Czym można, a czym nie można popijać leków?

Wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy, że niektóre leki mają specyficzne wymagania odnośnie do tego, czym je popijać. Nagminnie zdarzają się przypadki, że tabletkę popija się kawą lub, co gorsza, alkoholem! Takie postępowanie jest bardzo niebezpieczne i grozi poważnymi konsekwencjami! Nie wiesz, czym można popijać leki? Najlepiej przed zastosowaniem danego preparatu przeczytać ulotkę, tam zawsze znajdują się informacje na temat tego, czym można, a czym nie można popijać leków!

Czym popijać leki? Dlaczego to takie ważne?

Zdarza się, że do popicia tabletki bierze się to, co akurat jest pod ręką. Czasem jest to filiżanka z kawą, kubek herbaty lub kieliszek wina. Wszystkie wymienione napoje znajdują się jednak w zestawieniu płynów, którymi nie należy, a nawet nie wolno popijać leków. Niektóre napoje mogą zaburzać stopień wchłaniania substancji czynnych, nasilać lub osłabiać ich działanie, a inne zwiększać ryzyko wystąpienia działań niepożądanych – łącznie z objawami niepożądanymi, które zagrażają zdrowiu i życiu! Niestety interakcje między substancjami leczniczymi, a substancjami znajdującymi się w żywności są bardzo częste, dlatego tak ważna jest wiedza na temat tego, czym nie można popijać leków.

Czym nie można popijać leków?

Nie wszystkie substancje lecznicze mogą wchodzić w reakcje z poszczególnymi napojami, jednak dla własnego bezpieczeństwa lepiej zapamiętać, czym nie można popijać leków i stosować się do tych zaleceń:

Popijanie leków alkoholem 

Czym nie można popijać leków? Oczywiście, że alkoholem! Niby wszyscy to wiedzą, a jednak zdarza się, że do szpitala trafiają osoby z poważnymi objawami niepożądanymi wywołanymi popijaniem leków drinkiem. Co to za objawy? Nudności, wymioty, omdlenia, krwawienie wewnętrzne, problemy z sercem, uszkodzenie wątroby, trudności w oddychaniu, ciężkie zatrucie, śmierć! Etanol może zmniejszać lub zwiększać skuteczność działania leku, nasilać jego działania niepożądane, a także zmienić go w toksyczną dla organizmu substancję!

Których leków nie wolno popijać alkoholem? Wszystkich! Przede wszystkim jednak leków psychotropowych (w tym antydepresantów i leków nasennych – ze względu na zwiększenie działania sedacyjnego), antyhistaminowych, leków na nadciśnienie, przeciwzakrzepowych (ze względu na zwiększone ryzyko krwawień), antybiotyków i leków z paracetamolem (ze względu na ryzyko ciężkiego uszkodzenia wątroby)! Warto pamiętać, że niebezpieczne dla zdrowia jest nie tylko popijanie leków alkoholem, ale i spożywanie go w trakcie leczenia!

Popijanie leków kawą

Wiele niepożądanych skutków daje mieszanie niektórych leków z kofeiną znajdującą się w kawie (a także w coli, napojach energetycznych i herbacie). Zastanawiasz się, czym nie można popijać leków antykoncepcyjnych i antybiotyków? Zdecydowanie nie wolno w tym celu stosować kawy! Może to doprowadzić do bólów głowy, drżenia dłoni, a także przyspieszenia akcji serca. Ponadto kofeina nie sprawdza się w towarzystwie efedryny, to połączenie może spowodować problemy kardiologiczne oraz wywołać uczucie przestymulowania.

Niebezpieczny jest również miks kawy z lekami na depresję, neuroleptykami, lekami na astmę (może pojawić się niepokój, zaburzenia rytmu serca, bóle głowy, bezsenność), lekami przeciwzakrzepowymi, przeciwcukrzycowymi, inhibitorami pompy protonowej, preparatami żelaza oraz lekami przeciwbólowymi (nasila działanie np. kwasu acetylosalicylowego). O ile w przypadku alkoholu na czas leczenia należy całkowicie zrezygnować z jego spożycia, tak w przypadku kawy restrykcje są łagodniejsze – kawę można pić z zachowaniem przynajmniej dwugodzinnych odstępów między dawką leku a filiżanką „małej czarnej”.

Popijanie leków herbatą

Nie tylko zawartość kofeiny w herbacie może źle wpływać na działanie leków, odpowiedzialne są za to także taniny (garbniki). Mogą one zmniejszać wchłanianie żelaza, więc herbatą nie powinno się popijać m.in. leków na anemię. Ponadto nie należy jej stosować z neuroleptykami (np. klozapina, promazyna)! Czy tylko czarna herbata znajduje się na liście „czym nie można popijać leków”? Okazuje się, że uznawana za jeden z najzdrowszych napojów świata zielona herbata również nie nadaje się do popijania leków, w tym warfaryny, aspiryny i ibuprofenu. Dodatkowo zielona herbata w połączeniu z paracetamolem lub fenytoiną może obciążać wątrobę.

