Najdłużej działająca Apteka internetowa w Polsce - pewność i zaufanie - 100% polski kapitał

PTSD, czyli zespół stresu pourazowego. Jakie są jego objawy, kogo dotyka i jak przebiega leczenie?

31.05.2023
Dolegliwości i choroby

Zespół stresu pourazowego (PTSD) wbrew pozorom wcale nie pojawia się wyłącznie u żołnierzy wracających z misji, choć faktycznie wielu weteranów cierpi z jego powodu. Tego typu zaburzenia mogą rozwinąć się również u osób, które doświadczyły jakiegokolwiek traumatycznego przeżycia. W jaki sposób objawia się PTSD? Jak wygląda leczenie zespołu stresu pourazowego?

Spis treści:

zespół stresu pourazowego

Co to jest zespół stresu pourazowego (PTSD)?

Co to jest PTSD? Zespół stresu pourazowego, inaczej PTSD (z ang. posttraumatic stress disorder) to zaburzenie psychiczne, zaliczane do zaburzeń lękowych, będące reakcją organizmu na traumę (wysoce stresogenne wydarzenie – nagłe lub trwające długi czas), z którą nie potrafi sobie poradzić. Choć PTSD głównie utożsamiany jest z weteranami, to prawda jest taka, że objawy zespołu stresu pourazowego mogą wyzwolić bolesne przeżycia, na które na co dzień narażony jest każdy z nas. Zespół stresu pourazowego może rozwinąć się u osób, które przeżyły traumę, u osób, które były świadkiem traumatycznego wydarzenia lub u osób, których bliski przeżył traumę. Najczęstsze przyczyny zespołu stresu pourazowego to m.in. napaść, gwałt, wypadek, porwanie, atak terrorystyczny, śmierć bliskiej osoby, klęska żywiołowa, ciężki poród. Szacuje się, że PTSD występuje u 25% osób doświadczających traumy.

Mimo że zespół stresu pourazowego może dotknąć każdego, to wymienia się kilka czynników, które zwiększają ryzyko jego wystąpienia. Przede wszystkim częściej zmagają się z nim kobiety. Ponadto większe predyspozycje mają osoby, które doświadczały traumatycznych przeżyć w dzieciństwie oraz osoby z chorobami psychicznymi lub chorobami psychicznymi w rodzinie. Do czynników ryzyka zalicza się również osobowość anankastyczną lub asteniczną, podatność genetyczną, epizody depresyjne w przeszłości, niski poziom inteligencji, niski status społeczny. Bardzo często objawom PTSD towarzyszą inne choroby i zaburzenia, m.in. depresja, dystemia, zaburzenia lękowe, uzależnienie od alkoholu lub substancji psychoaktywnych.

Jak objawia się zespół stresu pourazowego (PTSD)?

Objawy PTSD raczej nie występują od razu po traumatycznym przeżyciu, zwykle pojawiają się w ciągu 6 miesięcy, choć zdarza się, że dopiero po latach. Przebieg PTSD jest indywidualny, rodzaj i nasilenie objawów zależy od danej osoby oraz od przebytej traumy. Najczęściej pojawiają się natrętne myśli i nawracające wspomnienia, a także koszmary senne związane z urazem psychicznym. Objawem najbardziej kojarzonym z PTSD są tzw. flashbacki, czyli retrospekcje. W trakcie „przebłysku” chory na nowo przeżywa całe traumatyczne zdarzenie. Często przyczyną flashbacków oraz ataków paniki jest wyzwalacz. Tym bodźcem może być dźwięk, zapach lub obraz, z tego też powodu chory zaczyna unikać wszelkich sytuacji i miejsc, które w jakimkolwiek stopniu nawiązują do jego traumy, z czasem także izoluje się od ludzi.

Ponadto jako objawy zespołu stresu pourazowego wymienia się m.in. silny lęk, obniżenie nastroju i depresję, zmęczenie, agresję, drażliwość, wybuchy gniewu, bezsenność, problemy z koncentracją, poczucie winy i wstydu, utratę dotychczasowych zainteresowań, zamartwianie się, przesadną czujność, nadmierne pobudzenie, większą reaktywność na bodźce i stan ciągłej gotowości, odczucie odrętwienia, poczucie wyobcowania, obniżoną zdolność lub niemożność odczuwania przyjemności, zaburzenia odżywiania, poczucie pustki, myśli samobójcze. Należy dodać, że objawy PTSD to również objawy somatyczne, m.in. zwiększona potliwość, przyspieszony oddech, szybsze bicie serca, dolegliwości żołądkowo-jelitowe, bóle psychogenne.

Jak zdiagnozować zespół stresu pourazowego (PTSD)?

Rozpoznanie zespołu stresu pourazowego następuje na podstawie wywiadu lekarskiego oraz po przeprowadzeniu specjalnych testów. Przede wszystkim, aby istniejące zaburzenia zakwalifikować jako PTSD, objawy muszą utrzymywać się dłużej niż przez miesiąc. Ponadto psychiatra musi powiązać stan pacjenta z przeżytym przez niego bolesnym, niespodziewanym i traumatycznym wydarzeniem, które wywołało u niego głęboki stres. Dodatkowo musi on stwierdzić, że chory zmaga się z natrętnymi wspomnieniami, koszmarami oraz doświadcza retrospekcji, w których na nowo przeżywa traumę i odczuwa silny lęk. Kryterium diagnostycznym jest także unikanie sytuacji przypominających traumatyczne wydarzenie, a także unikanie wspominania i rozmyślania o nim oraz częściowa lub całkowita niemożność przypomnienia sobie niektórych szczegółów traumy. Lekarz może też rozpoznać objawy uporczywego stanu zwiększonej czujności, pobudliwości i nadmiernej reakcji na bodźce.

