Na co pomaga krwawnik?

Krwawnik pospolity to roślina niezwykle ceniona przez miłośników ziołolecznictwa. Wykazuje wiele cennych właściwości, np. hamuje krwawienia, działa ściągająco, rozkurczowo i przeciwzapalnie. Można go stosować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Kto i kiedy powinien pić napar z krwawnika? Jakie są przeciwwskazania do jego stosowania?

Spis treści:

• Krwawnik pospolity – charakterystyka rośliny
• Właściwości lecznicze krwawnika
• Na co pomaga krwawnik? Zastosowanie wewnętrzne
• Krwawnik – zastosowanie zewnętrzne
• Jak stosować krwawnik?

Krwawnik pospolity – charakterystyka rośliny

Krwawnik pospolity znany jest także jako żeniszek krwawnik lub złocień krwawnik (Achillea millefolium, Millefolii herba). Jest to wieloletnia roślina z rodziny astrowatych, złożonych (z łac. Asteraceae, Compositae), która naturalnie występuje w Europie, Ameryce Północnej i części Azji, znajdziemy ją także na obszarze naszego kraju – głównie na łąkach, poboczach dróg i na skrajach lasów. A jak wygląda krwawnik?

Jak wygląda krwawnik?

Krwawnik ma dość charakterystyczny wygląd, rośnie do 30-80cm wysokości. Ma pierzaste liście, które przypominają małe piórka. Na cienkich, sztywnych, prostych łodygach znajdują się baldachowate kwiatostany. Szczyty łodyg zakończone są koszyczkami kwiatów – białych lub lekko różowych.

W ziołolecznictwie wykorzystuje się różne części krwawnika – liście (ziele) oraz kwiaty w początkowej fazie kwitnienia. Zwykle zbiory surowca odbywają się od czerwca do września, następnie liście i kwiatostany są suszone w naturalnych warunkach w temperaturze poniżej 35st. C.

Warto dodać, że krwawnik ma specyficzny silnie balsamiczny zapach oraz gorzko-cierpki smak, za który odpowiadają m.in. znajdujące się w nim taniny.

Skład i substancje aktywne

Krwawnik pospolity kryje w sobie bogactwo substancji aktywnych, co czyni go niezwykle uniwersalnym środkiem leczniczym, który można stosować wewnętrznie i zewnętrznie. Co takiego zawierają kwiaty i ziele krwawnika? Jest to m.in.:

• olejek eteryczny zawierający m.in. kamforę, borneol, cyneol, pinen, chamazulen, bisabolol, limonen, sabinen, nerolidol

• substancje goryczkowe – achilleina

• seskwiterpeny, np. gwajakolidy, eudesmanolidy

• garbniki

• flawonoidy, np. glikozydy, apigeniny, luteoliny, kwercetyny, izoramnetyny

• cholina

• kwasy fenolowe, np. kwas kawowy

• furanokumaryna

• witaminy, np. A, C, K

• sole mineralne, np. magnez, kobalt, żelazo, miedź, molibden, siarka, wapń, potas

• kwasy, np. salicylowy, mrówkowy, octowy

Wymienione wyżej substancje aktywne odpowiadają za właściwości lecznicze krwawnika, warto jednak dodać, że nie są to wszystkie składniki, które zawiera ta niezwykła roślina.

Formy dostępności krwawnika

W aptekach i sklepach zielarskich można kupić ziele krwawnika w różnych postaciach. Najpopularniejsze są zioła do picia – pojedyncze zioła do zaparzania, herbatki fix lub mieszanki ziołowe. Osoby, które nie lubią smaku naparów, mogą wybrać zioła w tabletkach. Krwawnik dostępny jest też w formie płynnego wyciągu.

Krwawnik wykorzystuje się także jako składnik preparatów do użytku zewnętrznego – maści, kremów i olejków, szamponów i odżywek.

Właściwości lecznicze krwawnika

Ze względu na szerokie spektrum właściwości krwawnika jest on wykorzystywany w przypadku różnych schorzeń i problemów zdrowotnych. Warto od razu zaznaczyć, że jest on polecany dla młodzieży i dorosłych, u dzieci nie powinien być stosowany. Na jakie działanie krwawnika szczególnie warto zwrócić uwagę?

Działanie przeciwkrwotoczne

Najbardziej znanym działaniem krwawnika jest działanie hamujące niewielkie krwawienia. Znajduje więc zastosowanie jako wsparcie przy nieżytach i stanach zapalnych przewodu pokarmowego, które przebiegają z delikatnym krwawieniem, czyli w przypadku żylaków odbytu i przewlekłej choroby wrzodowej.

Można stosować krwawnik na krwawienie nie tylko wewnętrznie, ale i zewnętrznie. Zaleca się go aplikować na drobne skaleczenia i rany, np. w postaci sproszkowanej.

Działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne

Właściwości lecznicze krwawnika, które trzeba jeszcze omówić, to jego działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. To one sprawiają, że doskonale sprawdza się m.in. w przypadku stanów zapalnych układu pokarmowego i skóry. Zaleca się też stosować krwawnik na zapalenie błon śluzowych gardła i jamy ustnej. Odkażające i bakteriostatyczne działanie krwawnika jest pomocne w przypadku trudno gojących się ran.

Działanie rozkurczowe i przeciwbólowe

Często wykorzystuje się krwawnik na bolesną miesiączkę, jak i na dolegliwości bólowe ze strony układu pokarmowego. Pomaga łagodzić bóle menstruacyjne. Działa bowiem zarówno przeciwbólowo, jak i rozkurczowo. Dzięki temu, że rozluźnia mięśnie gładkie układu pokarmowego – jelit i dróg żółciowych oraz dróg moczowych jest pomocny przy skurczowych bólach jelit, kolce jelitowej, zaparciach, wzdęciach i kamicy nerkowej.

Na co pomaga krwawnik? Zastosowanie wewnętrzne

Wewnętrznie ziele krwawnika można stosować w postaci naparów lub tabletek. W aptekach można kupić leki i preparaty z różnymi wskazaniami leczniczymi. Na co pomaga krwawnik stosowany doustnie? Zanim omówimy najpopularniejsze zastosowania, należy powiedzieć, że wyciągi z krwawnika są wykorzystywane w środkach na infekcje dróg oddechowych jak przeziębienie, grypa, zapalenie zatok i zapalenie oskrzeli. Jakie są jeszcze wskazania do stosowania krwawnika?

Krwawnik na problemy trawienne

Często rekomenduje się krwawnik na wzdęcia i na inne dolegliwości trawienne, a to dlatego, że m.in. wspiera trawienie i działa wiatropędnie. Rekomendowany jest przy nadkwasocie i niestrawności. Napar z krwawnika wpływa na zwiększenie wydzielania soków żołądkowych. Przyniesie ulgę po spożyciu ciężkostrawnych dań.

Zaleca się przyjmować preparaty na bazie krwawnika przy objawach zaburzeń żołądkowo-jelitowych, a także profilaktycznie w celu wzmocnienia i ochrony wątroby. Dobre efekty można uzyskać, stosując krwawnik na trawienie, ale polecany jest też na zaburzenia łaknienia – jest składnikiem preparatów zwiększających apetyt.

Krwawnik na bolesne miesiączki i PMS

Każda kobieta, która zmaga się z zaburzeniami cyklu lub z silnymi bólami menstruacyjnymi powinna wypróbować krwawnik na miesiączkę. Roślina ta pomaga regulować cykl menstruacyjny. Ponadto łagodzi bóle, skurcze i inne objawy związane z zespołem napięcia przedmiesiączkowego. Należy dodać, że krwawnik na okres może przyczynić się do zmniejszenia obfitości krwawienia menstruacyjnego.

Krwawnik na menopauzę i zaburzenia hormonalne

Kobiety, które już nie miesiączkują, również mogą skorzystać na stosowaniu krwawnika. Pomocne jest tu działanie krwawnika w zakresie regulacji gospodarki hormonalnej. Dodatkowo działa on uspokajająco i przeciwlękowo, co wpływa na zmniejszenie odczuwania niepokoju, drażliwości i wahań nastrojów, które są typowe dla okresu menopauzy.

Można stosować ziele krwawnika na okres i menopauzę, wskazane jest ono także w przypadku zaburzeń hormonalnych i ich zdrowotnych następstw. Szczególnie dobrze sprawdzi się herbata z krwawnika na torbiele. Wykazuje on działanie estrogenne, więc pomaga ograniczyć ryzyko powstawania torbieli, np. jajnikach.

Krwawnik na układ moczowy

Należy wiedzieć, że krwawnik działa moczopędnie i wspomaga funkcje wydalnicze nerek, dzięki czemu ułatwia usuwanie z organizmu szkodliwych substancji. Pomocniczo herbata z krwawnika może być stosowana w łagodzeniu objawów zapalenia pęcherza moczowego. Może być też podawana osobom, u których występuje skłonność do powstawania kamieni nerkowych.

Krwawnik – zastosowanie zewnętrzne

Jak można wykorzystywać właściwości krwawnika zewnętrznie? Świeżo przygotowany napar z krwawnika można stosować do przemywań oraz w postaci kąpieli i okładów. Do dyspozycji są specjalistyczne maści na dolegliwości skórne oraz maści rozgrzewające do stosowania na chore stawy, jak również kosmetyki pielęgnacyjne. Na co krwawnik?

Krwawnik na rany i krwawienia

Działanie hamujące krwawienie, działanie ściągające i przeciwzapalne oraz przyspieszające gojenie sprawdzi się do pielęgnowania zranień oraz oparzeń. Krwawnik na rany będzie dobry nie tylko na drobne skaleczenia, ale i na rany trudno gojące się i przewlekłe. W postaci czopków krwawnik wskazany jest do stosowania w przypadku hemoroidów.

