Nietypowe objawy endometriozy – o nich powiedz swojemu lekarzowi!

Endometrioza to schorzenie, na które choruje nawet 15% kobiet w wieku rozrodczym. Większość z nich miesiącami, a nawet latami czeka na swoją diagnozę. Niestety diagnostyka endometriozy jest skomplikowana, niewielu lekarzy ma w tym odpowiednie doświadczenie. Dużym problemem w prawidłowym i szybkim rozpoznaniu jest fakt, że często choroba ta objawia się niespecyficznie. Jak wyglądają nietypowe objawy endometriozy?

Spis treści:

• Objawy systemowe często ignorowane
• Ból w nietypowych miejscach
• Objawy, które mylą z innymi chorobami
• Kiedy udać się do ginekologa?

Objawy systemowe często ignorowane

Endometrioza to choroba kobiet w wieku rozrodczym (choć w rzadkich przypadkach może ujawnić się także po menopauzie). W jej przebiegu dochodzi do patologicznego rozrostu endometrium, czyli nabłonka powlekającego jamę macicy, poza jego naturalne miejsce występowania. Endometrium poza jamą macicy (endometrium ektopowe) zachowuje się tak, jak to prawidłowe w macicy. Oznacza to, że raz w miesiącu, gdy nie dojdzie do zapłodnienia, złuszcza się i krwawi.

Złuszczone komórki i krew nie są wydalane, gromadzą się wewnątrz organizmu, z czasem przyczyniają się do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego, sprzyjają infekcjom oraz tworzeniu się zgrubień, torbieli, zrostów i blizn.

Ogniska endometriozy tworzą się głównie na jajnikach, jajowodach, otrzewnej miednicy mniejszej, w obrębie jelita grubego, przegrody odbytniczo-pochwowej, pęcherza i moczowodów, w rzadszych przypadkach także w obrębie m.in. pochwy, piersi, przepony, płuc, blizn pooperacyjnych, skóry, a nawet mózgu!

Endometrioza jest chorobą przewlekłą i postępującą. Jeśli nie zostanie zdiagnozowana i nie zostanie podjęte leczenie, ogniska endometrialne będą się rozprzestrzeniać i głębiej naciekać, w konsekwencji może dojść do całkowitej niepłodności oraz wielu innych powikłań. Głównym problemem jest to, że większość kobiet jest diagnozowana późno lub nie jest zdiagnozowana w ogóle!

W kwestii endometrioza objawy charakterystycznymi dolegliwościami są m.in.:

• bardzo silne bóle miesiączkowe

• utrzymujące się bóle w okolicy brzucha i miednicy

• ból poza macicą przed okresem

• ból podczas stosunku

• zaburzenia miesiączkowania

• zaburzenia płodności

Jednak oprócz nich pacjentki zgłaszają też inne bardziej nietypowe objawy endometriozy, jest to m.in.:

Przewlekłe zmęczenie i wyczerpanie

Jest wiele schorzeń, które mogą się objawiać przewlekłym zmęczeniem, brakiem energii oraz wyczerpaniem, dlatego nie od razu są one utożsamiane z endometriozą. Jak wygląda kwestia zmęczenie a endometrioza? Przewlekły stan zapalny i chroniczny ból działają obciążająco i osłabiająco na organizm.

Wyczerpanie i przemęczenie zwykle nasilają się podczas okresu i nie ustępują po odpoczynku. Dodatkowo objawy endometriozy mogą powodować trudności ze snem i negatywnie wpływają na kondycję psychiczną, co tylko pogłębia problem.

Problemy neurologiczne i bóle głowy

Kolejne niepokojące objawy endometriozy, których się z nią nie wiąże, to różnego rodzaju problemy neurologiczne. Bardzo często kobiety cierpią z powodu bólów głowy i migren, objawy te zazwyczaj są bardziej dokuczliwe w trakcie miesiączki. Trzeba też zwrócić uwagę na to, że oprócz migreny wraz z endometriozą często współwystępuje zespół Raynauda, ma to związek z tym, że schorzenia te mogą mieć podobne podłoże – zapalne i immunologiczne.

Dodatkowo ukryte objawy endometriozy obejmują zaburzenia pamięci i koncentracji, napady drgawkowe, drażliwość, zawroty głowy, zmiany w zachowaniu i zaburzenia widzenia. Pojawienie się nasilonych dolegliwości neurologicznych może sugerować, że choroba jest zaawansowana i ogniska endometriozy utworzyły się w mózgu.