Jak wygląda zespół stresu pourazowego u dzieci?

Niestety zespół stresu pourazowego może pojawiać się także u dzieci. W ich przypadku objawy PTSD to przede wszystkim reakcja na prześladowanie i znęcanie w szkole, na utratę zaufania do bliskiej osoby, porzucenie przez rodzica, doświadczanie przemocy psychicznej, fizycznej i seksualnej ze strony rodziców lub innych osób. Specjaliści wskazują, że największe predyspozycje do wystąpienia zespołu stresu pourazowego mają dzieci z dysfunkcyjnych środowisk, które nie miały wsparcia ze strony otoczenia.

Przebieg PTSD u dzieci często mylony jest z depresją. Obserwuje się u nich brak radości życia, obniżony nastrój, stopniowe zamykanie się w sobie, niechęć do ulubionych aktywności, problemy z koncentracją i ze snem. Dzieci stają się lękliwe, drażliwe, agresywne, bardzo wyczulone na określone bodźce (np. dźwięki), unikają niektórych osób i sytuacji. Dręczą je koszmary dotyczące traumatycznych przeżyć, często też motyw doznanych krzywd przewija się w ich zabawach lub widoczny jest w rysunkach. Charakterystyczne jest to, że dziecko może utracić nabyte wcześniej umiejętności, ma też problemy z nauką. Nieleczony zespół stresu pourazowego u dzieci jest przyczyną wielu problemów w późniejszym wieku.

Jak wygląda zespół stresu pourazowego u dorosłych?

Przebieg PTSD u dorosłych jest dość podobny do tego u dzieci. Mogą u nich występować opisywane wyżej objawy zespołu stresu pourazowego. W ogromnym stopniu wpływają one na codzienne funkcjonowanie. Organizm jest w stanie ciągłego napięcia, szykuje się na ponowne przeżywanie traumy, uwaga skupia się na szukaniu wszelkich sygnałów świadczących o potencjalnym zagrożeniu. Chorzy się izolują, tracą zainteresowanie kontaktami z innymi ludźmi, rezygnują z aktywności. Nieleczony zespół stresu pourazowego może mieć poważne konsekwencje, brak działań powoduje pogłębianie się zaburzeń i nasilanie objawów, może prowadzić do uzależnienia od alkoholu lub narkotyków, a także do prób samobójczych.

Jak wygląda terapia zespołu stresu pourazowego (PTSD)?

Niestety chorzy nie zawsze potrafią szukać pomocy lub z różnych powodów nie chcą tego robić. Najtrudniejszy jest pierwszy krok, czyli zgłoszenie się do specjalisty. Kiedy już chory zdecyduje się na wizytę u psychiatry i zostanie u niego zdiagnozowany zespół stresu pourazowego, musi rozpocząć leczenie PTSD polegające na psychoterapii i farmakoterapii. Najlepsze efekty uzyskuje się dzięki terapii poznawczo-behawioralnej. Jeśli zaś chodzi o farmakologiczne leczenie zespołu stresu pourazowego, to zalecane są leki przeciwdepresyjne – selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny. Dodatkowo lekarz może zapisać leki na bezsenność lub leki na uspokojenie.

Całkowite wyleczenie zespołu stresu pourazowego jest możliwe, wymaga jednak odpowiednio prowadzonej terapii i stosowania leków, a przede wszystkim chęci współpracy chorego i jego zaangażowania. Należy jednak pamiętać, że nie jest to łatwe, a na efekty trzeba czasem czekać miesiące, a nawet lata. Aby leczenie PTSD było skuteczniejsze, chory potrzebuje wsparcia i pomocy najbliższych. U wielu osób dobrze sprawdzają się też terapie grupowe oraz angażowanie się w różnego rodzaju wolontariaty. Pomocne są techniki i rytuały relaksacyjne, joga lub medytacje. Oprócz dbania o zdrowie psychiczne i podejmowania prób odzyskania kontroli nad własnym życiem, osoby zmagające się z PTSD powinny zapewnić sobie codzienną dawkę aktywności fizycznej.

Objawy zespołu stresu pourazowego nie tylko negatywnie wpływają na normalne funkcjonowanie chorego, ale i rzutują na jego bliskich. Choć nie jest łatwo szukać pomocy, należy podejmować takie próby. Dobry specjalista jest w stanie wyprowadzić pacjenta z traumy, nauczyć go kontroli nad stresem i umożliwić mu powrót do normalnego życia. Niestety proces ten jest długi i trudny, wymaga od chorego pracy i zaangażowania, a od jego rodziny i przyjaciół dużego wsparcia.

 

Ewa Krulicka
Autor wpisu: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa. Redaktor bloga jestemmama.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.

Polecane wpisy

Pokaż więcej wpisów z Maj 2023

Polecane produkty

Rekomendowane produkty
pixel