnętrzu samochodu dostawczego, jak i zamrożenie zimą, może bezpowrotnie zniszczyć ich strukturę chemiczną. W efekcie lek może stracić swoje właściwości terapeutyczne, a w niektórych przypadkach stać się wręcz toksyczny. Nadając paczkę w zwykłym trybie, nie mamy żadnej kontroli nad tym, czy nie będzie ona narażona na ekstremalne temperatury, wstrząsy czy wilgoć.

Po drugie na straży stoi Prawo farmaceutyczne. Zgodnie z nim obrót produktami leczniczymi jest ściśle kontrolowany i zastrzeżony dla licencjonowanych podmiotów, takich jak apteki i hurtownie farmaceutyczne. Przepisy te mają na celu zapewnienie, że lek pochodzi z legalnego oraz pewnego źródła, był właściwie przechowywany na każdym etapie dystrybucji i jest wydawany w sposób profesjonalny. Dopuszczenie do swobodnego obrotu kurierskiego przez osoby fizyczne otworzyłoby drogę do handlu lekami z nielegalnych źródeł albo takimi o wypaczonych właściwościach, co stanowi ogromne zagrożenie dla zdrowia publicznego.

Wreszcie same firmy kurierskie w swoich regulaminach niemal zawsze wyłączają leki z przewozu. Robią to, aby chronić się przed odpowiedzialnością za ewentualne uszkodzenie lub utratę właściwości tak wrażliwego towaru. W praktyce oznacza to, że nadając paczkę z lekami, łamiemy umowę z przewoźnikiem. W razie jakichkolwiek problemów – zagubienia, zniszczenia czy kontroli – nie tylko nie otrzymamy odszkodowania, ale to my, jako nadawcy, ponosimy pełną odpowiedzialność za zawartość przesyłki.

Wysyłka leków kurierem przez apteki

W przeciwieństwie do osób fizycznych apteki oraz punkty apteczne mają prawną możliwość prowadzenia sprzedaży wysyłkowej produktów leczniczych, jednak jest ona obwarowana ścisłymi regulacjami. Zgodnie z polskim Prawem farmaceutycznym legalna wysyłka z apteki dotyczy wyłącznie leków wydawanych bez recepty (OTC), a także suplementów diety, wyrobów medycznych i kosmetyków. Kategorycznie zabroniona jest natomiast wysyłkowa sprzedaż leków dostępnych na podstawie recepty lekarskiej (Rx) – te mogą być wydane pacjentowi jedynie w stacjonarnej placówce apteki.

Najważniejszym wymogiem, jaki ustawodawca stawia przed aptekami prowadzącymi sprzedaż na odległość, jest zapewnienie odpowiednich warunków transportu. Apteka ponosi pełną odpowiedzialność za jakość produktu aż do momentu jego dostarczenia do pacjenta. Oznacza to, że musi korzystać z usług firm przewozowych, które gwarantują, że lek nie będzie narażony na działanie czynników mogących wpłynąć na jego skuteczność i bezpieczeństwo, przede wszystkim na wahania temperatury. W praktyce apteki często współpracują ze wyspecjalizowanymi firmami logistycznymi lub oferują opcję dostawy w warunkach kontrolowanej temperatury (tzw. zimny łańcuch dostaw), co jest niezbędne w przypadku wielu syropów, kropli czy preparatów biologicznych.

Ponadto działalność w zakresie sprzedaży wysyłkowej wymaga od apteki zgłoszenia do Wojewódzkiego Inspektoratu Farmaceutycznego i umieszczenia na swojej stronie internetowej specjalnych oznaczeń, w tym wspólnego unijnego logo, które pozwala klientowi zweryfikować legalność jej działania. Dzięki temu nabywca ma pewność, że kupuje produkt z legalnego, nadzorowanego źródła, a jego transport odbywa się w sposób profesjonalny i bezpieczny.

Szybka pomoc przesyłkowa, czyli epaka.pl

Jak zostało ustalone wysyłka leków kurierem przez osoby fizyczne jest co do zasady zabroniona, ale często pojawiają się inne sytuacje, kiedy liczy się czas i potrzebujemy pilnie dostarczyć paczkę.

Wtedy z pomocą przychodzą platformy wysyłkowe, takie jak epaka.pl. Serwis ten działa jako porównywarka usług kurierskich, gromadząc w jednym miejscu oferty czołowych firm przewozowych, takich jak DHL, DPD, InPost czy FedEx. Umożliwia to błyskawiczne porównanie cen i czasów dostawy oraz nadanie przesyłki w kilku prostych krokach, bez wychodzenia z domu.

Jak zamówić kuriera za pośrednictwem tej platformy?

Wystarczy w formularzu nadania wprowadzić dane przesyłki, wybrać najkorzystniejszą opcję, uzupełnić informacje adresowe, opłacić usługę online i czekać na przewoźnika lub zanieść paczkę do jednego z ponad 300 stacjonarnych punktów nadania epaka.pl w całej Polsce. To idealne rozwiązanie, gdy np. chcemy szybko wysłać bliskim dokumenty, pozostawione przedmioty czy prezenty.

Należy jednak pamiętać, że korzystając z usług pośrednika, wciąż jesteśmy zobowiązani do przestrzegania zarówno ogólnych przepisów prawa, jak i regulaminów poszczególnych przewoźników. Oznacza to, że wygoda i szybkość nadania paczki nie zwalniają nadawcy z odpowiedzialności za jej zawartość i konieczności respektowania listy towarów wyłączonych z przewozu, na której, jak zostało już parokrotnie wspomniane, standardowo znajdują się produkty lecznicze.