Pseudoefedryna w leczeniu przeziębienia i grypy
03.11.2022Czujesz, że łapie Cię przeziębienie? Pojawia się ból głowy, a katar i zatkany nos zaburzają swobodne oddychanie. Co robisz? Sięgasz po leki na przeziębienie i grypę! A czy wiesz, co się w nich kryje? Jednym z najczęściej wykorzystywanych składników leczniczych jest pseudoefedryna. Jak działa ta substancja? Czy każdy może ją bezpiecznie stosować?
Z naszego artykułu dowiesz się m.in.:
- Co to jest pseudoefedryna?
- Czy istnieją przeciwwskazania do zażywania środków z pseudoefedryną?
- Jakie środki ostrożności zastosować przy spożywaniu preparatów na katar i przeziębienie z pseudoefedryną?
Czym jest pseudoefedryna i jak działa?
Pseudoefedryna jest pochodną fenyloetyloaminy, syntetycznym analogiem efedryny, czyli substancji, która naturalnie występuje w roślinach z rodzaju przęśl. W przemyśle farmaceutycznym pseudoefedryna jest wykorzystywana w postaci siarczanu lub chlorowodorku. Przede wszystkim znajduje ona zastosowanie w leczeniu zapalenia górnych dróg oddechowych. Zawierają ją leki na katar i leki na przeziębienie – zarówno te jednoskładnikowe, jak i złożone, w których pseudoefedryna łączona jest np. z substancjami przeciwhistaminowymi (m.in. loratadyną i cetyryzyną) lub przeciwbólowymi (m.in. paracetamol, kwas acetylosalicylowy, ibuprofen).
Pseudoefedrynę zalicza się do grupy sympatykomimetyków, podobnie jak m.in. amfetaminę i efedrynę (przy czym nie wykazuje ona tak silnego działania na układ nerwowy jak te dwie substancje)! Mechanizm działania pseudoefedryny polega na tym, że wypiera ona noradrenalinę przy równoczesnym pobudzeniu receptorów alfa-adrenergicznych, wpływa to na skurczenie naczyń krwionośnych w błonie śluzowej nosa oraz na zmniejszenie objętości krwi i objętości błony śluzowej nosa, co przyczynia się do likwidowania obrzęku i przekrwienia śluzówki. Innymi słowy, pseudoefedryna szybko i skutecznie udrażnia drogi oddechowe i przywraca komfort oddychania, ograniczając stan zapalny i zmniejszając ilość wydzieliny. Przyczynia się ponadto do rozszerzania oskrzeli, co również ułatwia oddychanie.
Pseudoefedryna w środkach na katar, grypę lub przeziębienie
Najczęściej pseudoefedrynę stosuje się w łagodzeniu objawów zapalenia zatok, zapalenia błony śluzowej nosa i zapalenia oskrzeli. Leki na katar z pseudoefedryną oczyszczają zatoki i odblokowują zatkany nos, zapewniając ulgę w przypadku obecności nadmiernej ilości wydzieliny. Szybko i skutecznie zmniejszają katar związany nie tylko z przeziębieniem, ale i alergią, czyli katarem siennym. Ponadto pseudoefedrynę podaje się w celu poprawy drożności trąbki Eustachiusza.
Leki na katar, leki na przeziębienie i leki na grypę z pseudoefedryną można kupić w każdej aptece i to bez recepty! Są to preparaty jednoskładnikowe i preparaty złożone, zwykle w postaci tabletek, a także syropów i proszku do sporządzania roztworu doustnego. Po zażyciu tabletki z pseudoefedryną już po 15-30 minutach można odczuć efekty jej działania. Obkurczeniu ulega spuchnięta, nabrzmiała śluzówka nosa, zauważalnie poprawia się drożność zatok i nosa, zmniejszają się trudności z oddychaniem. Działanie substancji czynnej utrzymuje się przez około 3-4 godziny (choć niektóre leki mają postać tabletek o przedłużonym uwalnianiu, które zapewniają działanie do 12 godzin). Stosując leki na katar i przeziębienie z pseudoefedryną, należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza lub wskazówek na ulotce. Maksymalna dobowa dawka pseudoefedryny wynosi 240mg dla osób dorosłych i 120mg dla dzieci!
Czy istnieją przeciwwskazania do zażywania leków zawierających pseudoefedrynę?
Pseudoefedryna jest ceniona ze względu na swoje skuteczne działanie w leczeniu objawów infekcji górnych dróg oddechowych, jednakże jest to substancja lecznicza, której stosowanie jest związane z obostrzeniami i przeciwwskazaniami, a także jest obarczone licznymi działaniami niepożądanymi. W dodatku lek ten może powodować uzależnienie!
