Co pyli w maju? Na te alergeny uważaj

mgr farm. Katarzyna Borowiec

Maj to miesiąc, który rozpoczyna sezon grillowania, działkowania i po prostu spędzania czasu na świeżym powietrzu. O ile większość społeczeństwa się z tego cieszy, to akurat alergicy „kręcą nosem”, a raczej „kręci ich w nosie”. Co pyli i uczula w maju? Jak sobie radzić z dokuczliwymi objawami uczulenia? 

Spis treści:

• Kalendarz pylenia – co pyli w maju?
• Objawy alergii na pyłki majowe
• Jak leczyć alergię na pyłki traw i drzew?
• Praktyczne porady dla alergików w maju
• Naturalne metody łagodzenia alergii w maju

Kalendarz pylenia – co pyli w maju?

Na co można mieć alergię w maju? W maju zaczynają pylić trawy, to jeden z najbardziej rozpowszechnionych alergenów i jeden z najbardziej uciążliwych. Do tego dochodzą również pylące drzewa – głównie dąb. Nie można też zapominać, że w sezonie pylenia trzeba bardzo uważać na alergie krzyżowe!

Trawy – główne alergeny majowe

Co pyli i uczula w maju? W tym miesiącu – a dokładniej w połowie maja zaczyna się sezon pylenia traw, choć od razu trzeba zaznaczyć, że jego szczyt przypada dopiero na okres od czerwca do sierpnia. W Polsce jest ponad 300 gatunków traw (np. tymotka łąkowa, wiechlina łąkowa, kupkówka pospolita, wyczyniec łąkowy, rajgras, kostrzewa czerwona). Warto wiedzieć, że do pyłków traw zalicza się także pyłki zbóż – głównie żyta.

Już około 20 ziarenek pyłków traw w jednym metrze sześciennym powietrza wywołuje u osób uczulonych objawy alergii na trawy! Im jest ich więcej, tym bardziej nasilona jest alergia wziewna w maju.

Sosna – charakterystyka pylenia

Charakterystyczne dla sosny jest to, że gołym okiem można obserwować, jak pyli. Widoczne na samochodach i parapetach żółte pyłki w maju to właśnie sosna, na szczęście nie stanowią one dużego zagrożenia uczuleniowego, nie są bowiem silnym alergenem, co za tym idzie, alergia na sosnowe pyłki jest rzadka.

Należy jednak podkreślić, że ze względu na swój duży rozmiar pyłki sosny mogą podrażniać śluzówkę dróg oddechowych – nosa i gardła – zarówno u alergików, jak i osób nieuczulonych. Kiedy pyli sosna? Pylenie sosny rozpoczyna się w połowie maja i trwa do połowy czerwca, w tym czasie drzewa uwalniają ogromne ilości pyłków, w powietrzu ich stężenie jest kilka razy wyższe niż stężenie pyłków innych drzew.

Dąb i inne drzewa pylące w maju

Jednym z silniejszych majowych alergenów jest dąb (szypułkowy i bezszypułkowy). Okres jego pylenia przypada na końcówkę kwietnia i trwa do połowy maja, wtedy też dąb osiąga wysokie stężenie pyłków w powietrzu. Mimo że pylenie dębu jest stosunkowo krótkie, to jednak alergicy muszą bardzo uważać. Jest to bardzo popularne drzewo – nie tylko w lasach, ale i w miejskich parkach.

Jakie drzewa pylą w maju? Trzeba odnotować, że w maju w powietrzu nadal utrzymują się pyłki brzozy (pylenie brzozy w maju jest słabsze niż w kwietniu, nadal jednak może wywoływać silną reakcję), wierzby i topoli. Pylenie drzew w maju dotyczy też grabów, buków i platanów.

Na pytanie, co uczula w maju, należy odpowiedzieć, że nie tylko trawy i drzewa, choć istotnie to właśnie one są najbardziej dokuczliwe. Wysokie stężenie mogą osiągać zarodniki grzybów z gatunku Cladosporium oraz Alternaria. Powoli zaczynają też pylić chwasty takie jak babka lancetowata, pokrzywa, mniszek lekarski, szczaw, a ponadto także rzepak.

Objawy alergii na pyłki majowe

Choć z miesiąca na miesiąc stężenie różnych alergenów w powietrzu się zmienia, to objawy alergii pozostają te same. Głównym problemem jest cieknący nos i napadowe kichanie, a także łzawiące oczy. Odczuwane dolegliwości mogą mieć różne natężenie, bywa niestety tak, że są one bardzo uciążliwe, przez co utrudniają normalne funkcjonowanie.

Alergia na trawy – typowe symptomy

Podstawowe objawy alergii na trawy to oczywiście katar sienny, czyli wodnista wydzielina cieknąca z nosa, napadowe kichanie, zatkany nos, swędzenie śluzówki nosa. Dolegliwości mogą pojawiać się także w obrębie narządu wzroku – oczy swędzą, łzawią, pieką, są zaczerwienione, a powieki opuchnięte.

Jako reakcja alergiczna na kontakt z pyłkami traw, a także pyłkami drzew i chwastów może wystąpić swędzenie gardła, kaszel i świszczący oddech lub objawy skórne. Przy nasilonych objawach alergicy często odczuwają ból głowy, ogólne zmęczenie i pogorszenie samopoczucia. Dodatkowo u astmatyków może dochodzić do nasilenia objawów astmy takich jak świszczący oddech, ucisk w klatce piersiowej i duszności.

Reakcje krzyżowe w alergii pyłkowej

Alergia na pyłki w maju to zagrożenie związane nie tylko z obecnością dużych ilości pyłków w powietrzu. W wyniku podobieństwa białek alergizujących występujących w alergenach różnego pochodzenia może dochodzić do alergii krzyżowych. Zjawisko to polega na tym, że u osób uczulonych np. na pyłki traw po zjedzeniu jabłka lub selera także występują objawy uczulenia. Ponadto trawy mogą krzyżować m.in. z:

• gruszką, melonem, arbuzem, śliwką, wiśnią, brzoskwinią, kiwi
• marchewką, pomidorem, burakiem, cebulą
• orzechami ziemnymi, laskowymi, brazylijskimi, włoskimi
• soją, ryżem, mąką pszenną, żytnią i owsianą
• pyłkami brzozy, bylicy, słonecznika, rzepaku, drzewa oliwnego
• lateksem

Zazwyczaj alergia krzyżowa na trawy objawia się poprzez swędzenie oraz obrzęk gardła i jamy ustnej (tzw. zespół alergii jamy ustnej), jak również poprzez objawy skórne, ból brzucha, wymioty lub biegunkę.

Kiedy konieczna jest wizyta u alergologa?

Alergia w maju jest chorobą, którą wymaga odpowiedniego leczenia i postępowania, dlatego w sytuacji, gdy pojawią się objawy wskazujące na alergię, należy się zgłosić do lekarza i rozpocząć diagnostykę. Specjalista może zlecić testy z krwi oraz testy skórne. Ustalenie uczulającego alergenu umożliwia skuteczne minimalizowanie ryzyka występowania reakcji uczuleniowych. Pilnie do lekarza należy się zgłosić, gdy objawy alergii w maju są bardzo nasilone, a stosowane leki nie przynoszą ulgi.

Jak leczyć alergię na pyłki traw i drzew?

W przypadku, gdy występują objawy alergii w maju, zaleca się stosować odpowiednie środki łagodzące dolegliwości związane z uczuleniem. Oprócz leków miejscowych wskazane są preparaty do stosowania miejscowego. Jakie leki na alergię są szczególnie pomocne?

Leki przeciwhistaminowe w sezonie pylenia

W pierwszej kolejności lekarz zleca do stosowania tabletki na alergię, a w przypadku dzieci – syropy na alergię. W aptekach są różne leki na alergię pyłkową z różnymi substancjami czynnymi. Nie każda z nich tak samo działa na wszystkich, należy więc sprawdzić, który lek daje najlepsze efekty. Co brać na alergię na trawy? Wśród dostępnych bez recepty substancji o działaniu przeciwhistaminowym warto wspomnieć o cetyryzynie, desloratadynie oraz bilastynie.

Preparaty miejscowe przy nasilonych objawach

Oprócz leków doustnych można sięgać po środki miejscowe – krople do nosa oraz krople do oczu na alergię. Krople do nosa na alergię mogą zawierać substancje przeciwhistaminowe (np. azelastyna) lub glikokortykosteroidy (np. furoinian mometazonu). Ponadto na katar alergiczny w maju skuteczne działanie wykazują leki z substancjami obkurczającymi naczynia krwionośne w śluzówce nosa (np. ksylometazolina). W przypadku objawów ocznych zalecane są krople z ektoiną, olopatadyną, azelastyną, tetryzoliną lub kromoglikanem sodu.

Immunoterapia swoista w alergii pyłkowej

Leczenie alergii głównie polega na łagodzeniu objawów oraz na unikaniu alergenów. Jednakże w niektórych przypadkach można spróbować leczenia przyczynowego, czyli immunoterapii swoistej. Jest to tzw. odczulanie polegające na podawaniu choremu niewielkich dawek alergenów, aby doprowadzić do zwiększenia tolerancji organizmu na tę substancję. Zwykle odczulanie trwa około 3-5 lat.

Praktyczne porady dla alergików w maju

Jeśli zostanie zdiagnozowana alergia na trawy lub alergia na dąb, trzeba wdrożyć kilka zmian w codziennym życiu. Niezależnie od tego, na co alergia w maju należy przestrzegać pewnych uniwersalnych zasad. Przede wszystkim apeluje się do alergików o zachowywanie czujności, unikanie alergenów oraz noszenie przy sobie leków.

Monitoring stężenia pyłków

Podstawą unikania alergenów jest śledzenie kalendarza pylenia i specjalnych komunikatów dla alergików. Kalendarz pylenia wskazuje, jakie pyłki w maju obecne są w powietrzu, natomiast codzienne komunikaty w szczegółowy sposób określają, jak wysokie jest stężenie pyłków konkretnych gatunków roślin w danym dniu. Mimo że wiadomo, co pyli w maju, to na stężenie pyłków w powietrzu mają wpływ różne czynniki, np. pogoda – w słoneczne, suche dni pyłków jest więcej, stąd konieczność ciągłego monitorowania pogody dla alergików.