Krwawnik na problemy skórne

Okładów z krwawnika można używać do łagodzenia podrażnień i stanów zapalnych skóry. Wypróbować powinny go osoby z egzemą, łuszczycą i atopowym zapaleniem skóry. Preparatami z krwawnikiem można „traktować” zmiany trądzikowe, ukąszenia owadów, podskórne wybroczyny, siniaki i stłuczenia.

Krwawnik w kosmetyce

Krwawnik świetnie sprawdza się w pielęgnacji skóry i włosów, choć wiele osób nie zdaje sobie sprawy z jego dobroczynnych właściwości. Po pierwsze nadaje się do mycia i pielęgnacji włosów. Polecany jest głównie przy problemie z łupieżem i nadmiernym przetłuszczaniem się włosów.

Po drugie można aplikować krwawnik na cerę w postaci serów, olejków, masek i kremów. Dedykowany jest skórze tłustej, trądzikowej, wrażliwej, cerze z tendencją do pękania naczynek, a ponadto skórze dojrzałej.

Reguluje on produkcję sebum, pomaga oczyszczać i zmniejszać pory, wycisza stany zapalne i przeciwdziała pękaniu naczynek. Zwalcza wolne rodniki, przyczynia się do spowolnienia procesów starzenia się skóry i stymuluje procesy odnowy naskórka. Zmniejsza widoczność zmarszczek, ujędrnia i odżywia skórę.

Jak stosować krwawnik?

Na koniec warto omówić kwestie związane z tym, jak bezpiecznie stosować preparaty z krwawnikiem oraz jak długo pić krwawnik. Trzeba też wspomnieć, kto nie może go przyjmować oraz jakie skutki uboczne mogą wystąpić po jego zastosowaniu.

Jeśli chodzi o napar z krwawnika, to zazwyczaj stosuje się jedną łyżkę suszonego ziela krwawnika na jedną szklankę (250ml) wrzącej wody i zaparza się pod przykryciem przez około 15 minut. Po tym czasie napar trzeba przecedzić. Herbatkę należy spożywać dwa razy dziennie po pół szklanki. W taki sposób pije się krwawnik na żołądek, wzdęcia, zaparcia i bolesne miesiączki.

Mimo że krwawnik jest bezpieczny i rzadko wywołuje działania niepożądane, to nie powinno się go stosować długotrwale – zwykle zaleca się pić go nie dłużej niż przez tydzień.

W przypadku preparatów aptecznych ważne jest, aby zawsze przestrzegać zaleceń producenta. Dotyczy to środków takich jak zioła w tabletkach, krople, płyny doustne i maści. W przypadku bolesnego miesiączkowania, bólów stawów i zmęczenia można przygotować relaksującą kąpiel. Około 100g suszonego krwawnika należy zalać 3 szklankami wody i pozostawić na 12 godzin, następnie całość należy zagotować i przecedzić. Napar wlać do wanny z wodą.

Jakie są przeciwwskazania dotyczące spożywania krwawnika? Nie jest to surowiec, który mogą stosować kobiety w okresie ciąży oraz matki karmiące piersią. Nie nadaje się również dla dzieci poniżej 12. roku życia oraz osób z nadwrażliwością na rośliny z rodziny astrowatych. Bez konsultacji z lekarzem ziele krwawnika nie może być stosowane u osób, które przyjmują leki rozrzedzające krew lub leki zmniejszające wydzielanie kwasu żołądkowego.

Jakie mogą być potencjalne działania niepożądane? Gdy krwawnik stosowany jest w zalecanych dawkach, nie powinny się pojawić żadne niepokojące objawy, choć oczywiście istnieje ryzyko reakcji alergicznej, w tym reakcji fotoalergicznej. Jeśli zostanie zaobserwowane zaczerwienienie skóry lub wysypka, należy od razu przerwać stosowanie krwawnika. Co się stanie, gdy przedawkujemy preparaty z krwawnikiem? Może dojść do zatrucia, co objawia się m.in. bólem głowy i oszołomieniem.

Zdecydowanie krwawnik pospolity to roślina, z której dobroczynnych właściwości warto korzystać. Nie tylko można przygotowywać napar z krwawnika, ale i wprowadzić kosmetyki zawierające ekstrakt z jego liści i kwiatów do codziennej pielęgnacji włosów i skóry. Co więcej, młode liście krwawnika można użyć jako dodatek do surówek, sałatek, zup i pesto.

Autor wpisu: mgr farm. Jarosław Buczarski Farmaceuta z wykształcenia i zamiłowania, zwolennik rozszerzonej opieki farmaceutycznej. Zainteresowania: medycyna, chemia leków, zdrowie, opieka farmaceutyczna.