Czy można wysłać leki pocztą za granicę? Jak przygotować się na wakacje poza granicami kraju?

Ewa Krulicka

Produkty lecznicze to grupa substancji, która podlega bardzo szczegółowym i rygorystycznym regulacjom. Dotyczą one wielu kwestii, w tym ich przewozu przez granicę, także możliwości wysyłania ich za granicę pocztą. Dla osób, które przyjmują jakiekolwiek leki i często podróżują, wiedza na ten temat jest niezwykle ważna!

Spis treści:

• Czy można wysłać leki pocztą za granicę?
• Przewóz leków osobisty przez granicę
• Formalne przygotowania do wyjazdu

Czy można wysłać leki pocztą za granicę? 

Zacznijmy od podstawowego pytania, czy można wysłać leki pocztą za granicę? Można, ale… No właśnie, teoretycznie jest to możliwe, ale nie jest to proste, prawdę mówiąc, jest to raczej skomplikowane. Co więcej, wysłać można jedynie niektóre środki lecznicze, jest dość duża grupa substancji, których wysyłanie pocztą za granicę jest zakazane! 

Przepisy prawne dotyczące wysyłki leków 

Warto na wstępie powiedzieć, że ograniczeniom podlega nie tylko wysyłanie leków za granicę pocztą, ale i sprzedaż wysyłkowa leków na terenie kraju. Obrót produktami leczniczymi regulowany jest ustawą Prawo Farmaceutyczne. Zgodnie z art. 68 ust. 3 Prawa Farmaceutycznego dopuszcza się sprzedaż wysyłkową wyłącznie leków OTC (leków bez recepty) przez apteki posiadające odpowiednie zezwolenia. Natomiast leków na receptę apteki nie mogą wysyłać ani pocztą, ani kurierem. Można je zakupić jedynie z odbiorem osobistym w aptece. 

Skoro nawet wysyłka leków na receptę w kraju jest ograniczona, to nie dziwi fakt, że regulacjom podlega wysyłanie leków pocztą za granicę. Należy pamiętać, że ewentualna wysyłka produktów leczniczych za granicę odbywa się na odpowiedzialność nadawcy – bez gwarancji ubezpieczenia i możliwości reklamacji. Wysyłka za granicę leków na receptę zasadniczo jest zabroniona lub wymaga zezwoleń – zależy to od rodzaju substancji leczniczej. 

Ograniczenia firm kurierskich 

Jeśli chodzi o wysyłanie leków kurierem, to większość firm kurierski nie podejmuje się przewozu leków za granicę niezależnie od ich formy i tego, czy są dostępne na receptę, czy bez recepty. Jednym z argumentów jest brak możliwości zapewnienia odpowiednich warunków podczas transportu, co może spowodować utratę właściwości substancji leczniczej. 

Samochody, którymi jeżdżą kurierzy, nie są przystosowane do przewozu leków, odpowiednich warunków firmy nie są w stanie zagwarantować też w magazynie i w sortowniach. Oczywiście najlepiej skonsultować się z wybranym przewoźnikiem w celu uzyskania informacji, czy oferuje on opcję wysyłki leków za granicę. 

Kiedy wysyłka leków jest dozwolona? 

Czy można wysłać leki za granicę pocztą? O ile wysyłka leków kurierem za granicę raczej nie jest możliwa, to jest taka opcja w przypadku Poczty Polskiej. Jak wysłać leki za granicę Pocztą Polską? Najpierw trzeba sprawdzić, czy lek, który chcemy wysłać, nie figuruje na liście substancji zakazanych w kraju docelowym. Trzeba też paczkę w odpowiedni sposób spakować i zabezpieczyć (leki muszą być w oryginalnych opakowaniach z ulotką, do pudełka powinno być włożone wypełnienie, aby uniknąć uszkodzenia produktów). 

Najważniejsze jest jednak przygotowanie niezbędnej dokumentacji – kopii recepty, danych kontaktowych lekarza, informacji o leku i sposobie jego dawkowania. Aby uniknąć problemów, osoby, które planują wysyłanie medykamentów pocztą, powinny zadzwonić na infolinię Poczty Polskiej. Tam można uzyskać szczegółowe informacje na temat przewozu leków, ograniczeń wynikających z konieczności zapewnienia specjalnych warunków przechowywania leków, wymaganych dokumentów oraz prawidłowego oznaczenia paczki.

