Alergiczne choroby oczu - rodzaje, objawy i leczenie

Alergia to choroba, która z roku na rok dotyka coraz więcej osób. Jej objawy mogą obejmować skórę i nos, a także oczy. Alergiczne choroby oczu mogą mieć różne postaci, m.in. alergiczne zapalenie spojówek i kontaktowe zapalenie skóry powiek i spojówek. Najczęściej alergia oczu zaostrza się wiosną i latem, gdy trwa sezon intensywnego pylenia roślin, choć może występować też przez cały rok. W jaki sposób radzić sobie z objawami alergicznymi związanymi z narządem wzroku?

Spis treści:

• Jakie alergiczne choroby oczu wyróżniamy?
• Jakie objawy towarzyszą najczęściej alergicznym chorobom oczu?
• Jak leczyć alergiczne choroby oczu?

Jakie alergiczne choroby oczu wyróżniamy?

Alergia oczu obejmuje przede wszystkim spojówkę i rogówkę, choć tę drugą rzadziej, a ponadto błonę naczyniową oraz skórę powiek i skórę wokół oczu. Wyróżnia się takie alergiczne choroby oczu jak: alergiczne zapalenie spojówek – sezonowe i całoroczne, atopowe zapalenie spojówek i rogówki, kontaktowe zapalenie skóry powiek i spojówek, ponadto wiosenne alergiczne zapalenie spojówek (występujące głównie u chłopców zamieszkujących kraje śródziemnomorskie) i olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek (powstające w wyniku podrażnienia oka przez soczewki kontaktowe lub szwy pooperacyjne).

Alergiczne choroby oczu zwykle są spowodowane ekspozycją na alergeny sezonowe – pyłki traw, kwiatów, chwastów i drzew, a także alergeny całoroczne – roztocza kurzu domowego, pleśnie, sierść zwierząt domowych, lateks, substancje znajdujące się w kosmetykach pielęgnacyjnych i kosmetykach do makijażu. Pojawienie się stanu zapalnego i objawów alergicznych jest związane z nieprawidłową reakcją układu odpornościowego, który w odpowiedzi na ekspozycję na alergen pobudza komórki odpornościowe do jego zwalczania.

Jakie objawy towarzyszą najczęściej alergicznym chorobom oczu?

W przypadku alergicznego zapalenia spojówek pojawia się przede wszystkim świąd oczu! Ponadto zaczerwienienie, przekrwienie i pieczenie oczu oraz obrzęk powiek. Chory ma charakterystyczne opuchnięte, swędzące, podkrążone oczy, męczy go nasilone łzawienie oczu oraz uczucie ciała obcego w oku. Rzadziej alergiczne zapalenie spojówek objawia się nadwrażliwością na światło i zaburzeniami widzenia. Objawy pojawiają się nagle, niemalże od razu po kontakcie z alergenem, reakcja jest gwałtowna, zwykle łzawiące, swędzące oczy znacząco utrudniają normalne funkcjonowanie.

W zależności od alergenu opuchnięte oczy dokuczają tylko w sezonie pylenia, czyli od wiosny do wczesnej jesieni (sezonowe zapalenie spojówek) lub objawy utrzymują się przez cały rok, przy czym alergia zaostrza się w okresie jesienno-zimowym. Warto podkreślić, że w przypadku całorocznego zapalenia spojówek dolegliwości są mniej nasilone. Swędzące oczy mogą pojawiać się równocześnie z obrzękiem i zaczerwienieniem powiek oraz świądem skóry wokół oczu. Osoby, które zmagają się z alergicznym zapaleniem spojówek, często mają również objawy alergicznego nieżytu nosa, alergii pokarmowych, astmy, pokrzywki oraz świądu skóry.

Alergia oczu wywołana bezpośrednim kontaktem powieki lub spojówki z alergenem lub substancją drażniącą nazywana jest kontaktowym zapaleniem skóry powiek i spojówek. Najczęściej pojawia się w zetknięciu z detergentami, lateksem, lekami okulistycznymi (np. antybiotykami aminoglikozydowymi, lekami przeciwjaskrowymi i znieczulającymi), barwnikami i konserwantami znajdującymi się w kosmetykach. Do jego objawów zalicza się: zaczerwienienie oka, świąd i obrzęk powiek, łzawienie oczu, wodnistą wydzielinę i niewielkie owrzodzenia. Charakterystyczne jest to, że skóra wokół oczu jest nadmiernie sucha i łuszcząca. Długo utrzymujące się kontaktowe zapalenie powiek i spojówek powoduje, że skóra jest zgrubiała i pomarszczona, mówi się, że ma „starczy wygląd”.

