Opuchnięte oczy – przyczyny i sposoby walki z problemem
26.08.2025mgr farm. Jarosław Buczarski
Opuchnięte oczy i worki pod oczami to coś, na co większość z nas „pracuje”, prowadząc niezdrowy i mało higieniczny tryb życia. Należy jednak zauważyć, że nieestetyczne obrzęki mogą być również objawem różnych schorzeń – chorób o podłożu alergicznym lub infekcyjnym, a nawet poważnych chorób ogólnoustrojowych. Jak można sobie radzić z opuchlizną pod oczami?
Spis treści:
- Przyczyny opuchnięcia oczu
- Rodzaje opuchlizny oczu
- Kiedy udać się do lekarza?
- Domowe sposoby na opuchnięte oczy
- Kosmetyki i preparaty apteczne
- Profilaktyka obrzęków powiek
Przyczyny opuchnięcia oczu
Są różne przyczyny opuchlizny oczu, mogą one być związane zarówno z brakiem snu i nadużywaniem alkoholu, jak i z poważniejszymi problemami zdrowotnymi. To ważne, aby zdiagnozować czynniki powodujące obrzęk i worki pod oczami, ta wiedza pozwoli wprowadzić zmiany, które je wyeliminują.
Oczywiście trzeba zaznaczyć, że nie w każdym przypadku jest to możliwe. Opuchlizna oczu może być tylko problemem natury estetycznej, zdarza się jednak, że w ten sposób objawia się alergia, infekcje oczu, urazy twarzoczaszki, a nawet choroby ogólnoustrojowe m.in. tarczycy i układu krwionośnego.
Przyczyny fizjologiczne i styl życia
Opuchnięte oczy mogą mieć przyczyny fizjologiczne. Gdy płaczemy, możemy od razu zauważyć, że oczy są spuchnięte. Ponadto u kobiet w okresie menstruacji wskutek zatrzymywania wody w organizmie może dojść do obrzęków, w tym obrzęku okolic oczu. Warto też wspomnieć, że worki i cienie pod oczami mogą być oznaką starzenia się, u niektórych osób te „atrybuty” są dziedziczne.
Omawiając fizjologiczne przyczyny, nie można zapomnieć o zagadnieniu opuchnięte oczy a ciąża. Jest to częsty problem u ciężarnych, nasila się głównie w drugim i trzecim trymestrze. Obrzęk oczu jest wywołany zmianami hormonalnymi, zwiększonym zatrzymaniem wody w organizmie, a także przyrostem masy ciała.
Niezdrowa dieta, niehigieniczny styl życia i inne zaniedbania to główne przyczyny opuchniętych oczu. Do zatrzymywania płynów w okolicy oczu dochodzi, gdy w codziennej diecie zjadana jest duża ilość soli, zwłaszcza słonych przekąsek. Czynnikiem sprzyjającym opuchliźnie okolic oczu jest alkohol i papierosy, nadmierne spożycie białego cukru, wysoko przetworzona żywność oraz dieta uboga w żelazo i potas.
Opuchlizna oczu pojawia się przy niedostatecznym spożyciu wody, jest jednym z sygnałów, że organizm jest odwodniony. Bardzo negatywnie na stan okolicy oczu wpływa też zmęczenie, brak snu oraz długotrwałe wpatrywanie się w ekran telewizora lub monitor komputera.
Choroby systemowe wywołujące obrzęki
Choć zwykle nie jest to najbardziej charakterystyczny objaw chorób ogólnoustrojowych, to w niektórych przypadkach spuchnięte oczy mogą świadczyć o chorobach tarczycy, chorobach nerek, niewydolności wątroby, chorobach serca i układu krążenia, cukrzycy. Nie można też nie wspomnieć, że lekka opuchlizna oczu jest częsta przy infekcjach dróg oddechowych, np. przeziębieniu lub zapaleniu zatok.
Alergie i infekcje oka
Stany zapalne i infekcje oczu takie jak zapalenie brzegów powiek, zapalenie spojówek, gradówka, jęczmień, półpasiec oczny oprócz zaczerwienienia, łzawienia, pieczenia, swędzenia powodują również obrzęk powiek i okolicy oczu. Podobne objawy pojawiają się w przebiegu alergii. Może tak wyglądać miejscowa lub ogólna reakcja alergiczna – na alergeny wziewne (kurz, pyłki, sierść zwierząt), na alergeny pokarmowe oraz na kosmetyki.