Przewóz leków osobisty przez granicę 

Co zrobić, gdy trzeba zabrać leki na wakacje za granicę? W tej sytuacji trzeba przede wszystkim zapoznać się z zasadami wwozu produktów leczniczych do kraju, który jest celem podróży. Polskie prawo odnośnie do przewozu leków jest dość liberalne, czego nie można powiedzieć o innych państwach – zwłaszcza o niektórych krajach azjatyckich i afrykańskich. 

Zasady wywozu leków z Polski 

Jak wygląda kwestia – przepisy przewóz leków za granicę? Polskie prawo dopuszcza swobodny wywóz leków (dostępnych bez recepty i na receptę) na własny użytek w ilości wystarczającej na czas podróży i pobytu za granicą. Oczywiście są substancje (tzw. substancje kontrolowane), które są objęte bardziej rygorystycznymi zasadami, ale o tym za chwilę. 

Stosunkowo proste jest też wwożenie leków do Polski. Bez dodatkowych zezwoleń można wwieźć maksymalnie 5 najmniejszych opakowań danego leku, o ile lek jest przeznaczony na własne potrzeby, nie zawiera substancji kontrolowanych i przewożony jest osobiście przez podróżującego. 

Wwóz leków do innych krajów 

Wysyłanie leków pocztą za granicę nie jest proste, dlatego że trzeba brać pod uwagę nie tylko polskie prawo, ale przede wszystkim prawo obowiązujące w kraju, do którego leki mają zostać wysłane. Trzeba dokładnie zapoznać się z tymi zasadami, gdyż jedna mała przesyłka może się okazać przyczyną wielkich kłopotów. 

Każdy kraj ma swoje własne zasady, są państwa, gdzie są one nieco mniej restrykcyjne, są też takie, gdzie nieuprawniony wwóz leków może się skończyć wysoką karą pieniężną, a nawet więzieniem. Ponadto poszczególne substancje lecznicze mają inny status w różnych krajach – w Polsce mogą być dostępne bez recepty, gdzie indziej ich zakup jest ograniczony lub są one traktowane jako substancje nielegalne. 

Dokumentacja medyczna i recepty 

Przed każdą podróżą należy dokładnie sprawdzić, jakich leków nie można wwozić do danego państwa lub czy są konieczne dodatkowe zezwolenia, zaświadczenia od lekarza lub recepty. Substancjami kontrolowanymi, które są objęte szczególnym reżimem prawnym, są środki odurzające, psychotropowe i prekursory kategorii 1. Zalicza się do nich m.in.: 

• substancje odurzające: opioidy (morfina, kodeina, oksykodon, tramadol, fentanyl), pochodne amfetaminy stosowane w leczeniu ADHD, niektóre leki przeciwkaszlowe zawierające kodeinę 

• substancje psychotropowe: benzodiazepiny (diazepam, lorazepam, alprazolam), leki przeciwpsychotyczne, niektóre leki nasenne, niektóre leki przeciwpadaczkowe 

• prekursory kategorii 1: pseudoefedryna, efedryna 

Przewóz wymienionych leków (tylko na potrzeby własne) wymaga specjalnych dokumentów. W zależności od tego, gdzie jedziemy, trzeba się zgłosić do odpowiedniego organu farmaceutycznego: 

• kraje w strefie Schengen – procedura jest uproszczona, opiera się na przepisach unijnych, potrzebny jest dokument wydawany na podstawie recepty lekarskiej przez właściwy Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny 

• kraje poza strefą Schengen – wymagany dokument wydawany jest przez Główny Inspektorat Farmaceutyczny. Do jego wydania potrzebny jest: wniosek podpisany przez pacjenta, recepta lub inna dokumentacja medyczna potwierdzająca zalecenie lekarza i wskazania zalecanego dawkowania produktu leczniczego 

Należy pamiętać, że dokument trzeba wyrobić w odpowiednim czasie. Wydawany jest w okresie 15 dni przed planowanym przekroczeniem granicy Polski na czas określony – nie dłuższy niż 30 dni. Co więcej, każdy lek z substancjami kontrolowanymi wymaga osobnego dokumentu. 

Na szczęście większość leków, które najczęściej zabiera się na wakacje, czyli środki na podstawowe dolegliwości (np. leki przeciwbólowe, leki na przeziębienie, leki przeciwalergiczne, krople do oczu, krople do nosa, witaminy dla dzieci), nie wymagają specjalnych zezwoleń. 

