Uwaga: odwodnienie! Jak nawadniać organizm podczas upałów?
01.07.2019Co roku w okresie letnim temat odwodnienia organizmu powraca niczym bumerang! Dzieje się tak nie bez przyczyny, Polacy, mimo licznych kampanii uświadamiających, mają problem z piciem odpowiedniej ilości wody! A przy panujących obecnie w całym kraju upałach niskie spożycie wody może się skończyć niebezpiecznym dla zdrowia odwodnieniem i utratą elektrolitów! Jak zatem prawidłowo nawadniać organizm, gdy za oknem skwar?
Po co nam woda i elektrolity?
Organizm dorosłego człowieka w 60-70% składa się z wody (niemowlaka aż w 80%!), oznacza to, że jest ona wszędzie, w każdej tkance i komórce! Już niewielki spadek zawartości wody w organizmie powoduje zaburzenie przebiegu wielu procesów fizjologicznych. Podobnie rzecz się ma z elektrolitami, czyli substancjami mineralnymi rozpuszczonymi w płynach komórkowych (m.in. jony chloru, magnezu, potasu i sodu), gdyż jednym z ich najważniejszych zadań jest utrzymywanie właściwego stężenia osmotycznego, które zapewnia prawidłowe funkcjonowanie organizmu!
Odwodnienie: przyczyny i objawy
O odwodnieniu organizmu mówi się w sytuacji, gdy zawartość wody spada poniżej poziomu niezbędnego do jego prawidłowego funkcjonowania! Wraz z wodą z organizmu w szybkim tempie „znikają” elektrolity! Gdy człowiek pije zbyt mało płynów, a do tego narażony jest na działanie czynników przyspieszających utratę wody i elektrolitów (ekstremalne temperatury, intensywny wysiłek fizyczny, także wymioty, biegunka, gorączka) dochodzi do odwodnienia! Choć pierwszych objawów odwodnienia nie sposób przegapić, pojawia się bowiem silne pragnienie, zwykle są one ignorowane! Powoduje to zwiększanie ubytku wody. Przy stracie na poziomie około 2-4% masy ciała pojawia się ból i zawroty głowy, suchość w ustach, zaburzone oddawanie moczu, ogólne osłabienie, zaburzenia widzenia oraz podwyższona temperatura ciała. Utrata wody na poziomie 10% masy ciała prowadzi do drgawek, zaburzeń świadomości, powyżej 15% – do śmierci!
Odwodnienie organizmu: kogo dotyczy?
Każdy organizm może bardzo szybko się odwodnić, jednak szczególnie podatne na to są dzieci oraz osoby starsze, w ich przypadku także konsekwencje zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej mogą być poważniejsze! Wśród bezpośrednich skutków odwodnienia i utraty elektrolitów należy wymienić zaburzenie procesów metabolicznych, a także zakłócenie pracy nerek oraz funkcjonowania układu krwionośnego i nerwowego! Ze względu na fakt, że osoby starsze nie odczuwają pragnienia tak silnie jak osoby młodsze, zaś dzieci zwykle są zbyt zaaferowane zabawą, aby pamiętać o uzupełnianiu płynów, trzeba to robić za nich! Należy dopilnować, aby maluchy i osoby starsze z naszego otoczenia regularnie piły wodę w odpowiednich ilościach!
Ile należy spożywać wody w ciągu dnia?
Najprostszym sposobem na utrzymanie optymalnego nawodnienia organizmu jest picie wody! Eksperci zalecają wypijać dziennie 1,5-2 litry wody. Jednak latem, ze względu na wysokie temperatury, a co za tym idzie, intensywniejsze pocenie się ciała, dzienne spożycie powinno zwiększyć się minimum do 3 litrów. Wypić trochę wody? Co to za problem? Okazuje się, że bardzo duży! Niedostateczna podaż wody to niejedyny nasz grzech! Ilość wypijanej wody jest równie ważna, co sposób jej picia! Wypicie jednym haustem litra płynu nie nawodni organizmu! Szybko wypita woda, równie szybko zostanie wydalona, nie pozostawiając żadnego pożytecznego śladu! Wodę należy pić często, w dodatku małym porcjami. Co więcej, trzeba regularnie uzupełniać płyny, nie tylko wtedy, gdy pojawia się silne pragnienie! Dobra rada dla osób, które nie lubią pić wody – można wzbogacić jej smak plastrem cytryny lub listkiem mięty! Ponadto tradycyjnym sposobem stosowanym dla wzmocnienia efektu nawodnienia i dla uzupełniania utraconych elektrolitów jest dodawanie szczypty soli do wody. Kolorowych, słodzonych i gazowanych napojów nie można traktować jako alternatywy dla wody! Podobnie jest z alkoholem, kawą i herbatą! Nie dość, że nie nawadniają one organizmu, to zwiększają wydalanie moczu! Oprócz wody, ale nie zamiast niej, można pić świeżo wyciskane soki warzywne i owocowe (szczególnie sok pomidorowy – źródło potasu), ziołowe napary (np. miętowy, który działa orzeźwiająco), napoje izotoniczne (zawierają elektrolity, glukozę i witaminy), zupy (np. chłodnik ogórkowy, gazpacho) lub po prostu jeść owoce (np. melon, arbuz, morele, truskawki).
Jak skutecznie nawadniać organizm podczas upałów?
Letnie nawadnianie, na które składa się picie wody zgodnie z zaleceniami (min. 3 litry w małych porcjach) oraz picie wartościowych napojów, zwykle jest wystarczające, jednak przy ekstremalnych temperaturach lub przy planowanej aktywności fizycznej trzeba włączyć do codziennej diety specjalne preparaty nawadniające oraz zestawy elektrolitów – Electrovit, Elektrolity Optimusss, Litoxen, Litorsal, Oryal, Oryal Max. Dostępne są one bez recepty w każdej aptece. Tego typu produkty mają zazwyczaj postać tabletek musujących do rozpuszczania w wodzie. Ich plusem jest poręczne opakowanie, które można bez problemów nosić w torebce lub spakować do wakacyjnej apteczki. Czym wyróżniają się preparaty nawadniające? Świetnie gaszą pragnienie, skuteczniej niż woda uzupełniają poziom płynów w organizmie, dodatkowo zawierają optymalne proporcje elektrolitów i często wzbogacone są o glukozę.
Podczas upalnych dni, gdy temperatury przekraczają 30 stopni Celsjusza w cieniu, zaleca się ograniczyć aktywność ruchową, a w przypadku osób starszych i dzieci unikać wychodzenia z domu zwłaszcza w godzinach od 10 do 15! W tym okresie bardzo poważnie należy traktować wytyczne odnośnie do dziennego spożycia wody! Oprócz zalecanych trzech litrów wody warto profilaktycznie wypijać także preparaty nawadniające z elektrolitami!
Autor: mgr Ewa Krulicka, i-Apteka.pl