Należy dodać, że opuchlizna oczu może być konsekwencją zaburzeń w obrębie oczodołu, np. zakrzepicy zatoki jamistej, zapalenia oczodołu lub urazów, np. uderzenia w okolicy oka czy też złamania nosa, jak również obecności ciała obcego w oku.
Rodzaje opuchlizny oczu
Skóra okolic oczu jest cienka i delikatna, jednocześnie podatna na powstawanie obrzęków. Często w tej okolicy gromadzi się limfa i woda. Opuchlizna może dotyczyć tylko dolnej lub tylko górnej powieki, a często obu naraz.
Worki pod oczami
Nieestetyczne worki pod oczami to zwykle efekt nieprzespanej nocy i stresu, szczególnie gdy czynnikiem dodatkowym jest nadmiar alkoholu, papierosy i małe spożycie wody. Obrzęk w okolicy dolnych powiek może być skutkiem niezdrowej diety, która dostarcza dużej ilości soli i cukru. Niestety takie opuchnięte oczy i worki pod oczami nadają twarzy smutny, zmęczony wygląd.
Obrzęk powiek dolnych z towarzyszącymi zacienieniami to objaw niektórych chorób – głównie anemii, schorzeń tarczycy, wątroby i nerek.
Często worki pod oczami są konsekwencją procesów zachodzących w organizmie wraz z wiekiem. Osłabienie mięśni wokół oczu oraz utrata jędrności skóry sprzyja nie tylko gromadzeniu się tam płynów, ale i tłuszczu.
Obrzęk górnych powiek
O czym może świadczyć obrzęk górnych powiek? Przyczyn może być wiele, zarówno infekcyjnych, jak i alergicznych. Zazwyczaj opuchlizna oczu objawia się jednocześnie na górnej i na dolnej powiece. Cała okolica puchnie, gdy doszło do urazu. Charakterystyczne są także opuchnięte oczy po płaczu.
Obrzęk całoroczny vs sezonowy
Jeśli chodzi o czas utrzymywania się obrzęku, to trzeba poruszyć kwestię opuchnięte oczy alergia. W sytuacji, gdy obserwujemy u siebie obrzęk powiek w określonym czasie, można podejrzewać, że jest to objaw alergii sezonowej. Alergicy uczuleni na pyłki doświadczają wówczas nieżytu nosa i objawów alergicznego zapalenia oczu, którym jest m.in. obrzęk powiek.
Całoroczna opuchlizna oczu to wynik ekspozycji na alergeny, które są obecne przez cały rok, np. na sierść zwierząt, roztocza kurzu domowego i pleśń. Obrzęk powiek bez innych dolegliwości wskazujących na alergię, który utrzymuje się długotrwale, może świadczyć o chorobach ogólnoustrojowych.
Kiedy udać się do lekarza?
Opuchnięte oczy i worki pod oczami nie zawsze wymagają konsultacji lekarskiej, wystarczająca jest zmiana diety, zwiększenie nawodnienia organizmu, dbanie o higienę snu i zmiana pielęgnacji. Doraźnie zawsze przydatne są chłodne okłady na oczy. A kiedy potrzebna jest specjalistyczna pomoc?
Objawy wymagające konsultacji
Jeśli podjęte działania nie przynoszą efektów lub pojawiają się niepokojące objawy, należy się zgłosić do lekarza. W zależności od nasilenia dolegliwości można się skonsultować z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, ewentualnie w szczególnych sytuacjach zaleca się udać na SOR.
Jakie objawy powinny skłonić do pójścia do lekarza? Na infekcje bakteryjne lub wirusowe rozwijające się w okolicy oka może wskazywać m.in.:
-
utrzymująca się opuchlizna
-
silny ból oka
-
problemy z widzeniem (utrata ostrości wzroku, podwójne lub zamazane widzenie)
-
ropna wydzielina z oka
-
nasilone łzawienie, pieczenie i świąd
-
gorączka, dreszcze, ból głowy
Jakie objawy mogą świadczyć o schorzeniach niezwiązanych z narządem wzroku? To zależy od przyczyny opuchniętych oczu:
-
opuchnięte oczy a nerki – przy chorobach nerek typowe są opuchnięte oczy rano. Do zatrzymywania wody może dochodzić wskutek zaburzenia pracy nerek. Dodatkowo pojawiają się zmiany w wyglądzie i zapachu moczu oraz częstotliwości oddawania moczu
-
opuchnięte oczy a serce – wskutek niewydolności serca może dochodzić do zatrzymywania płynów w organizmie. Dodatkowo zaniepokoić powinny bóle i ucisk w klatce piersiowej, duszności, kołatanie serca
-
opuchnięte oczy a tarczyca – obrzęk powiek jest jednym z objawów tzw. orbitopatii tarczycowej (może pojawiać się np. w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa), towarzyszy mu wytrzeszcz oczu, ograniczenie ruchomości gałek ocznych, światłowstręt, uczucie piasku pod powiekami, zaczerwienienie spojówek
Diagnostyka przyczyn opuchlizny
Aby dowiedzieć się, jak pozbyć się opuchlizny oczu, należy znaleźć jej przyczynę. Na podstawie wywiadu oraz występujących objawów towarzyszących, lekarz zleci odpowiednie badania diagnostyczne. W przypadku podejrzenia alergii wskazane są testy na alergię z krwi lub testy skórne.
