Kleszcze - niebezpieczeństwo w lesie i na trawie

Kleszcze to niewielkie pajęczaki, które są zmorą lasów i terenów krzaczastych. Nie oznacza to jednak, że kleszcza nie załapiemy leżąc na trawniku przed domem. Na kleszcze należy uważać już od marca aż do końca października. Bowiem w tym okresie są najbardziej aktywne.

Pierwsze kroki

W przypadku ukąszenia należy jak najszybciej usunąć kleszcza. Można zgłosić się do ośrodka zdrowia lub zrobić to samemu. Osoby mające duże doświadczenie w tym temacie posługują się najczęściej pęsetą lub małymi szczypczykami. Najlepiej jednak użyć specjalnej pompki lub pętelki np. Trix to przyrząd do usuwania kleszczy. Najważniejsze jest, aby wyciągnąć kleszcza w całości. Miejsce należy odkazić. Wbrew obiegowym opiniom NIE WOLNO smarować kleszcza tłuszczem, przypalać zapalniczką, gdyż może to wywołać u niego wymioty i zakażenie naszej krwi.

Objawy zakażenia

W przypadku 30-70% osób zakażonych pojawia się rumień. Może przybrać dwie formy:

1. niewielkie zaczerwienienie do średnicy 5cm  utrzymujące się nawet do miesiąca czasu, bez swędzenia, uczucia bólu. Wysypka jest płaska, ciepła w dotyku. Taka forma wskazuje na rumień związany z reakcją alergiczną.
2. rumień o kształcie tarczy do strzelnicy. W środku czerwona plamka, wskazująca miejsce ukąszenia. Dookoła blady okrąg a potem czerwona obręcz, która z dnia na dzień oddala się od punktu ugryzienia. Miejsce ugryzienia swędzi, piecze, boli. Mogą pojawić się pęcherze, wybroczyny, gorączka, zaburzenia pracy serca. Występowanie rumienia wędrującego najczęściej ogranicza się do kilku lokalizacji na ciele: na pośladkach, udach, głowie, pod kolanem, pod pachami i pachwinami, w obwodzie pasa. Taki rumień może pojawić się od 1-30 dnia od ugryzienia.  Jego średnica wynosi minimum 5cm. Pojawienie się rumienia wędrującego świadczy niestety o zakażeniu boreliozą - w tym przypadku trzeba koniecznie wdrożyć leczenie antybiotykiem przez minimum 3 tygodnie.

Pamiętajmy, że nie każde ugryzienie z zakażeniem musi objawić się rumieniem! Bądźmy więc ostrożni, jednak dla pewności warto wykonać test na boreliozę.

Czym grozi ugryzienie przez kleszcze?

Na kleszcze należy uważać ze względu na ryzyko rozwoju chorób odkleszczowych takich jak: borelioza, zapalenie opon mózgowych, neuroboreliozę. Szacuje się, że co trzeci kleszcz jest nosicielem chorób zakaźnych.

Jakimi preparatami można zabezpieczyć się przed kleszczami?

Obecnie można kupić bardzo dużo różnych preparatów chroniących nas przed inwazją kleszczy. Najbardziej popularne są aerozole np. Fresh-Off Spray ochronny, AUTAN Protection Plus, EFFITAN - spray odstraszający, Mosbito Natura spray, ORINOKO Junior spray. Dostępne są również tabletki np. Comar, które ograniczają zainteresowanie owadów naszą skórą - redukując ilość ukąszeń oraz zmniejszają odczyn alergiczny. Najlepszą ochroną jest jednak poddanie się sczepieniu ochronnemu, które chronić nas będzie przed zapaleniem opon mózgowych.

Kto powinien się zaszczepić?

Tak naprawdę zaszczepić przeciwko odkleszczowemu zapaleniu opon mózgowych może się każdy począwszy od dzieci od 2 roku życia. Szczepionka FSME i FSME Junior jest dostępna w aptekach na receptę. Pierwszą dawkę powinno się przyjąć zimą lub wczesną wiosną, drugą dawkę należy przyjąć po 1 do 3 miesięcy po podaniu pierwszej dawki. Jeżeli zachodzi  potrzeba, aby szczepionka zadziałała szybko, drugą dawkę można podać nawet po dwóch tygodniach od pierwszej dawki.Trzecia dawka powinna być podana w okresie od 5 do 12 miesięcy po drugiej dawce szczepionki - to zapewnia ochronę na trzy lata. Kolejne dawki przypominające powinno się stosować w odstępach co 5 lat.

O szczepieniu powinni pamiętać wszyscy, którzy mieszkają w sąsiedztwie lasów, leśnicy, myśliwi, osoby planujące biwak, spanie pod namiotem szczególnie na Podlasiu, Mazurach, Suwalszczyźnie.

Autor: mgr farm. Agnieszka Wojtala