Kłujący ból w piersiach po karmieniu
23.04.2025Okres laktacji to czas, gdy piersi kobiety są poddawane ogromnym obciążeniom. Sama tylko produkcja mleka jest dla nich wyzwaniem, do tego dochodzi karmienie, które bywa bolesne, a nierzadko również mogą pojawiać się problemy z zatkanymi przewodami mlecznymi lub infekcje. Matka może się wówczas skarżyć na kłujący ból w piersiach po karmieniu. Jak łagodzić objawy dyskomfortu w obrębie piersi? Kiedy kobieta karmiąca musi się udać do lekarza?
Spis treści:
- Przyczyny kłującego bólu w piersiach po karmieniu
- Rozpoznanie problemów z bolesnością piersi
- Metody łagodzenia bólu piersi po karmieniu
- Profilaktyka bólu piersi przy karmieniu
- Kiedy kłujący ból może świadczyć o poważniejszych problemach?
Przyczyny kłującego bólu w piersiach po karmieniu
Jest nieskończona liczba zalet karmienia pokarmem naturalnym, bezsprzecznie jest to najlepszy sposób żywienia niemowląt. Bez wyraźnego powodu matka nie powinna rezygnować z karmienia piersią. Trzeba jednak przyznać, że okres laktacji nie zawsze przebiega łatwo, lekko i przyjemnie, kobieta musi być przygotowana, że w którymś momencie może się u niej pojawić piekący ból w piersiach podczas karmienia.
Przy pierwszych próbach karmienia prawie zawsze pojawia się ból w piersiach, jego przyczyną są zmiany hormonalne, a także nieprzygotowanie delikatnej skóry brodawek do intensywnego, częstego ssania. Ból z przyczyn fizjologicznych szybko mija, jeśli jednak dolegliwości się utrzymują, ich przyczyna może leżeć gdzie indziej:
Nieprawidłowa technika karmienia a ból piersi
Choć karmienie piersią jest całkowicie naturalne, nie każdej kobiecie przychodzi ono łatwo. Jedną z głównych trudności jest nieprawidłowe przystawianie dziecka do piersi, co powoduje wiele problemów. Ból i kłucie w piersiach w czasie karmienia są między innymi efektem tego, że dziecko w niewłaściwy sposób ssie pierś, np. chwyta ją za płytko.
Zwykle zanim mama i dziecko nauczą się karmienia, pojawia się pierwszy poważny kłopot – nawał mleczny (dochodzi do niego zazwyczaj między drugą a piątą dobą po porodzie). Z uwagi na zwiększoną produkcję mleka przepełnione pokarmem piersi są twarde i obrzmiałe, pojawia się też ból. Gdy piersi są nabrzmiałe, dziecko dodatkowo ma trudności z uchwyceniem brodawki. W wyniku nieprawidłowej techniki karmienia bardzo często dochodzi też do podrażnienia i pękania brodawek, co wywołuje dość silny kłujący ból sutka po karmieniu.
Zatkane przewody mleczne – objawy i mechanizm
Zatkany kanalik mleczny (przewód mleczny) to kolejna przyczyna tego, że pojawia się ból w piersiach przy laktacji. Zwykle ten stan narasta stopniowo. Gdy dojdzie do zatkania kanalika, wyczuwalny jest guzek (zgrubienie). Zwykle jest on tkliwy, a w ucisku bolesny. Niedrożność kanałów mlecznych przyczynia się do zastoju pokarmu.
Zapalenie piersi (mastitis) – kiedy ból jest objawem infekcji
Zapalenie piersi to inaczej zapalenie gruczołu sutkowego. Ból w piersiach po karmieniu w przebiegu stanu zapalnego tkanki gruczołu mlekowego i brodawki sutkowej może pojawiać się z różnych przyczyn. Może do niego doprowadzić zatkanie kanalika (zwężenie kanalika), nawał mleczny, hiperlaktacja, dysbioza sutka (zmiany w mikrobiomie piersi). Zapalenie piersi może mieć podłoże bakteryjne lub niebakteryjne, wyróżnia się także podostre zapalenie o niewyjaśnionej etiologii.
W przebiegu zapalenia piersi dochodzi do ich tkliwości i obrzmienia, widoczne jest zaczerwienienie i czerwone plamy, odczuwane jest nieprzyjemne szczypanie w piersiach podczas karmienia i piekący ból w piersiach po karmieniu. Jeśli chodzi o zapalenie piersi, najczęściej dotyka ono tylko jednej piersi. Pojawiają się także objawy grypopodobne, w tym gorączka i dreszcze oraz dochodzi do powiększenia najbliższych węzłów chłonnych.
Kłujący ból w piersiach po karmieniu u wielu kobiet jest objawem zapalenia piersi o podłożu bakteryjnym. Do infekcji dochodzi zwykle w sytuacji, gdy np. skóra brodawki jest poraniona, kobieta stosuje brudne nakładki na piersi lub za rzadko wymienia wkładki laktacyjne. Należy pamiętać, że nie tylko bakterie są groźne, należy uważać też na infekcje wirusowe i grzybicze. Czynnikiem zwiększającym ryzyko zakażenia może być antybiotykoterapia, grzybica (np. pochwy), przeniesie wirusów z innych części ciała.
