Po co nam Jod? Kilka słów o preparatach Jodu
01.07.2020Jod – pierwiastek niezbędny dla zdrowia, szczególnie dla zdrowia tarczycy – a ściślej dla syntezy jej hormonów: trójjodotyroniny i tyroksyny. Niedobór jodu, jak i jego nadmiar może powodować poważne problemy zdrowotne. Jak zatem utrzymać odpowiedni poziom jodu w organizmie, jak objawia się jego niedobór i jakie preparaty jodu wybrać chcąc uzupełniać ewentualne braki?
Po co nam Jod? Właściwości jodu
Jod jest nam niezbędny do utrzymania dobrego zdrowia, urody i samopoczucia psychicznego. Najwięcej o jodzie mówi się w kontekście zdrowia tarczycy, ale jod niezbędny jest także dla sprawnego funkcjonowania: serca i mózgu, a także dla zdrowia kobiecych piersi i jajników, a u mężczyzn dla dobrego funkcjonowania prostaty i jąder. Jod to pierwiastek, a jego obecność nie jest wyłącznie zaakcentowana na tablicy układu okresowego pierwiastków. Jod, jak wiele cennych dla środowiska i zdrowia człowieka pierwiastków, jest obecny w naturze w: wodzie, glebie, powietrzu. Niestety jego obecność w środowisku naturalnym jest ograniczona i nie we wszystkich miejscach możemy cieszyć się jego obecnością.
Są regiony – głównie nadmorskie, gdzie jodu nie brakuje, a są też takie, gdzie w ogóle brak tego cennego pierwiastka. Jod jest także bardzo ważny dla kobiet w ciąży, a jego niedobór u przyszłej matki może przekładać się na zdrowie jej nienarodzonego dziecka. Dlatego jod jest często dodawany do suplementów wskazanych dla przyszłych matek oraz matek karmiących. Ponadto wiele badań wskazuje, że osoby borykające się z nadwagą – zarówno kobiety, jak i mężczyźni często mają niedobór jodu w organizmie, a jod jest jednym z tych pierwiastków, który także pomaga w regulacji gospodarki tłuszczowej i energetycznej – dla tej grupy pacjentów także wskazane są preparaty jodu dostępne w aptekach.
W jaki sposób uzupełnić jod – preparaty jodu czy dieta?
Dieta bogata w jod, przyjmowanie suplementów i absorbowanie ze środowiska naturalnego – przez skórę i układ oddechowy, to jedyne metody na dostarczenie organizmowi tego pierwiastka śladowego. Niestety ludzki organizm nie syntetyzuje jodu, dlatego musi być on dostarczany z zewnętrznych źródeł, najlepiej byłoby przyswoić go z dobrze zbilansowanej diety, ale jest ona szczególna – nie każdy musi lubić produkty bogate w jod, a do tego jest ona dość kosztowana – ryby morskie, owoce morze, algi. Mniejsze ilości jodu znajdziemy m.in. w: zbożu, drożdżach, mleku, jajach oraz w warzywach hodowanych na terenach bogatych w jod. Na sklepowych półkach znajdziemy sól jodowaną (jodek potasu) – dodatek jodu to część programu profilaktycznego oraz naturalne wody mineralne z jodem. Pierwiastek ten jest także dodawany do mieszanek mlecznych dla niemowląt – wzbogacanie pokarmów w jod to często spotykane zjawisko. Według ustaleń dzienne zapotrzebowanie na jod u osoby dorosłej wynosi 160µg. Więcej jodu potrzebują kobiety w ciąży – 185µg i karmiące piersią – dawka 200µg.
W aptekach dostępny są preparaty jodu z jodem organicznym i nieorganicznym, ale jod może występować także w formie radioaktywnej i wówczas jest najbardziej szkodliwy dla zdrowia organizmów żywych, czego potencjalne niebezpieczeństwo niosą elektrownie atomowe – wyłącznie podczas uszkodzenie reaktora jądrowego. Jaka jest różnica między preparatami jodu organicznego a nieorganicznego? Słowo „organiczny” w przypadku jodu nie należy mylić z „naturalny”, ponieważ chodzi o wiązanie jodu z innymi pierwiastkami, a nie o jego pochodzenie. Jod organiczny związany jest z pierwiastkiem węgla, natomiast nieorganiczny w postaci wolnej wiązany jest z innymi pierwiastkami np. z potasem. Najbardziej pożądaną dla zdrowia – głównie zdrowia tarczycy formą, jest forma nieorganiczna, ponieważ po wchłonięciu do organizmu sprytnie łączy się z innymi substancjami, tworząc potrzebny dla sprawowania funkcji tarczycy hormon trójjodotyroninę. Dobrym i świetnie znanym przykładem preparatu jodu, zawierającego jod nieorganiczny jest Płyn Lugola – płyn ten był masowo podawany ludziom po wybuchu elektrowni jądrowej w Czarnobylu, a zainteresowanie nim wzrasta za każdym razem, gdy widnieje niebezpieczeństwo zagrożenia radioaktywnego na świecie. Płyn Lugola jest lekiem od dawna wykorzystywanym w leczeniu nadczynności tarczycy.
Charakterystyczne objawy niedoboru jodu w organizmie
Typowym objawem niedoboru jodu są problemy z tarczycą – głównie niedoczynność tarczycy, często powodowana stanem zapalnym gruczołu, jego uszkodzeniem lub całkowitym brakiem tarczycy. Niedoczynność tarczycy szczególnie ulubiła sobie kobiety – mężczyźni są w zdecydowanej mniejszości, nieleczona niedoczynność może prowadzić do występowania nowotworów i choroby Hashimoto. Niedobór jodu w organizmie może objawiać się na wiele sposobów i są to m.in.: uczucie senności, apatia, brak energii, podwyższony poziom cholesterolu, problemy z metabolizmem, słaba odporność, podatność na stres, a także oznaki widoczne gołym okiem np. suche, matowe, wypadające włosy, problemy z cerą i kruchymi, łamiącymi się paznokciami. Gdybyśmy chcieli oznaczyć dokładnie poziom jodu w organizmie, konieczne byłoby oznaczenie jodu w moczu, ponieważ jod wydalany jest w 90% przez nerki . Do tego celu konieczne jest pobranie porannej próbki moczu lub zbiórka dobowa moczu, lecz trzeba wziąć tu pod uwagę, że może to być badanie, na którego wpływa ma wiele czynników zaburzających, dlatego możliwy jest także pomiar jodu w surowicy metodą ICP-MS, co wielu specjalistów uważa za bardziej wiarygodny obraz diagnostyczny.