Ograniczanie ekspozycji na alergeny

Jeśli chodzi o pylenie w maju, to trzeba bardzo uważać na trawy. Kluczowe jest regularne koszenie trawników, aby nie dopuszczać do kwitnienia traw. Tym sposobem można znacząco ograniczyć ilość pyłków w najbliższym otoczeniu. Jeśli alergik musi samodzielnie kosić, powinien odpowiednio się zabezpieczyć – założyć okulary ochronne oraz maseczkę, a także czapkę.

Maseczka na pyłki w sezonie intensywnego pylenia to najlepszy przyjaciel alergika. Nie blokuje całkowicie kontaktu śluzówki nosa i ust z pyłkami, ale robi to na tyle skutecznie, że znacząco minimalizuje ryzyko nasilenia objawów. Podobnie działają okulary, które chronią śluzówkę oka, mogą to być okulary korekcyjne lub przeciwsłoneczne.

Kiedy pylą trawy, trzeba omijać szerokim łukiem łąki, parki i pola uprawne. Oczywiście w maju nie tylko alergia na pyłki traw może uprzykrzać życie. Należy uważać na intensywne pylenie zbóż, drzew oraz innych roślin, jak również na zarodniki grzybów pleśniowych.

Zmiana codziennych nawyków

Bycie alergikiem nie jest łatwe, codzienne funkcjonowanie w sezonie, gdy trwa pylenie traw, jest uzależnione od stężenia pyłków w powietrzu. Oznacza to, że niektóre nawyki trzeba dostosowywać do komunikatów alergologicznych. Należy więc ograniczać aktywności na świeżym powietrzu, a jeśli to możliwe, zaleca się całkowicie zrezygnować z wychodzenia na zewnątrz.

Problemem staje się nawet otwieranie okien, nie można tego robić o dowolnej porze. Najlepszy czas na to jest zaraz po deszczu lub w nocy. Także suszenie prania na zewnątrz nie jest wskazane. Aby dbać o czystość powietrza w domu, zaleca się stosować specjalne oczyszczacze powietrza, zwłaszcza takie z opcją nawilżacza.

Alergicy powinni także wypracować codzienny rytuał po powrocie do domu. Należy jak najszybciej zmienić ubranie i dać je do prania. Trzeba dokładnie umyć ręce oraz twarz, a jeszcze lepiej – wziąć prysznic oraz umyć włosy.

Naturalne metody łagodzenia alergii w maju

Trudno jest walczyć z objawami alergii bez leków, co nie oznacza, że nie warto dodatkowo sięgać po naturalne sposoby na alergię pyłkową. Jest kilka skutecznych środków i ziół, które stanowią wsparcie dla leczenia farmakologicznego, gdy pylenie traw daje się we znaki.

Wspomagające suplementy i zioła

Zanim powiemy, jakie zioła do picia lub suplementy diety można stosować, warto wspomnieć, że chęć ich przyjmowania powinno się najpierw skonsultować z lekarzem! Wśród suplementów pomocne mogą być preparaty z kwercetyną. Polecana jest także witamina D, która wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Jeśli zaś chodzi o zioła do picia, to polecany jest rumianek, pokrzywa i tarczyca bajkalska. Coraz więcej też mówi się o zbawiennym wpływie oleju z nasion czarnuszki siewnej.

Dieta antyalergiczna

Ważnym elementem wspomagania organizmu jest odpowiednia dieta. Po pierwsze należy unikać produktów, które są bogate w histaminę lub zwiększają jej wydzielanie, przez co nasilają objawy alergii. Po drugie trzeba unikać produktów, które mogą wchodzić w reakcję krzyżową. Po trzecie należy zadbać o to, aby w codziennej diecie znalazły się produkty bogate w substancje o działaniu przeciwzapalnym oraz antyoksydacyjnym, czyli kwasy Omega-3, witaminy, minerały i antyoksydanty.

Domowe sposoby na łagodzenie objawów

Aby ograniczyć ekspozycję na alergeny i złagodzić objawy uczulenia, wskazane jest regularne płukanie nosa i oczu. Jak to robić? Zaleca się wykonywać zabieg płukania nosa i zatok za pomocą roztworu soli fizjologicznej i specjalnej butelki z dzióbkiem. Ponadto w ciągu dnia można się wspomagać wodą morską w sprayu. Oczy natomiast można przepłukiwać solą fizjologiczną w ampułkach.

Alergia w maju najbardziej doskwiera osobom uczulonym na trawy i dąb. Uważać też muszą osoby uczulone na zarodniki grzybów pleśniowych. Jak w przypadku każdej alergii konieczne jest unikanie alergenów, a także łagodzenie objawów za pomocą odpowiednio dobranych leków.

Autor wpisu: mgr farm. Katarzyna Borowiec, i-Apteka.pl Farmaceutka z niemałym już doświadczeniem. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia, opieka farmaceutyczna.