Zapalenie pęcherzyka żółciowego - czym się objawia i jak je leczyć?
08.08.2022Zapalenie pęcherzyka żółciowego występuje zwykle jako powikłanie kamicy żółciowej. Jego głównym objawem jest ból w prawym podżebrzu (kolka żółciowa), któremu może towarzyszyć gorączka i nudności. Zapalenie może mieć przebieg przewlekły lub ostry, przy czym osoby, u których dojdzie do ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego, wymagają szybkiej interwencji chirurgicznej.
Z naszego artykułu dowiesz się m.in.:
- Czym objawia się zapalenie pęcherzyka żółciowego?
- Jaka dieta jest najlepsza przy zapaleniu woreczka żółciowego?
- Jak wyleczyć zapalenie woreczka żółciowego?
Co to jest zapalenie pęcherzyka żółciowego?
Pęcherzyk (woreczek) żółciowy położony jest pod wątrobą, odpowiada za magazynowanie i zagęszczanie żółci niezbędnej do trawienia tłuszczów. Wskutek działania różnych czynników w pęcherzyku mogą gromadzić się złogi żółciowe, które z czasem prowadzą do zatykania dróg żółciowych. Schorzenie to określa się mianem kamicy żółciowej, zapalenie pęcherzyka żółciowego najczęściej jest powikłaniem właśnie nieleczonej kamicy. Zapalenie woreczka żółciowego objawia się atakami kolki żółciowej, czyli bólem zlokalizowanym w prawym podżebrzu. Częściej kamicę diagnozuje się u kobiet, ryzyko jej rozwoju rośnie z wiekiem.
Rodzaje zapalenia pęcherzyka żółciowego
Ze względu na obraz kliniczny wyróżnia się ostre i przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego. Do ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego dochodzi w wyniku zablokowania odpływu żółci. Przewlekłe zapalenie spowodowane jest długotrwałym drażnieniem ścian pęcherzyka, w konsekwencji czego ulegają one zniekształceniu, pogrubieniu i zwłóknieniu. W obu przypadkach leczenie obejmuje zabieg usunięcia pęcherzyka żółciowego, z tą różnicą, że ostre zapalenie wymaga pilnej interwencji chirurgicznej, zaś w przypadku przewlekłego nie ma presji czasu.
Zapalenie woreczka żółciowego – przyczyny
Kamicę żółciową uważa się za główną przyczynę zapalenia pęcherzyka żółciowego. W przebiegu tej choroby w woreczku żółciowym odkładają się złogi żółci (kamienie), początkowo stan ten nie daje żadnych objawów, tym samym nie można odpowiednio wcześniej wprowadzić leczenia. Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego pojawia się, gdy kamień zablokuje odpływ żółci z pęcherzyka. Doprowadzi to do wzrostu ciśnienia w obrębie woreczka żółciowego, podrażnienia, niedokrwienia i zapalenia jego ściany, czego skutkiem może być martwica (zgorzelinowe zapalenie pęcherzyka żółciowego), ropniak lub wodniak pęcherzyka żółciowego, może też dojść do jego perforacji, a w konsekwencji do zapalenia otrzewnej.
Ponadto ostre zapalenie woreczka żółciowego może pojawić się bez związku z kamicą żółciową. Jest to tzw. bezkamiczne zapalenie pęcherzyka żółciowego. Występuje ono w przebiegu innych chorób, po ciężkich urazach, oparzeniach, po operacji, przy odwodnieniu oraz w przebiegu sepsy. Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego może być spowodowane utrzymującym się podrażnieniem jego ścian przez kamienie żółciowe i szlam żółciowy, nawracającymi atakami kolki żółciowej, a także zakażeniem bakteryjnym, pasożytniczym oraz czynnikami toksycznymi.
Zapalenie woreczka żółciowego – objawy
Charakterystycznym objawem ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego jest kolka żółciowa utrzymująca się dłużej niż 6 godzin. Kolce towarzyszy gorączka i dreszcze, a czasami także tkliwość i ból w prawym nadbrzuszu przy ucisku i głębokim wdechu. Dochodzi ponadto do utraty apetytu, nudności i wymiotów treścią żółciową, przyspieszenia tętna i oddechu.
W przewlekłym zapaleniu występują ataki kolki żółciowej, odczuwany jest ból w prawym podżebrzu promieniujący do okolicy prawej łopatki – ból silny, tępy, gniotący. Dolegliwości te nasilają się po zjedzeniu niewskazanych produktów (tłustych, ciężkostrawnych, pobudzających produkcję żółci) oraz obfitych posiłków, czasem także po intensywnym wysiłku fizycznym lub w stresie. Ponadto pojawiają się mdłości, częste odbijanie, wzdęcia brzucha, zaparcia, niesmak w ustach, wymioty, zażółcenie skóry i twardówek oczu.