Specjalistyczne badania wskazane są przy podejrzeniu poważniejszych schorzeń, w tym np. chorób nerek (m.in. badania ogólne moczu, mocznik, kreatynina, morfologia, USG nerek), chorób serca (m.in. badania laboratoryjne, EKG, echo), chorób tarczycy (m.in. fT3, fT4, TSH, USG tarczycy).
Choroby wymagające leczenia
Po zdiagnozowaniu przyczyny opuchlizny oczu chorobę należy leczyć. W przypadku infekcji bakteryjnych wskazane są antybiotyki i odpowiednio dobrane krople do oczu. Jeśli spuchnięte oczy są objawem uczulenia, należy działać profilaktycznie (unikać alergenów) oraz stosować leki przeciwalergiczne. Leczenie przyczynowe jest niezbędne w przypadku zdiagnozowania chorób nerek, serca, tarczycy lub cukrzycy.
Domowe sposoby na opuchnięte oczy
Co na opuchnięte oczy? Gdy nie ma przyczyny chorobowej, a powodem są zaniedbania pielęgnacyjne lub dietetyczne, to wówczas warto stosować domowe sposoby na opuchnięte oczy. Najlepiej zacząć od okładów!
Zimne okłady i kompresy
Najlepszy kompres na opuchnięte oczy to schłodzone plasterki ogórka. Świetnie sprawdzają się też okłady na oczy przygotowane z rumianku lub herbaty. Przestudzonym naparem można nasączyć wacik kosmetyczny, można też położyć na zamknięte powieki zaparzone, ochłodzone torebki. Okłady zaleca się pozostawić na powiekach przez około 15 minut.
Na spuchnięte oczy polecane są zimne okłady, chłód szybko zwęża naczynia krwionośne i zmniejsza obrzęk. Można w tym celu użyć kostek lodu lub schłodzonych łyżeczek. W aptekach można też kupić żelowe kompresy, które schładza się w lodówce. Warto wspomnieć, że w niektórych przypadkach, np. takich infekcji oka jak zapalenie brzegów powiek, jęczmień, gradówka korzystniej mogą zadziałać ciepłe kompresy. Pomogą zmniejszyć obrzęk, jednocześnie ułatwią usuwanie wydzieliny.
Masaż i drenaż limfatyczny
Osoby z tendencją do zatrzymywania wody i limfy w okolicy oczu powinny spróbować masażu połączonego z drenażem limfatycznym. Jest to dość proste, jednak nie zaszkodzi umówić się na początek do specjalisty, aby zapoznać się z prawidłowymi technikami odprowadzania limfy.
Przed zabiegiem skórę należy oczyścić. Aby ułatwić ruchy masujące, warto nałożyć serum lub olejek. Masaż oczu można wykonywać opuszkami palców, specjalnymi masażerami, rollerami lub kamieniem gua sha. Delikatnymi ruchami przesuwającymi należy masować skórę od środka twarzy do zewnątrz, w kierunku węzłów chłonnych usznych. Jeśli chodzi o masaż oczu, to kluczowa jest systematyczność, tylko w ten sposób można poprawić przepływ limfy, zredukować worki pod oczami oraz poprawić kondycję skóry.
Naturalne składniki łagodzące
Jako naturalne składniki, które działają przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo i łagodząco wymienia się takie rośliny jak m.in. rumianek, świetlik, chaber bławatek, arnika górska, kasztanowiec zwyczajny, kwiat lipy i nagietek, a także herbata (zielona i czarna) oraz ogórek. Można je stosować zarówno jako okłady na oczy, jak i można szukać tych substancji w kosmetykach.
Kosmetyki i preparaty apteczne
Masaż oczu daje doskonałe rezultaty, warto je jednak zmaksymalizować poprzez odpowiednio dobraną pielęgnację. Co na opuchnięte oczy? Zaleca się wybierać kosmetyki w taki sposób, aby kompleksowo dbać o kondycję okolicy oczu. Niezbędne są zarówno kremy na opuchnięte oczy, jak i krem pod oczy o działaniu nawilżającym i odżywczym.
Oprócz preparatów miejscowych wskazane jest działanie od wewnątrz. Jakie suplementy na zdrowe oczy warto stosować? Szczególnie polecane są produkty zawierające witaminy A i D, cynk, kwasy Omega-3, luteinę, zeaksantynę oraz ekstrakt z borówki czernicy.
Kremy i żele przeciwobrzękowe
Na opuchliznę pomocny będzie żel na opuchnięte oczy np. ze świetlikiem lub arniką. Dobrą praktyką jest przechowywanie go w lodówce. Nałożenie schłodzonego żelu zadziała szybciej i skuteczniej. W codziennej pielęgnacji rekomendowany jest też krem pod oczy z kofeiną. Kofeina poprawia mikrokrążenie, co sprzyja redukcji obrzęków.
Serum i patches pod oczy
Kremy na opuchnięte oczy to nie są jedyne kosmetyki, które warto stosować. Pielęgnację należy uzupełnić o dobre serum z kofeiną, rutyną, witaminą C lub kolagenem. A co z płatkami pod oczy? To też dobre rozwiązanie, aby poprawić stan skóry wokół oczu i zmniejszyć worki pod oczami. Płatki, np. kolagenowe lub hydrożelowe, podobnie jak żel na opuchnięte oczy, zaleca się chłodzić w lodówce.
Krople do oczu
Szybki sposób na opuchnięte oczy prosto z apteki to krople do oczu. W przypadku alergicznego zapalenia spojówek poleca się stosować preparaty o działaniu przeciwhistaminowym lub zmniejszającym przekrwienie spojówek. Jako uniwersalny środek rekomendowane są natomiast krople do oczu o działaniu nawilżającym zawierające np. kwas hialuronowy i ektoinę. W przypadku infekcji lekarz może zlecić specjalistyczne leki na receptę.
Profilaktyka obrzęków powiek
Najlepszy sposób na to, jak zmniejszyć opuchliznę oczu, to po prostu profilaktyka. Oczywiście nie da się zapobiec wszystkim potencjalnym przyczynom obrzęków powiek, ale z tymi najczęstszymi można skutecznie walczyć. Co warto robić?
Właściwy sen i odpoczynek
U osób, u których częstym problemem są opuchnięte oczy przez niedobór snu, najlepszym sposobem ich zapobiegania, jest dbanie o odpoczynek. Zaleca się wcześniej chodzić spać, aby zapewnić sobie przynajmniej 8 godzin snu. Warto też zadbać o jakość snu – wyciszyć się przed pójściem spać i unikać czynności, które mogłyby zakłócić zasypianie, np. długotrwałego spędzania czasu przed ekranami.
Dieta i nawodnienie organizmu
Już na początku była mowa o tym, że niezdrowa dieta i używki mogą sprzyjać opuchliźnie oczu. Z tego powodu należy przede wszystkim zapewnić prawidłowe nawodnienie organizmu, przy czym należy pić wodę niegazowaną, mineralną, a nie słodzone napoje gazowane. Należy unikać nadmiernego spożycia cukru i soli, wskazana jest dieta bazująca na świeżych warzywach i owocach. Należy ograniczyć alkohol, a także palenie papierosów.
Higiena okolicy oczu
Wiele osób zapomina o odpowiedniej higienie powiek. Na co dzień należy dokładnie myć okolice oczu, dotyczy to zwłaszcza zmywania makijażu. Spanie w makijażu może powodować podrażnienia i opuchliznę oczu. Zwykle wystarczający jest dobry preparat do demakijażu, płyn micelarny lub żel do mycia. Ważne, aby były to kosmetyki delikatne i bezpieczne do stosowania na okolice oczu. W niektórych przypadkach warto sięgać po specjalne środki, np. dostępne w aptece chusteczki do oczyszczania brzegów powiek.
Opuchnięte oczy rano to problem wielu z nas, zwykle to wina nieprzespanej nocy, wtedy wystarczy trochę odpoczynku i lepiej zbilansowana dieta, aby poprawić swój wygląd. Czasem zdarza się jednak, że obrzęk powiek to objaw choroby. Nasilającej się lub długo utrzymującej opuchlizny nie można więc bagatelizować, należy się skonsultować z lekarzem.