Jak rozpoznać, czy kłucie w piersiach w czasie karmienia wywołane jest zakażeniem bakteriami czy innymi drobnoustrojami? Przy infekcji bakteryjnej często pojawia się ropna wydzielina, przy infekcji grzybiczej skóra brodawek jest błyszcząca, czerwona, swędząca i łuszcząca (w dodatku w buzi dziecka można zauważyć biały nalot), przy infekcji wirusowej pojawiają się pęcherzyki, ponadto skóra brodawek swędzi.
Rozpoznanie problemów z bolesnością piersi
Mama karmiąca musi być wyczulona na zmiany zachodzące w obrębie piersi. Kiedy ból w piersiach między karmieniami i towarzyszące mu objawy powinny zaniepokoić? Jakie dolegliwości wymagają jak najszybszej konsultacji z lekarzem?
Typowe objawy zastoju pokarmu
Zastój pokarmu wynikający z niedrożności kanalika mlecznego początkowo objawia się dyskomfortem, który przeradza się w ból w piersiach po karmieniu. Może pojawić się zaczerwienienie, pierś w miejscu blokady kanalika jest obrzęknięta i twardsza, skóra jest nieco cieplejsza. Przy zastoju pokarmu gorączka pojawia się rzadko, a gdy do tego dojdzie, nie przekracza 38,5 stopnia Celsjusza.
Różnice między zatkanym przewodem a zapaleniem piersi
Bardzo często zastój pokarmu mylony jest z zapaleniem piersi, co ma związek z tym, że objawy są dość podobne. Główną różnicą między nimi jest to, że przy zapaleniu piersi objawy są dużo bardziej nasilone! Dodatkowo rozwojowi stanu zapalnego zawsze towarzyszy gorączka i osłabienie. Pojawia się też wyraźny obrzęk piersi. Trzeba także przypomnieć, że zatkane przewody mleczne mogą z czasem doprowadzić do stanu zapalnego. Dzieje się tak, gdy kobieta nie podjęła żadnych działań mających na celu udrożnienie kanalika lub jej wysiłki nie przynoszą oczekiwanych efektów. W konsekwencji pierś znacząco puchnie, jest bolesna, twarda i zaczerwieniona.
Kiedy konieczna jest wizyta u lekarza?
Na większość dolegliwości związanych z bólem piersi podczas karmienia pomocne będą domowe sposoby. Są skuteczne i mało inwazyjne, choć nie zawsze są wystarczające. Jeśli rwanie w piersiach po karmieniu i towarzyszące mu inne objawy wskazują na zapalenie piersi, trzeba się zgłosić do lekarza. Po zdiagnozowaniu infekcji bakteryjnej konieczne może być rozpoczęcie antybiotykoterapii. Ponadto z lekarzem trzeba się skonsultować, gdy stosowane okłady na bolące piersi i inne domowe metody nie działają, a objawy ulegają pogorszeniu.
Metody łagodzenia bólu piersi po karmieniu
Ból piersi przy laktacji można z powodzeniem łagodzić zarówno metodami niefarmakologicznymi, jak i stosując odpowiednie leki. Które sposoby przynoszą najlepsze efekty?
Techniki prawidłowego opróżniania piersi
Regularne opróżnianie piersi jest kluczowe dla łagodzenia uczucia obrzmienia piersi. To też najprostszy sposób na to, jak przetrwać nawał mleczny. Jeśli dziecko słabo ssie lub ból i szczypanie w piersiach podczas karmienia są bardzo uciążliwe, warto się wspomagać laktatorem. Niestety wiele kobiet zmaga się z trudnościami związanymi z karmieniem, zamiast się męczyć, zaleca się skonsultować z doradcą laktacyjnym.
Okłady i masaż – jak stosować?
Bezpiecznym i skutecznym sposobem są okłady na bolące piersi. Tradycyjnie stosuje się kompresy przygotowane z rozgniecionych, schłodzonych liści kapusty. Ta metoda wykorzystywana jest przez kobiety od pokoleń. Liście kapusty działają przeciwobrzękowo i przeciwzapalnie. Warto jednak pamiętać o tym, aby zachować odpowiedni schemat stosowania okładów. Najpierw przed karmieniem zaleca się kłaść na piersi ciepłe okłady (np. z termoforu), a po karmieniu – kojące chłodne liście kapusty. Dodatkowo można wykonywać łagodny masaż piersi, który powinien przypominać delikatne ruchy głaskające. Nie można mocno uciskać piersi, gdyż może to uszkadzać tkanki oraz nasilać stan zapalny.