Zapalenie woreczka żółciowego – dieta
Osoby z kamicą żółciową powinny zmienić swoje nawyki żywieniowe i stosować dietę typową dla osób z chorobami wątroby i dróg żółciowych – lekkostrawną, ubogotłuszczową i bogatowęglowodanową (dozwolone jest: chude mięso i chude ryby, duszone i gotowane dania, większość owoców i warzyw, odtłuszczony nabiał, produkty pełnoziarniste, kasze). Konieczna jest eliminacja tłustych, smażonych potraw, fast foodów, roślin strączkowych i kapustnych, ponadto należy unikać słodyczy, soli, alkoholu, kawy, mocnej herbaty, ostrych potraw. Trzeba także uważać na ilość spożywanego błonnika. Zamiast obfitych posiłków zaleca się jeść małe porcje 5-6 razy dziennie o stałych porach. Ważne jest, aby każdy kęs dokładnie przeżuwać. W przypadku przewlekłego zapalenia pęcherzyka żółciowego taka dieta ograniczy ataki kolki żółciowej.
Zapalenie pęcherzyka żółciowego – diagnostyka i leczenie
Objawy wskazujące na zapalenie woreczka żółciowego są wskazaniem do konsultacji lekarskiej. Diagnostyka schorzenia polega na wywiadzie lekarskim, badaniu fizykalnym, USG jamy brzusznej i badaniach laboratoryjnych, dodatkowo wykonuje się tzw. sondę dwunastniczą, która pozwala na mikroskopowe i bakteriologiczne zbadanie żółci.
W przypadku ostrego zapalenia nie zwleka się z hospitalizacją. Najpierw wprowadza się leczenie objawowe z zastosowaniem antybiotyków (dobranych na postawie badania bakteriologicznego żółci), leków przeciwbólowych, rozkurczowych i przeciwzapalnych. Osoby ze zdiagnozowanym ostrym zapaleniem woreczka żółciowego potrzebują dożylnego nawadniania i utrzymywania ścisłej diety (bazującej na kleikach i kompotach).
Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego jest pilnym wskazaniem do leczenia operacyjnego, zabieg przeprowadzany jest w ciągu 5 dni od pojawienia się objawów. Natomiast osoby z przewlekłym zapaleniem nie muszą być operowane od razu, lekarz decyduje o tym, kiedy zabieg zostanie wykonany. Usunięcie pęcherzyka żółciowego, czyli cholecystektomię najczęściej wykonuje się laparoskopowo, metoda ta niesie mniejsze ryzyko powikłań, jednak w niektórych przypadkach konieczne jest przeprowadzenie tradycyjnej operacji. W okresie rekonwalescencji po zabiegu nawet przez 2-3 miesiące trzeba unikać wysiłku i dźwigania ciężarów, istnieje bowiem ryzyko powstania przepukliny pępkowej! Należy pamiętać, że usunięcie pęcherzyka żółciowego jest skuteczną metodą leczenia zapalenia tego narządu, jednak nie jest środkiem zapobiegającym ponownemu pojawieniu się kamieni żółciowych, mogą one nadal powstawać tyle, że nie w pęcherzyku, a w przewodach żółciowych.
Po usunięciu pęcherzyka żółciowego pacjent zobowiązany jest przestrzegać specjalnych zaleceń żywieniowych. Bez woreczka żółciowego proces trawienia tłuszczów zostaje upośledzony! Z jeszcze większą ostrożnością należy więc komponować codzienny jadłospis według wyżej wymienionych zasad. Ze względu na liczne ograniczenia warto skonsultować się z dietetykiem w celu opracowania menu, które będzie lekkostrawne i niskotłuszczowe, a zarazem dostarczy wszystkich niezbędnych składników odżywczych.
Dodatkowo bardzo ważne są działania mające na celu wspomaganie trawienia i metabolizmu tłuszczów oraz wsparcie dla prawidłowej pracy układu pokarmowego. Dania warto wzbogacać w takie zioła jak koperek, bazylia, kminek, tymianek, majeranek. Dobrym rozwiązaniem są także zioła w tabletkach i herbatki ziołowe, polecana jest przede wszystkim melisa, mięta, rumianek, prawoślaz, ostropest. Jako wsparcie dla trawienia, zwłaszcza w przypadku „grzeszków” żywieniowych warto stosować lek roślinny Raphacholin C.
Zapalenie pęcherzyka żółciowego jest bolesną dolegliwością, która w ostrej postaci wymaga pilnego zabiegu cholecystektomii. W przypadku problemów z woreczkiem żółciowym zalecane jest profilaktyczne stosowanie diety wątrobowej, czyli lekkostrawnej o niskiej zawartości tłuszczów oraz picie ziół wspierających trawienie.