Cukrzyca a choroby serca: rola żywienia

Cukrzyca typu 2 to obecnie jedna z najczęstszych chorób cywilizacyjnych o podłożu metabolicznym. W jej przebiegu – zwłaszcza bez kontroli – mogą się pojawić liczne powikłania. Dotykają one m.in. narządu wzroku, nerek czy układu nerwowego oraz ruchowego. Nie można jednak zapominać o wpływie tej choroby na serce. Zobacz, jaka jest między nimi zależność i jaką rolę w profilaktyce oraz leczeniu odgrywa dieta.

Cukrzyca i choroby kardiologiczne: jaki jest między nimi związek?

Cukrzyca to choroba związana z zaburzeniami poziomu glukozy we krwi, które wynikają z niewłaściwego wydzielania się lub działania insuliny. Chociaż jednak nie dotyczy bezpośrednio naczyń krwionośnych ani serca, ma związek ze schorzeniami kardiologicznymi. Jaki dokładnie?

Cukrzyca jest niezależnym czynnikiem rozwoju miażdżycy

Tzw. powikłania makroangiopatyczne, które pojawiają się przy tej chorobie, sprzyjają pojawieniu się miażdżycy, często także w młodszym wieku. W efekcie może się rozwinąć np. przewlekły zespół wieńcowy[1].

Cukrzyca 2-krotnie zwiększa ryzyko incydentów naczyniowych

Pacjenci, którzy zmagają się z cukrzycą, mają większe ryzyko zawału serca czy udaru mózgu. Ci ze współistniejącymi chorobami sercowo-naczyniowymi, uszkodzeniem narządowym oraz obciążeni kilkoma czynnikami ryzyka (otyłość, palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, starszy wiek), mają nawet o 10% wyższe ryzyko zgonu z powodu choroby o podłożu kardiologicznym lub naczyniowym[2].

Najczęstszą przyczyną zgonów wśród cukrzyków są choroby sercowo-naczyniowe

Najczęściej winne śmierci są choroba wieńcowa oraz powikłania nadciśnienia tętniczego. Mówi się jednak również o tzw. kardiomiopatii cukrzycowej. Jest to dysfunkcja lewej komory serca, która może się pojawić u cukrzyka nawet bez stwierdzonego nadciśnienia, choroby wieńcowej czy innej pierwotnej przyczyny[3].

Wniosek jest zatem prosty: chcąc zmniejszyć ryzyko zapadnięcia na choroby sercowo-naczyniowe, warto pomyśleć również o profilaktyce cukrzycy.

Dieta a cukrzyca i choroby serca: różne choroby, podobne zasady

Cukrzyca typu 2, która stanowi ponad 80% wszystkich przypadków tego schorzenia, podobnie jak miażdżyca stojąca u podłoża chorób serca, to choroby wywołane w głównej mierze prowadzeniem niezdrowego trybu życia. Wśród najważniejszych czynników sprzyjających jej rozwojowi jest nieprawidłowa dieta.

Dlatego, chcąc zadbać i o cukier, i o stan naczyń krwionośnych oraz serca, warto pomyśleć o wdrożeniu zasad zdrowego żywienia.

Dieta śródziemnomorska: nr 1 dla zdrowia

Za najzdrowszą dietę na świecie jest obecnie uznawana dieta śródziemnomorska[4]. Co ważne, jest ona polecana zarówno z myślą o profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych[5], jak i cukrzycy typu 2[6]. Dlatego jeśli szukasz modelu żywienia, który pomoże Ci zadbać o dobry stan organizmu – to może być dobry wybór!

Jakie zasady żywienia warto wdrożyć z myślą o profilaktyce chorób serca i cukrzycy typu 2?

Zasady diety śródziemnomorskiej są łatwe do wdrożenia na co dzień. Należy w niej:

• sięgać w dużych ilościach po warzywa oraz owoce bogate w witaminy, składniki mineralne czy polifenole, a także błonnik pokarmowy;
• postawić na pełnoziarniste produkty zbożowe, które są świetnym źródłem błonnika oraz innych składników odżywczych;
• wybierać częściej tłuste ryby morskie oraz nasiona roślin strączkowych, a rzadziej czerwone mięso;
• włączyć do jadłospisu orzechy (koniecznie bez soli!);
• zastąpić tłuszcze zwierzęce, np. smalec czy masło roślinnymi – olejami oraz margarynami kubkowymi, które powstają na ich bazie.

Jednocześnie warto unikać:

• słodyczy i wyrobów cukierniczych, zwłaszcza tych wysoko przetworzonych;
• żywności typu fast food;
• napojów gazowanych i słodzonych.

Jak wprowadzić te zasady w praktyce? Na przykład na śniadanie czy kolację dobrze sprawdzą się kanapki z pieczywa pełnoziarnistego. Posmaruj je margaryną zamiast masłem – możesz wybrać np. Optimę Cardio, która stanowi bogate źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych, a dodatkowo – steroli roślinnych. Te związki przyczyniają się do obniżenia poziomu cholesterolu o 7-10% w ciągu 2-3 tygodni, przy dziennym spożyciu 1,5-2,4 g i zachowaniu zdrowego stylu życia oraz zrównoważonej diety[7]. Na kromki nałóż np. pomidora czy trochę hummusu. Na obiad możesz wybrać np. pieczonego łososia z sałatką ze świeżych warzyw i brązowym ryżem albo dal z soczewicy.

Możliwości jest mnóstwo. Odkryj nowe, smaczne przepisy, aby cieszyć się lepszym samopoczuciem i zdrowiem – bez cukrzycy i miażdżycy.

[1] https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.13.4

[2] https://kardiologia.mp.pl/wytyczne/cukrzyca-stany-przedcukrzycowe/222029,cukrzyca-stan-przedcukrzycowy-ichoroby-sercowo-naczyniowe-esc-2019

[3] https://diabetologia.mp.pl/powiklania/inne/215955,niewydolnosc-serca-u-chorych-na-cukrzyce

[4] https://ncez.pzh.gov.pl/zdrowe-odchudzanie/skuteczne-odchudzanie/ranking-diet-dieta-srodziemnomorska-najzdrowsza-dieta-2022/

[5] https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/dieta-srodziemnomorska-w-profilaktyce-chorob-sercowo-naczyniowych/

[6] https://diabetologia.mp.pl/dieta/217873,dieta-w-profilaktyce-cukrzycy-typu-2

[7] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can