Zacznijmy od przeciwwskazań! Przez to, że działa na obkurczenie naczyń krwionośnych i zmniejszenie objętości krwi, pseudoefedryna nie może być stosowana u osób z chorobą niedokrwienną serca i ciężkim nadciśnieniem tętniczym. Przeciwwskazana jest również do stosowania u kobiet w okresie ciąży i karmienia piersią, ponadto u osób z nadwrażliwością na tę substancję. Leki na katar i przeziębienie z pseudoefedryną nie są zalecane dla osób z cukrzycą, nadczynnością tarczycy, chorobami serca, jaskrą, zaburzeniami pracy nerek i wątroby oraz dodatkowo u mężczyzn z rozrostem prostaty. W przypadku występowania takich schorzeń o możliwości rozpoczęcia leczenia pseudoefedryną powinien zdecydować lekarz. Jeśli chodzi o dzieci, należy zachować szczególną ostrożność, ponadto przed podaniem maluchowi leku zaleca się skonsultować z lekarzem lub farmaceutą. Należy też pamiętać, że leki na katar z pseudoefedryną o przedłużonym uwalnianiu są przeciwwskazane dla dzieci poniżej 12. roku życia.
Podczas stosowania pseudoefedryny mogą pojawić się takie działania niepożądane jak: nudności i wymioty, długotrwała suchość w jamie ustnej, zaburzone oddawanie moczu, bezsenność, zawroty głowy, wzrost ciśnienia, nadmierna nerwowość, bóle głowy, kołatanie serca, tachykardia, niepokój, drżenie, świąd i wysypka. W przypadku stosowania dawek dużo większych niż zalecane lub długotrwałego stosowania skutki uboczne mogą być zdecydowanie poważniejsze. U niektórych osób mogą wystąpić m.in. zaburzenia rytmu serca, przełom nadciśnieniowy, zawał serca, stany lękowe, halucynacje, zaburzenia psychomotoryczne, zaburzenia psychotyczne, wzrost agresji.
Stosowanie pseudoefedryny zgodnie ze wskazaniami w dawkach nie większych niż zalecane (do 240mg na dobę u dorosłych) oraz przez okres nie dłuższy niż jest to wskazane (maksymalnie 3-5 dni) jest nie tylko skuteczne, ale i całkowicie bezpieczne. Problemy mogą pojawić się, jeśli leki na grypę i przeziębienie będą nadużywane! Oprócz ryzyka wystąpienia działań niepożądanych istnieje także ryzyko uzależnienia od pseudoefedryny. Ze względu na to, że pseudoefedryna należy do tej samej grupy substancji psychoaktywnych co amfetamina, w większej dawce może powodować poprawę koncentracji, zmniejszać senność, może dodawać energii i działać pobudzająco, może również hamować apetyt. Jako że dostępna jest bez recepty w każdej aptece, jest „atrakcyjną” alternatywą dla substancji narkotycznych zwłaszcza dla młodzieży, dlatego też już od kilku lat obowiązują limity sprzedaży leków bez recepty z pseudoefedryną.
UWAGA: Istnieje ograniczenie co do zakupu preparatów zawierających pseudoefedrynę: do 720mg tej substancji podczas jednego zakupu. Jednocześnie informujemy, że preparaty zawierające pseudoefedrynę sprzedawane są tylko w aptekach stacjonarnych bez sprzedaży on-line w aptekach internetowych. Powodem takiej sytuacji jest brak możliwości weryfikacji kupującego.
Z czym nie łączyć preparatów zawierających pseudoefedrynę na przeziębienie i katar?
Choć pseudoefedryna jest często łączona z różnymi substancjami leczniczymi, jest grupa leków, których nie można stosować razem z nią. Przede wszystkim leki na grypę i przeziębienie z pseudoefedryną nie mogą być stosowane u osób, które leczą się inhibitorami monoaminooksydazy (MAO) i trójpierścieniowymi lekami antydepresyjnymi – ze względu na ryzyko niebezpiecznego wzrostu ciśnienia tętniczego krwi lub przełomu nadciśnieniowego. Ponadto nie można jej łączyć z innymi sympatykomimetykami, ponieważ może dochodzić do nasilenia ich działania, jak również wzrostu ciśnienia tętniczego krwi. Do interakcji może dochodzić podczas jednoczesnego stosowania pseudoefedryny z furazolidonem, glikozydami naparstnicy, lekami zobojętniającymi sok żołądkowy, betanidyną, metyldopą. Należy także wyraźnie podkreślić, że podczas stosowania pseudoefedryny nie należy spożywać alkoholu!
Jako środek łagodzący przekrwienie i obkurczający śluzówkę nosa pseudoefedryna sprawdza się bardzo dobrze. Niestety ze względu na to, że działa podobnie do amfetaminy i może powodować uzależnienie, jest często uznawana za bardzo kontrowersyjną substancję. Prawda jest jednak taka, że jej rozważne stosowanie ściśle według zaleceń jest całkowicie bezpieczne!