Zaburzenia nastroju i depresja

Objawy endometriozy, które ignorujemy, to także zaburzenia nastroju oraz stany depresyjne. Co można powiedzieć w temacie depresja a endometrioza? Ból w przebiegu endometriozy może być wycieńczający, utrudnia normalne funkcjonowanie i pogarsza jakość życia. Nie można zapominać, że konsekwencją tej choroby są zaburzenia płodności, a nawet niepłodność. Czynniki te stopniowo prowadzą do obniżenia nastroju, stanów lękowych i rozwoju depresji.

Ból w nietypowych miejscach

Jak wyglądają nietypowe objawy endometriozy? Mogą one także przybierać postać bólów w wielu częściach ciała. Niecharakterystyczny przebieg i zróżnicowane objawy wynikają z tego, że endometrium może rozprzestrzeniać się niemalże po wszystkich częściach organizmu, dlatego ból może obejmować nie tylko okolice brzucha i miednicy mniejszej.

Ból pleców i kręgosłupa

Ból pleców a endometrioza – to częste zestawienie. U większości kobiet endometrioza współwystępuje z dolegliwościami bólowymi kręgosłupa i pleców. Zazwyczaj przy endometriozie bóle zlokalizowane są w dole pleców i promieniują do nóg. Mogą też pojawiać się bóle, które przypominają rwę kulszową.

Ból nóg i stawów biodrowych

Ból kończyn dolnych może promieniować z pleców. Może też wynikać z nacieku endometrium na nerwy miednicy, z napięcia mięśniowego, które jest skutkiem przewlekłych bólów w rejonie miednicy lub też z obecności zrostów. Ból ma charakter tępy, kłujący lub rwący. Dyskomfort pojawia się w nogach, pośladkach i stawach biodrowych, zwykle nasila się podczas miesiączki.

Ból w okolicy pępka i blizn

Endometrioza jest bardzo podstępną chorobą, w której przebiegu zmiany chorobowe mogą tworzyć się w powłokach brzusznych i pępku oraz w bliznach pooperacyjnych, np. w bliźnie po cesarskim cięciu. Endometrium ektopowe w tych miejscach prowadzi do stanów zapalnych, zgrubień i zrostów, zaś one najczęściej objawiają się silnym bólem.

Objawy, które mylą z innymi chorobami

Dlaczego diagnostyka endometriozy jest tak trudna? Przede wszystkim dlatego, że jej objawy często mylone są z innymi schorzeniami. Najczęściej są to choroby narządów znajdujących się w jamie brzusznej, klatce piersiowej i miednicy mniejszej, np. zespół jelita drażliwego lub zapalenie pęcherza moczowego.

Trzeba jednak podkreślić, że w rzadkich przypadkach ogniska endometriozy mogą powstawać w zupełnie nieoczekiwanych miejscach, oznacza to, że pojawiające się objawy kierują uwagę lekarzy na inne, bardziej prawdopodobne przyczyny. Takim przykładem może być kaszel i duszności, które w pierwszej kolejności rozpatrywane są jako objaw schorzeń płuc.

Okazuje się jednak, że nietypowym i rzadkim, ale jednak możliwym zestawieniem jest – endometrioza kaszel z krwią. Gdy tkanka endometrium pojawi się w obrębie płuc, kobieta może doświadczać duszności, a w odkasływanej wydzielinie może być widoczna krew – kaszel zwykle nasila się podczas okresu. Ponadto pojawia się ból w klatce piersiowej promieniujący do ramion.

Zespół jelita drażliwego vs endometrioza

Zespół jelita drażliwego (IBS) jest czynnościowym zaburzeniem jelit, które bardzo często współwystępuje z endometriozą. W obu przypadkach pojawiają się podobne objawy – ból brzucha, biegunki, zaparcia i wzdęcia. U kobiet z endometriozą występuje tzw. endobelly – termin ten stosuje się do określenia wyglądu brzucha, który jest wzdęty i twardy, jednocześnie wrażliwy na dotyk, towarzyszy mu uczucie pełności i napięcia w podbrzuszu. Wzdęty i bolesny brzuch może występować także u chorych na IBS.

Charakterystyczne jest to, że oba te schorzenia wzajemnie pogarszają swoje objawy i zwykle oba związane są z dysbiozą, czyli zaburzeniem równowagi mikroflory jelitowej. Warto zaznaczyć, że endometrioza może dawać podobne objawy do IBS i na odwrót, ale niekoniecznie muszą one współwystępować.

Jak wygląda kwestia problemy z jelitami a endometrioza? Ogniska endometriozy wywołują przewlekły stan zapalny, a tworzące się zrosty mogą uciskać jelita oraz utrudniać ich ruchliwość, nasila to ból brzucha i wywołuje zaburzenia perystaltyki. Ponadto, gdy endometrium nacieka na jelita, przyczynia się do występowania krwi w stolcu podczas okresu, bólu podczas wypróżniania, a także do zmiany rytmu wypróżnień.

Fibromialgia vs endometrioza

Również fibromialgia może, ale nie musi, współwystępować z endometriozą. Fibromialgia jest przewlekłym zespołem bólowym objawiającym się uogólnionym bólem mięśniowo-szkieletowym, zwiększoną wrażliwością bólową, a także zmęczeniem i problemem ze snem. Rozległe i nasilone bóle oraz chroniczne zmęczenie charakterystyczne są też w przebiegu endometriozy. Oba schorzenia znacząco pogarszają jakość życia.

Zapalenie pęcherza vs endometrioza

W sytuacji, gdy endometrium nacieka na ścianę pęcherza, rozwija się stan zapalny, może to powodować częste parcie na pęcherz, ból podczas mikcji, krwiomocz. Jak wiadomo, objawy te pojawiają się również w przebiegu infekcyjnego zapalenia pęcherza. Schorzenia te mogą występować niezależnie od siebie lub współistnieć. Możliwy jest też problem – endometrioza a nietrzymanie moczu. Dzieje się tak, gdy powstałe blizny i zrosty uciskają pęcherz.

Kiedy udać się do ginekologa?

Kiedy są potrzebne badania na bolesne miesiączki? Oczywiście u niektórych kobiet podczas miesiączki pojawiają się silne bóle menstruacyjne, co jest naturalne. Jednak w przypadku, gdy są naprawdę ciężkie do zniesienia, powodują wymioty i omdlenia, nie działają na nie ogólnodostępne leki przeciwbólowe, to trzeba podejrzewać stany patologiczne. Wskazaniem do specjalistycznej konsultacji są również problemy z zajściem w ciążę. Pod opieką doświadczonego lekarza powinny być kobiety, u których w rodzinie występowała endometrioza.

Proces diagnostyczny jest skomplikowany i długotrwały, utrudnia go fakt, że choroba rozwija się powoli, a jej objawy są niespecyficzne. Warto powiedzieć, że wiele kobiet czeka na prawidłowe rozpoznanie endometriozy nawet 6-8 lat od pojawienia się pierwszych symptomów. Dodajmy, że są to najczęściej lata spędzone w bólu i cierpieniu.

Jak rozpoznać endometriozę? Podczas konsultacji lekarz przeprowadzi wywiad z pacjentką, wykona również podstawowe badania ginekologiczne, w tym USG dopochwowe. Ponadto wskazane jest USG jamy brzusznej oraz rezonans magnetyczny.

Jeśli chodzi o badania na endometriozę, to rekomendowana jest laparoskopia, jednak jest bardziej inwazyjna niż wyżej wymienione badania. Polega na niewielkim nacięciu w skórze jamy brzusznej i na wprowadzenie cienkiego endoskopu wyposażonego w kamerę. Alternatywą jest również test EndoRNA, który bada poziom ekspresji genu FUT4.

Brzmi to mało skomplikowanie, kilka badań i już, niestety w praktyce to tak nie wygląda, czasem ogniska są bardzo małe i nie są wykrywane. Czasem też wyniki nie są jednoznaczne, a nawet wykluczające, nie można zapominać również, że endometrioza „lubi” współwystępować z innymi schorzeniami.

Zanim kobieta otrzyma prawidłową diagnozę, zwykle mija sporo czasu. Jak może sobie wtedy radzić z objawami? Podstawowym sposobem są oczywiście silne leki przeciwbólowe (również te na receptę). Ponadto warto pomocniczo suplementować składniki, które działają przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie, jest to m.in. witamina A, witamina C, witamina E, kwasy Omega-3. Uważa się, że korzystnie mogą też działać witaminy B, witamina D oraz probiotyki.

Choć endometrioza zwykle kojarzona jest z obfitymi miesiączkami, bardzo silnymi bólami menstruacyjnymi, bólami w obrębie miednicy oraz z osłabioną płodnością, to objawy te stanowią jedynie „czubek góry lodowej”. Choroba ma bardzo zróżnicowany przebieg, bardzo często daje nietypowe objawy, np. objawy ogólne – fizyczne i psychiczne. Wskazówką na to, że mogą one być związane z endometriozą, jest to, że zazwyczaj nasilają się podczas okresu.

Autor wpisu: mgr farm. Katarzyna Borowiec, i-Apteka.pl Farmaceutka z niemałym już doświadczeniem. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia, opieka farmaceutyczna.