Czym przemywać ranę po szyciu?
14.05.2025mgr farm. Jarosław Buczarski
Rany pooperacyjne to nie są zwykłe skaleczenia, które wystarczy zakleić plastrem z opatrunkiem. Ten rodzaj ran wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Dzięki temu nie dość, że zapobiegamy zakażeniu, to jeszcze wspomagamy proces gojenia. Czym przemywać rany po szyciu? Na co zwracać uwagę, aby nie przegapić potencjalnych objawów infekcji?
Spis treści:
- Prawidłowa pielęgnacja rany po założeniu szwów
- Bezpieczne środki do przemywania ran po szyciu
- Czego unikać przy pielęgnacji rany po szyciu?
- Jak rozpoznać niepokojące objawy przy gojeniu rany?
Prawidłowa pielęgnacja rany po założeniu szwów
Rany po zabiegach chirurgicznych oraz po niektórych urazach muszą zostać zszyte. Po założeniu takich szwów rana wymaga odpowiedniego postępowania. Trzeba dbać o jej higienę i pielęgnację. Pozwala to wspomagać prawidłowe i szybkie gojenie rany po szyciu, pomaga uniknąć zakażenia, jak również zapobiegać powstawaniu brzydkiej blizny. Co więcej, regularne mycie rany po operacji daje możliwość kontroli procesu gojenia i natychmiastowej reakcji, gdy dojdzie do zainfekowania rany.
Pierwsze 24-48 godzin po założeniu szwów
Po założeniu szwów lekarz nakleja na ranę jałowy opatrunek. Zwykle pozostawia się go na 24-48 godzin, czasem na dłużej do 72 godzin. Czas pozostawienia opatrunku na ranie jest uzależniony od kilku czynników, ostatecznie decyzja zależy od lekarza. W ciągu tych dni należy chronić ranę przed zamoczeniem i przed urazami zewnętrznymi.
Czym i jak często przemywać ranę ze szwami?
Gdy miną pierwsze 2-3 doby można samodzielnie zdjąć opatrunek, aby rana mogła się „przewietrzyć”. Należy też zacząć zabiegi pielęgnacyjne, m.in. należy stosować odpowiednie środki do dezynfekcji ran. Jak często przemywać ranę ze szwami? Jak często zmieniać opatrunek po szyciu? To zależy. Pod uwagę trzeba wziąć m.in. rodzaj i rozległość rany, jak również to, czy rana się dobrze goi, czy się sączy, czy istnieje wysokie ryzyko infekcji. Zazwyczaj zaleca się to robić co 1-3 dni, przy czym zwiększone sączenie rany po szyciu jest wskazaniem do częstszej zmiany opatrunku.
Czym myć ranę po operacji? Zazwyczaj polecana jest sól fizjologiczna do przemywania ran, ewentualnie może to być czysta woda z mydłem. Dodatkowo wskazany jest płyn do odkażania ran dobrany do rodzaju i charakteru rany.
Zasady zmiany opatrunku na ranie po szyciu
Podstawową zasadą, której trzeba przestrzegać podczas zmian opatrunków, jest higiena! Przed rozpoczęciem zmiany opatrunku należy dokładnie umyć ręce wodą i mydłem oraz je zdezynfekować (dodatkowo można założyć rękawiczki ochronne), ponadto zaleca się powtórzyć tę czynność zaraz przed założeniem nowego opatrunku, jak również po zakończeniu całej procedury.
Jak myć ranę po szwach ? Jak powinna wyglądać zmiana opatrunku?
- Najpierw należy ostrożnie usunąć stary opatrunek. Przed nałożeniem nowego zaleca się zrobić toaletę całego ciała, czyli wziąć szybki prysznic. Woda z mydłem powinna swobodnie spływać po ranie.
- Ranę i skórę wokół niej należy delikatnie oczyścić. Należy do tego użyć soli fizjologicznej. Najlepiej zwilżyć nią jałowe kompresy gazowe i ostrożnie przecierać ranę (zawsze od środka ku brzegom, chyba że rana jest zakażona, wówczas oczyszcza się ją od brzegów ku środkowi), następnie jałowym gazikiem trzeba delikatnie osuszyć ranę.
- Ranę należy zdezynfekować. Czym przemywać ranę pooperacyjną? Najczęściej polecany jest Octenisept na ranę po szyciu.
- Następnie należy chwilę odczekać, aż skóra i rana wyschną. Wtedy można przykleić świeży opatrunek lub jałowy kompres. Rodzaj opatrunku trzeba dobrać do rodzaju rany, np. przy ranach z dużym wysiękiem potrzebny jest opatrunek absorpcyjny, m.in. hydrokoloidowy, a przy ranach zakażonych, np. opatrunek ze srebrem.
Bezpieczne środki do przemywania ran po szyciu
W aptekach jest wiele środków o działaniu odkażającym. Nie wszystkie jednak nadają się do przemywania ran. Czym przemywać ranę po operacji?
Sól fizjologiczna – podstawowy środek do przemywania
Sól fizjologiczna to produkt o szerokim spektrum zastosowania. Warto mieć kilka ampułek w domowej apteczce. Jednym ze wskazań do jej stosowania jest przemywanie ran. Sól fizjologiczna to izotoniczny roztwór chlorku sodu. Wykazuje on właściwości dezynfekujące i antybakteryjne, jednocześnie wpływa na przyspieszenie procesu gojenia oraz pomaga utrzymać optymalną wilgotność rany. Sól fizjologiczna do przemywania ran jest bezpieczna i nie powoduje podrażnień.
Octenisept i inne preparaty antyseptyczne
Jak dezynfekować ranę po szyciu? Jednym z najczęściej rekomendowanych preparatów do przemywania i odkażania ran są środki zawierające oktenidynę i fenoksyetanol (np. Octenisept). Są one łagodne dla skóry, jednocześnie wykazują właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Dichlorowodorek oktenidyny jest skuteczny m.in. wobec wirusów, bakteryjnych form wegetatywnych, bakterii Gram-ujemnych i Gram-dodatnich oraz grzybów i pierwotniaków.
Czym przemywać ranę po szyciu? Oprócz oktenidyny lekarze mogą zalecić preparaty na bazie poliheksanidu, który działa oczyszczająco, przeciwdrobnoustrojowo i nawilżająco. Przemywanie ran po operacji można również wykonywać środkami z kwasem podchlorawym. Działa on bakteriobójczo, grzybobójczo, drożdżakobójczo i wirusobójczo, a także nawilżająco.
Czego unikać przy pielęgnacji rany po szyciu?
Nie każdy ma przeszkolenie medyczne, nie każdy musi wiedzieć, jak pielęgnować ranę po szyciu, dlatego zawsze trzeba przestrzegać wskazówek podanych przez lekarza lub pielęgniarkę. Oprócz tego, co robić, ważne jest również to, czego nie można robić i czego nie można używać!
Środki niewskazane do przemywania świeżych ran
Sporo zostało powiedziane na temat tego, czym przemywać rany po szyciu, trzeba więc również wyraźnie podkreślić, czym nie można tego robić. Nie powinno się używać środków na bazie alkoholu, w tym popularnego spirytusu salicylowego. Zastosowane na świeżą ranę mogą wywołać silny ból i dyskomfort. Spirytus salicylowy może też wysuszać i podrażniać tkanki. Do przemywania ran nie nadaje się woda utleniona. Choć wykazuje działanie bakteriobójcze, to może uszkadzać komórki skóry, co wpływa na opóźnienie procesu gojenia. Ponadto niewskazany jest m.in. Rivanol, kwas borny oraz gencjana.
Błędy w pielęgnacji rany ze szwami
Mycie rany pooperacyjnej jest całkiem proste, mimo to wiele osób popełnia błędy, które niestety mogą mieć poważne konsekwencje, np. rozwój zakażenia lub opóźnienie procesu gojenia. Jednym z częstszych błędów jest przemywanie rany po szyciu za pomocą tylko jednego gazika. To zdecydowanie za mało, jednym kompresem można przetrzeć ranę jeden raz, a podczas zmiany opatrunku należy przetrzeć ją kilka razy.
Nieprawidłowym postępowaniem jest również zbyt agresywne mycie rany ze szwami. Dla wielu osób problemem jest także częstotliwość zmiany opatrunku. Należy to robić regularnie zgodnie z zaleceniami lekarza, zazwyczaj nie częściej niż raz na dobę.
Zapomina się też, że przemywanie rany po operacji powinno się odbywać bez bezpośredniego dotykania jej palcami, dlatego do jej pielęgnacji należy stosować jałowe kompresy gazowe. Trzeba też wiedzieć, czym odkażać ranę po szyciu, ponieważ nie wszystkie środki o działaniu antyseptycznym się do tego nadają.
Czy można moczyć szwy? Praktyczne wskazówki
Zasadniczo można moczyć szwy, ale nie od razu i nie za długo. Najczęściej w sytuacji, gdy rana po zabiegu jest opatrzona jałowym opatrunkiem, należy ją zabezpieczać przed zmoczeniem. Oznacza to, że dużą ostrożność trzeba zachować przez 24-72 godziny. Jeśli w tym czasie dojdzie do przypadkowego zmoczenia, należy szybko zmienić opatrunek, wcześniej przemywając ranę płynem antyseptycznym.
Kiedy można moczyć szwy? Po tym, jak pierwszy opatrunek zostanie zdjęty, nie trzeba aż tak uważać, szwy na ranie można zamoczyć, jednak nie powinno się ich długo moczyć. Mówiąc inaczej, zalecany jest szybki prysznic, a nie kąpiel. Dodatkowo warto stosować mydło hipoalergiczne, a nie mocno perfumowane kosmetyki. Oczywiście mowa tu o ranach, które goją się prawidłowo. Przy ranach zainfekowanych lekarz może zlecić inne postępowanie.
Jak rozpoznać niepokojące objawy przy gojeniu rany?
Prawidłowa pielęgnacja rany pozwala ograniczyć ryzyko jej zakażenia, nie można jednak wykluczyć, że dojdzie do infekcji. Ponadto może dojść do innych powikłań, np. do rozejścia się szwów. Po czym można poznać, że z raną dzieje się coś niepokojącego? Jak reagować? Kiedy trzeba się zgłosić do lekarza?
Objawy zakażenia rany po szyciu
Jak wyglądają objawy infekcji rany po szyciu? Nie da się ukryć, że dolegliwości świadczące o zakażeniu lub martwicy są dość oczywiste i trudne do przeoczenia. Zalicza się do nich głównie: powiększenie obszaru zranienia, wysięk ropny o nieprzyjemnym zapachu, zaczerwienienie, ocieplenie skóry i obrzęk w okolicy rany, wydzielina z krwią, pulsowanie, ból i pieczenie w obrębie rany, stan podgorączkowy lub gorączka, powiększenie węzłów chłonnych.
Rozejście się szwów – przyczyny i postępowanie
Rozejście się szwów to stan, gdy brzegi rany zaczynają się rozdzielać, ponieważ procesy gojenia się tkanek nie przebiegają prawidłowo. Rozejście może dotyczyć powierzchniowych warstw skóry lub jej głębszych struktur, w tym powięzi. Zazwyczaj dochodzi do niego w ciągu 5-8 dni po zabiegu. Wśród przyczyn wymienia się m.in. infekcje bakteryjne, nadmierne napięcie na szwach, niewłaściwy dobór materiału do szycia, za wczesne zdjęcie szwów, nieprawidłową pielęgnację rany, alergię na materiał szewny, choroby przewlekłe, np. cukrzycę i zaburzenia krzepnięcia.
W wyniku rozejścia się szwów może dojść np. do głębokiego zakażenia tkanek, rozwoju ropnia i martwicy tkanek, dlatego trzeba szybko działać. Skrajnym powikłaniem rozejścia się szwów na ranie w obrębie jamy brzusznej jest wytrzewienie, czyli wypadnięcie trzewi przez otwartą ranę.
W przypadku rozejścia się szwów należy zatrzymać krwawienie i oczyścić ranę, np. solą fizjologiczną oraz założyć jałowy opatrunek. Należy unikać dotykania rany, nie wolno manipulować szwami, a w szczególności podejmować prób samodzielnego naprawienia szwu. Trzeba też ograniczyć wysiłek fizyczny, aby nie pogarszać stanu szwów. Jak najszybciej trzeba się zgłosić po pomoc medyczną.
Kiedy konieczna jest pilna konsultacja lekarska?
Po założeniu szwów lekarz dokładnie wskaże, kiedy trzeba przyjść na ich zdjęcie. Należy się wówczas zgłosić na wizytę. Są jednak sytuacje, gdy trzeba pilnie udać się do lekarza lub do szpitala. Należy tak zrobić, gdy zostaną zaobserwowane objawy, które mogą oznaczać nadkażenie bakteryjne lub rozejście się szwów, np. obrzęk i zaczerwienienie rany po szwach. Należy wiedzieć, że ropienie rany po szyciu, to jedna z najczęstszych oznak infekcji wywołanej przez bakterie, konsultacja z lekarzem jest niezbędna, gdyż konieczne jest wtedy wdrożenie antybiotykoterapii.
Rana pooperacyjna to specyficzna rana, zwykle dużo głębsza, jednocześnie cieńsza i o równych krawędziach. Gojenie rany po szyciu najczęściej następuje przez rychłozrost, w wyniku czego powstaje niewielka blizna. Powikłania są stosunkowo rzadkie, a najlepszym sposobem ich uniknięcia jest regularne przemywanie rany po operacji i zmiany opatrunku.