Mimo to trzeba zaznaczyć, że są środki, m.in. leki przeciwalergiczne lub leki na przeziębienie, które zawierają substancje kontrolowane lub substancje uznawane w pewnych państwach za nielegalne! Oznacza to, że każdy lek, wyrób medyczny, suplement diety należy sprawdzić przed zabraniem go w podróż. Leki na wakacje za granicę podczas lotu samolotem zaleca się spakować do bagażu podręcznego. 

Warto pamiętać, że w niektórych krajach Unii Europejskiej często wystarcza recepta na leki za granicą. Jest to tzw. recepta transgraniczna, która umożliwia zakup leków w kraju docelowym. Mając taką receptę, nie trzeba martwić się przewozem leków przez granicę. Leki (z wyjątkiem tych zawierających substancje kontrolowane) można kupić w aptece za okazaniem tej recepty i dowodu tożsamości.

Formalne przygotowania do wyjazdu 

Przed wyjazdem za granicę należy się odpowiednio przygotować. Niestety podczas urlopu może się zdarzyć np. zatrucie, uraz, wypadek lub choroba. Niektóre sytuacje mogą być na tyle poważne, że wymagają wizyty u lekarza lub w szpitalu. Leczenie za granicą może być bardzo drogie, dlatego zaleca się wyrobić kartę EKUZ i zadbać o dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne. 

Karta EKUZ i ubezpieczenie zdrowotne 

EKUZ to Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego. Potwierdza ona prawo do niezbędnej opieki medycznej podczas tymczasowego pobytu za granicą. Obowiązuje ona m.in. w krajach Unii Europejskiej, w Norwegii, Szwajcarii, Liechtensteinie, Islandii, Wielkiej Brytanii. Karta EKUZ wydawana jest za darmo osobom, które są objęte ubezpieczeniem zdrowotnym i osobom, które mają prawo do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych zgodnie z przepisami krajowymi. 

Trzeba pamiętać, że karta EKUZ jest ważna jedynie z dowodem tożsamości. W różnych krajach zasady korzystania z niej są nieco inne, co jest związane z panującym tam prawem. Wniosek o EKUZ można złożyć m.in. osobiście w oddziale NFZ, przez IKP, mojeIKP lub ePUAP. 

Oprócz wyrobienia karty EKUZ zaleca się wykupić dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne. Na rynku są różne rodzaje ubezpieczeń – bardziej podstawowe lub rozszerzone. Należy sprawdzić ofertę i wybrać polisę najlepiej dopasowaną do własnych potrzeb. 

Szczepienia i profilaktyka 

Jeśli celem podróży są egzotyczne, dalekie kraje, wskazana jest wizyta u lekarza medycyny podróży i przeprowadzenie odpowiednich szczepień. W takich krajach jest wysokie ryzyko zarażenia chorobami np. przenoszonymi przez komary, szczepionka może zapobiegać zachorowaniu, zmniejszać ryzyko zachorowania lub chronić przed ciężkim przebiegiem zakażenia. 

Trzeba pamiętać, że niektóre szczepienia ochronne są obowiązkowe, bez nich nie zostaniemy wpuszczeni do danego państwa (dotyczy to np. szczepionki na żółtą febrę). Kluczowa jest również profilaktyka, przed podróżą zaleca się poczytać o zagrożeniach, które są związane z miejscem naszego wypoczynku. Szczepienia są jedną z najskuteczniejszych metod ochrony, ale nie jedyną. Zaleca się wdrażać również inne działania profilaktyczne, np. stosowanie probiotyków. 

Dokumenty medyczne w języku obcym 

Podczas podróży osoby, które przyjmują leki i osoby z chorobami przewlekłymi, powinny mieć przy sobie dokumenty medyczne przetłumaczone na język angielski lub na język obowiązujący w kraju docelowym (najlepiej, żeby to było tłumaczenie przysięgłe), znacząco ułatwi to pracę lekarzy, gdy dojdzie do nagłej sytuacji wymagającej pomocy medycznej. Warto więc mieć m.in. zaświadczenie lekarskie z rozpoznaniem choroby, listę stosowanych leków wraz z dawkowaniem (dodatkowo można mieć ze sobą kopię recept). 

Przewożenie leków przez granicę może być stresujące, dlatego warto się do tego dobrze przygotować. Zaleca się sprawdzić informacje dotyczące zasad wwożenia leków do danego państwa oraz ewentualnych zakazów. Takie informacje znaleźć można na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych, wskazany jest również kontakt z konkretnymi ambasadami oraz Wojewódzkim lub Głównym Inspektoratem Farmaceutycznym.

Autor wpisu: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa. Redaktor bloga jestemmama.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.