Obustronne atopowe zapalenie spojówek i rogówki to schorzenie o poważnym przebiegu charakteryzujące się utrzymującym się stanem zapalnym spojówki, rogówki i powiek, które pojawia się u osób chorych na atopowe zapalenie skóry – głównie między 30. a 50. rokiem życia. Ma charakter całoroczny z możliwymi sezonowymi zaostrzeniami. Wśród jego objawów wymienia się: obustronne zmiany na skórze powiek (typowe dla AZS), podrażnienie spojówek, zespół suchego oka, występowanie brodawek na spojówce powiek, owrzodzenia rogówki, świąd, pieczenie, światłowstręt, zaburzenia wzrostu rzęs i brwi oraz wydzielinę śluzowo-ropną. Atopowe zmiany na powiekach mogą z czasem przechodzić w zgrubienia i zwłóknienia, skóra wokół oczu jest sucha i ma znamiona lichenifikacji. Atopowe zapalenie spojówek i rogówki jest niezwykle groźne, sprzyja nadkażeniom bakteryjnym, wirusowym i grzybiczym, może doprowadzić do uszkodzeń rogówki i odwarstwienia siatkówki!

Jak leczyć alergiczne choroby oczu?

Alergiczne choroby oczu leczy się, łagodząc uciążliwe objawy oraz eliminując obecność alergenu z otoczenia. Oczywiście, aby móc go wyeliminować lub ograniczyć jego ekspozycję, trzeba najpierw ustalić czynnik uczulający. W tym celu należy się skonsultować ze specjalistą i wykonać testy alergiczne. W przypadku wystąpienia objawów alergicznego zapalenia spojówek najważniejsze jest natychmiastowe przerwanie kontaktu z alergenem, tzn. trzeba przemyć oczy roztworem soli fizjologicznej, umyć twarz, ciało i włosy, zmienić ubranie. Doraźnie pomocne będą zimne okłady na oczy. Ponadto można wprowadzić leczenie farmakologiczne. Miejscowo stosuje się krople do oczu na alergie (np. z kromoglikanem sodowym, olopatadyną, ektoiną) oraz doustne leki przeciwhistaminowe (np. Hitaxa Fast – lek z desloratadyną).

Osoby, które wcześniej obserwowały u siebie alergiczne choroby oczu spowodowane m.in. pyłkami i roztoczami kurzu domowego, powinny mocno skupić się na działaniach profilaktycznych. O ile tylko jest to możliwe, trzeba unikać alergenów oraz dbać o odpowiednie nawilżenie oczu! Po konsultacji z lekarzem osoby z sezonowym alergicznym zapaleniem spojówek mogą profilaktycznie stosować leki na alergie. Jeśli to możliwe, warto poddać się odczulaniu, czyli tzw. immunoterapii.

U osób z kontaktowym zapaleniem skóry powiek i spojówek również niezbędne jest wyeliminowanie substancji drażniącej z otoczenia. Ponadto stosuje się doustne leki na alergie, miejscowo leki przeciwświądowe oraz emolienty do nawilżania skóry wokół oczu, lekarz może zlecić krople do oczu na alergie i maści z kortykosteroidami. Kojąco na opuchnięte i swędzące oczy zadziała chłodny okład. Wspomagająco należy stosować preparaty typu „sztuczne łzy”, czyli nawilżające krople do oczu niezawierające konserwantów! Istotne jest to, aby unikać tarcia i dotykania oczu, zalecane jest ograniczenie do minimum stosowania kosmetyków i innych preparatów w okolicach oczu.

Leczenie atopowego zapalenia spojówek i rogówki polega na stosowaniu leków miejscowych i ogólnoustrojowych. Zalecane są krople do oczu na alergie oraz krople typu „sztuczne łzy”, które łagodzą objawy zespołu suchego oka. Podobnie jak przy innych chorobach alergicznych, również i w tym przypadku konieczne jest unikanie alergenów. Jeśli schorzenie nie będzie leczone, z czasem może doprowadzić do uszkodzenia wzroku lub do jego całkowitej utraty. Leczenie atopowego zapalenia spojówek i rogówki musi być prowadzone pod kontrolą dermatologa, alergologa i okulisty!

Co zrobić, aby alergiczne choroby oczu nie przeszkadzały w codziennym funkcjonowaniu? Przede wszystkim trzeba ograniczyć lub wyeliminować ekspozycję na alergeny, a także na drażniące czynniki zewnętrzne jak zanieczyszczenia powietrza, smog, dym nikotynowy, opary substancji chemicznych, suche, klimatyzowane powietrze. Profilaktycznie warto stosować nawilżające krople do oczu, które wzmacniają barierę ochronną na powierzchni oka. Należy unikać dotykania i pocierania oczu oraz długotrwałej pracy przy komputerze. Osoby, które noszą soczewki kontaktowe, powinny przestrzegać zasad ich prawidłowej higieny!

Autor wpisu: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa. Redaktor bloga jestemmama.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.