Bezpieczne leki przeciwbólowe w okresie laktacji
Każda kobieta wie, że temat leki przeciwbólowe a karmienie piersią jest trudny. Nie wszystkie z dostępnych na rynku preparatów można stosować, gdyż substancje lecznicze przenikają do mleka matki, co potencjalnie może wywoływać u dziecka działania niepożądane. Na szczęście są środki, które z pewnymi ograniczeniami można bezpiecznie stosować w okresie laktacji. Zazwyczaj mamom karmiącym zalecane są leki przeciwbólowe z paracetamolem lub z ibuprofenem, który dodatkowo zapewnia działanie przeciwzapalne.
Wsparciem dla mam karmiących mogą być zioła do picia. Polecany jest między innymi rumianek i chmiel zwyczajny, a w szczególności melisa, która zapobiega zastojowi pokarmu. Należy jednak przed rozpoczęciem ziołoterapii skonsultować się z lekarzem.
Profilaktyka bólu piersi przy karmieniu
Co można zrobić, aby kłucie w piersiach między karmieniami lub podczas karmienia się nie pojawiało? Należy przede wszystkim przestrzegać zaleceń dotyczących techniki oraz częstotliwości karmień. Trzeba też odpowiednio dbać o komfort brodawek i skóry piersi.
Prawidłowa technika przystawiania dziecka
Nie każda mama od razu wie, jaką pozycję przyjmować do karmienia i jak przystawiać dziecko do piersi. Najważniejsze, aby pozycja była wygodna i swobodna, dziecko można trzymać na rękach lub ułożyć je obok na poduszce.
- Dziecko powinno przylegać do ciała mamy, a jego buzia powinna być skierowana w stronę piersi.
- Głowa, plecy i pośladki malucha powinny być w linii prostej, głowa nie może skręcać w kierunku piersi.
- Głowa dziecka ma się znajdować na wysokości piersi, nos naprzeciwko brodawki, a broda powinna przylegać do piersi.
- Ważne jest, aby przystawiać buzię dziecka do piersi, a nie odwrotnie.
Po czym poznać, że dziecko prawidłowo uchwyciło pierś? Maluch ma szeroko otwartą buzię, dolna warga jest wywinięta, a górna odchylona (kąt między nimi ma minimum 130st.), czubek nosa i broda dotykają piersi, duża część otoczki jest uchwycona, ponadto policzki dziecka są okrągłe i wypełnione.
Czas i częstotliwość karmień
Najczęściej słyszy się o karmieniu „na żądanie”, czyli wtedy, gdy dziecko jest głodne. Warto jednak dodać, że czasem mama potrzebuje przystawić dziecko do piersi, gdy odczuwa dyskomfort związany z ich napełnieniem. Według specjalistów laktacyjnych, aby odpowiednio nakarmić dziecko i uniknąć przepełnienia piersi, w ciągu doby powinno się karmić 8-12 razy (z czego 1-2 razy w nocy), przerwa między karmieniami nie powinna być dłuższa niż 3 godziny.
Należy też pamiętać, że nawet podczas zapalenia piersi mama powinna regularnie karmić, w ten sposób zmniejszą się jego objawy. Stosowane antybiotyki i leki przeciwbólowe (o ile stosowane są zgodnie z zaleceniami) nie są przeciwwskazaniem do karmienia piersią. Jak długo powinno trwać karmienie? Z jednej piersi około 15 minut, a z obu około 30-40 minut.
Higiena i pielęgnacja brodawek
Wszystkie zalecenia jasno wskazują na konieczność dbania o higienę i pielęgnację brodawek. Piersi należy utrzymywać w czystości, należy je delikatnie myć ciepłą wodą, a następnie dokładnie osuszyć. Podczas stosowania wkładek laktacyjnych trzeba pilnować, aby często je wymieniać, (zawsze po tym, jak zwilgotnieją). Należy też nosić przewiewną bieliznę, aby zapewnić swobodny przepływ powietrza.
Jeszcze w okresie ciąży warto zacząć stosować maść na bolesne brodawki. Tego typu preparaty działają profilaktycznie, a także łagodząco. Dobra maść na popękane brodawki powinna zawierać jedynie lanolinę bez dodatków w postaci aromatów, barwników i konserwantów.
Kiedy kłujący ból może świadczyć o poważniejszych problemach?
Jeśli chodzi o zagadnienie – kłucie w piersiach a karmienie, to trzeba mieć na uwadze, że niewielki i niegroźny problem przy nieodpowiednim postępowaniu może przekształcić się w poważne powikłanie. I tak wskutek zaniedbania zatkanego kanalika mlekowego może rozwinąć się stan zapalny. Jeśli nie zostaną podjęte żadne działania, może się utworzyć ropień gruczołu sutkowego. W przypadku ropnia leki nie wystarczą, potrzebna jest interwencja chirurgiczna!
Czy kłujący ból w piersiach po karmieniu to powód do zmartwień? Nie zawsze świadczy o bardzo poważnych problemach, jednak każdorazowo wymaga odpowiedniego postępowania. Zwykle rozwiązaniem większości dolegliwości jest regularne przystawianie dziecka i opróżnianie piersi. Wspomagająco warto robić okłady na bolące piersi. Jeśli to nie przynosi poprawy, należy się zgłosić po pomoc do doradcy laktacyjnego, a gdy objawy się nasilą – do lekarza.