Popijanie leków mlekiem lub produktami mlecznymi

Jednym z powodów, dla których mleko i produkty mleczne nie są najlepszą metodą popijania leków, jest to, że wpływają one na zobojętnienie soku żołądkowego. To zaś sprawia, że lek nie jest właściwie wchłaniany, a jego skuteczność spada. Stąd też mleko zdecydowanie należy do grupy, czym nie można popijać leków na osteoporozę, antybiotyków (m.in. tetracyklin), a także wszelkich kapsułek i tabletek dojelitowych (mleko powoduje ich przyspieszony rozpad).

Należy zwrócić również uwagę na to, że mleko i nabiał to źródło wapnia, który może wchodzić w interakcję z niektórymi substancjami czynnymi, tworząc kompleksy lub sole nierozpuszczalne w wodzie. Wpływa to na zmniejszenie wchłaniania określonych grup leków z przewodu pokarmowego do krwi (stężenie substancji leczniczej jest niewystarczające do osiągnięcia efektu terapeutycznego). Których leków to dotyczy? Niektórych antybiotyków (fluorochinolonów, cefaleksyny), beta-blokerów, blokerów kanału wapniowego, preparatów żelaza. Trzeba więc zawsze pamiętać, żeby zachować kilka godzin odstępu między zastosowaniem leku a wypiciem mleka.

Popijanie leków sokami owocowymi 

Choć soki owocowe zalecane są przez dietetyków jako doskonałe źródło witamin, antyoksydantów i składników mineralnych, tak jako płyn do popijania leków nie spełnią należycie swojego zadania. Właśnie to bogactwo substancji czynnych zawarte w sokach może tworzyć ryzykowne interakcje z lekami. Eksperci są zgodni, że najgorszy do popijania leków jest sok grejpfrutowy. Ze względu na zawartość flawonoidów (głównie naringiny) i furanokumaryn zaburza wchłanianie substancji leczniczych, a naringina blokuje pracę enzymów metabolizujących niektóre leki, co powoduje, że ich poziom we krwi wzrasta do toksycznego poziomu. Sok grejpfrutowy koniecznie powinny odstawić osoby stosujące blokery kanału wapniowego (ryzyko nadmiernego spadku ciśnienia), leki antyhistaminowe (ryzyko zaburzeń serca), leki immnosupresyjne (ryzyko wzrostu ciśnienia i drgawek).

Sok jabłkowy i pomarańczowy powodują natomiast hamowanie wchłaniania niektórych antybiotyków, leków antyalergicznych i beta-blokerów. Sok żurawinowy nasila działanie warfaryny, a sok winogronowy nie tylko hamuje wchłanianie wielu substancji czynnych, ale i zwiększa ryzyko działań niepożądanych. Dlaczego soki owocowe są tym, czym nie można popijać leków? Jako grupa soki owocowe w większości mają kwaśny odczyn, a to może zaburzać absorpcję leków i wpływać negatywnie na ich stabilność. Nie trzeba z nich jednak rezygnować, choć konieczne jest zachowywanie 4-godzinnych przerw między zastosowaniem leku a wypiciem soku.

Popijanie leków ziołami 

Wiele osób zapomina, że zioła są źródłem substancji leczniczych, które nierzadko wchodzą w interakcję z przyjmowanymi lekami. Mówiąc inaczej, czym nie można popijać leków? Innymi lekami! Szczególną uwagę należy zwrócić na napary z dziurawca zwyczajnego. Może on zmniejszać skuteczność tabletek antykoncepcyjnych i hormonów przyjmowanych przez kobiety w okresie menopauzy. Hormonalna terapia zastępcza nie powinna być również łączona z naparem z lukrecji, który sam zawiera fitoestrogeny.

Czym można popijać leki?

Czym można popijać leki? Odpowiedź jest prosta – wodą! Woda ułatwia połknięcie tabletek i kapsułek, równocześnie nie wpływa negatywnie na właściwości leku. Czy każda woda będzie odpowiednia do popijania leków? Najlepsza będzie woda o niskiej zawartości składników mineralnych – wody wysoko mineralizowane lub tzw. mineralne wody lecznicze mogą wchodzić w interakcje z lekami. Czyli uściślając, czym można popijać leki? Wodą niegazowaną z niską zawartością składników mineralnych lub wodą przegotowaną najlepiej w temperaturze pokojowej.

Przyjmowanie leków bez popijania

Skoro wiadomo już, czym można popijać leki, a czym nie, to warto jeszcze rozwiać wątpliwości na temat tego, czy zawsze konieczne jest popijanie leków, czy można je połknąć „na sucho”. No cóż, tabletki zawsze trzeba popić wodą. Wiele leków zwiększa swoją biodostępność po rozcieńczeniu (np. kwas acetylosalicylowy, erytromycyna, amoksycylina). Odpowiednia ilość „popitki” jest ważna w przypadku niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Popite niewystarczającą ilością płynu mogą wchodzić w interakcję z kwasem solnym i przyczyniać się do wrzodów żołądka. Zwykle leki zaleca się popijać szklanką wody (200-250ml). Taka ilość pozwala na odpowiednie rozpuszczenie i prawidłowe wchłanianie w układzie pokarmowym.

Zamiast zastanawiać się, czym można popijać leki, lepiej po prostu sięgnąć po szklankę letniej, przegotowanej wody! Soki owocowe, mleko, kawa, herbata, zioła, alkohol mogą sprawić, że lek zadziała słabiej lub wcale albo znacznie silniej. Co więcej, mogą doprowadzić do tego, że lek zaszkodzi!

Autor: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl