Najdłużej działająca Apteka internetowa w Polsce - pewność i zaufanie - 100% polski kapitał

Zespół suchego oka - przyczyny, objawy, leczenie

13.09.2023
Dolegliwości i choroby

Czym jest zespół suchego oka (ZSO)? To stan, gdy w wyniku niedostatecznego nawilżenia oczu dochodzi do rozwoju przewlekłego zapalenia spojówek i rogówki, a w efekcie do uszkodzenia powierzchni oka. Główne objawy zespołu suchego oka to suchość, pieczenie, swędzenie i uczucie piasku pod powieką, dolegliwości te powodują duży dyskomfort i mogą utrudnia
normalne funkcjonowanie. Jak leczyć zespół suchego oka?

Spis treści:

zespół suchego oka

Co to jest zespół suchego oka (ZSO)?

Jednym z najczęściej występujących schorzeń oczu jest zespół suchego oka (ZSO), szacuje się, że może się z nim zmagać nawet 30% ogólnej populacji. Suche oczy to problem, który częściej dotyczy kobiet, głównie w okresie menopauzy, choć warto zauważyć, że coraz więcej młodych osób cierpi na ZSO, co ma związek z tym, że są one narażone na ekspozycję na jeden z głównych czynników, które negatywnie wpływają na kondycję oczu i zaburzają prawidłowe mruganie, czyli wielogodzinne wpatrywanie się w ekrany laptopów i smartfonów.

Zespół suchego oka (tzw. suche oczy) jest zespołem objawów pojawiających się wskutek nieprawidłowego nawilżenia oka. Zaburzenie nawilżenia spowodowane jest niedostateczną produkcją łez, nadmiernym parowaniem filmu łzowego z powierzchni oka lub nieprawidłowym składem filmu łzowego. Film łzowy składa się z trzech warstw: lipidowej, wodnej i mucynowej. Tworzy on cienką warstwę ochronną, która powleka rogówkę i spojówkę, jego głównymi funkcjami jest nawilżanie, odżywianie i ochrona oka przed infekcjami i drażniącym wpływem czynników zewnętrznych. Stabilny film łzowy jest kluczowy dla prawidłowego widzenia.

Jeśli jakiekolwiek czynniki zaburzają stabilność filmu łzowego, jego produkcję lub zwiększają jego odparowywanie, zaczynają pojawiać się objawy zespołu suchego oka, dochodzi do rozwoju przewlekłego zapalenia spojówek i rogówki. Suchość oka i towarzyszące jej uczucie pieczenia, kłucia i obecności ciała obcego w oku jest przyczyną znacznego dyskomfortu, nierzadko utrudnia wykonywanie niektórych czynności i może prowadzić do poważniejszych powikłań.

Jakie są przyczyny zespołu suchego oka?

Przyczyny zespołu suchego oka są bardzo zróżnicowane, jedne mogą prowadzić do niedoboru produkcji łez, inne do nadmiernego odparowywania filmu łzowego lub do jego niestabilności. Niedostateczna produkcja łez może być związana z zapaleniem gruczołów łzowych, alergiczną chorobą oczu, chorobami autoimmunologicznymi (np. z zespołem Sjörgena, reumatoidalnym zapaleniem stawów, toczniem rumieniowatym układowym, sarkoidozą), zmianami hormonalnymi (np. w okresie ciąży i menopauzy, podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej), chorobami tarczycy, noszeniem soczewek kontaktowych, operacją laserowej korekcji wzroku, stosowaniem niektórych leków, np. leków antycholinergicznych, moczopędnych, przeciwdepresyjnych, przeciwhistaminowych, na nadciśnienie tętnicze oraz beta-blokerów.

Inne przyczyny zespołu suchego oka prowadzą do nadmiernego odparowywania łez z powierzchni oka, przez co nie jest możliwe jej odpowiednie nawilżenie. Ma to miejsce przy rzadkim mruganiu np. podczas pracy przy komputerze, podczas czytania i prowadzenia samochodu, w przebiegu choroby Parkinsona, a także w przypadku ekspozycji na takie czynniki zewnętrzne jak dym, suche powietrze, wiatr. Natomiast do zaburzeń w warstwie tłuszczowej filmu łzowego może dochodzić w wyniku przewlekłego zapalenia lub dysfunkcji gruczołów łojowych Meiboma (gruczołów tarczkowych) i przewlekłego zapalenia brzegów powiek, a do zmniejszenia ilości mucyny w filmie łzowym – wskutek niedoboru witaminy A.

Wśród czynników zwiększających ryzyko, że pojawią się objawy zespołu suchego oka, wymienia się także wiek powyżej 50. roku życia, niedostateczne spożycie kwasów tłuszczowych Omega-3, przebywanie w klimatyzowanych lub mocno ogrzewanych pomieszczeniach, kierowanie w stronę oczu strumienia gorącego powietrza z suszarki do włosów, długotrwałe wpatrywanie się w ekrany, częste loty samolotem, choroby przewlekłe jak np. cukrzyca, choroby dermatologiczne, przewlekle stosowanie do oczu preparatów z konserwantami, palenie papierosów i bierne palenie.

Jak objawia się zespół suchego oka?

Jako najczęstsze objawy wymienia się suchość oczu, pieczenie, świąd, kłucie, ból, zaczerwienienie, przekrwienie spojówek, uczucie ciała obcego w oku, uczucie piasku pod powieką, zwiększoną męczliwość oczu, obecność wydzieliny surowiczej, a także niewyraźne widzenie i nadwrażliwość na światło. Należy pamiętać, że ZSO może się objawiać także przez nadmierne łzawienie oczu, które często jest reakcją np. na podrażnienie spojówek. Zwiększone łzawienie oczu nie poprawia jednak ich nawilżenia, mało tego, może tylko zwiększać dyskomfort. W przebiegu zespołu suchego oka dochodzi do utraty bariery ochronnej przed czynnikami zewnętrznymi i patogenami, tym samym rośnie podatność na uszkodzenia i infekcje oka.

Objawy zespołu suchego oka występują obustronnie, mają charakter przewlekły, utrzymują się przez cały rok, a nasilają w niesprzyjających warunkach, np. podczas przebywania w ogrzewanych pomieszczeniach, szczególnie niewietrzonych, zakurzonych i zadymionych. Suche oczy bardziej dają się we znaki podczas wielogodzinnej pracy przy komputerze, podczas oglądania telewizji lub długiej jazdy samochodem. U niektórych osób suchość oczu może przybrać o wiele cięższy przebieg i spowodować poważniejsze konsekwencje jak np. nieodwracalne uszkodzenia spojówki i rogówki, owrzodzenia i blizny, upośledzenie widzenia lub utratę wzroku.

Jak przebiega leczenie zespołu suchego oka?

Czy trudno zdiagnozować zespół suchego oka? Nie zawsze jest to łatwe, gdyż objawy nie są zbyt specyficzne i mogą wskazywać na inne schorzenia, a u osób starszych mogą być po prostu naturalnym skutkiem procesów starzenia się organizmu. Jeśli pojawią się uciążliwe objawy oczne, należy jak najszybciej zgłosić się do okulisty. Lekarz przeprowadzi szczegółowy wywiad oraz odpowiednie badania diagnostyczne, np. test Schirmera, sprawdzi czas przerwania filmu łzowego, występowanie punktowych ubytków nabłonka w dolnej części rogówki lub w obrębie szpary powiekowej, oceni także ujścia gruczołów Meiboma i wysokość menisku filmu łzowego. Badania te pozwalają określić stan oka i filmu łzowego oraz pomagają zdiagnozować przyczyny zespołu suchego oka.

Jak leczyć zespół suchego oka? Od razu trzeba powiedzieć, że leczenie zespołu suchego oka jest ściśle objawowe. Podstawowym środkiem do walki z objawami ZSO są krople do oczu, tzw. sztuczne łzy. Stanowią one substytut prawdziwych łez i pomagają utrzymać prawidłowe nawilżenie powierzchni oka. Krople na zespół suchego oka nie powinny zawierać żadnych konserwantów, jest to bardzo ważne! Dzięki temu można jest stosować w zależności od potrzeb – wielokrotnie w ciągu dnia, nie ma też przeciwwskazań do długotrwałego stosowania. Ponadto nadają się do aplikowania bezpośrednio na soczewki kontaktowe (choć taką informację należy potwierdzić we wskazaniach na ulotce danych kropli)! W aptekach można kupić różnego rodzaju preparaty do ochrony oczu, trzeba przetestować różne opcje i wybrać taki produkt, który będzie najlepiej działał!

Na noc warto stosować preparaty w postaci żelu lub maści. Ze względu na gęstszą konsystencję działają one silniej i dłużej niż krople, jednak z uwagi na fakt, że mogą powodować niewyraźne widzenie, nie są polecane do aplikowania w ciągu dnia. Jeśli nawilżające krople na zespół suchego oka to za mało, lekarz może zlecić dodatkowo stosowanie specjalnych preparatów o działaniu przeciwzapalnym z kortykosteroidami lub z cyklosporyną A. W bardzo ciężkich przypadkach konieczne staje się leczenie chirurgiczne.

Preparaty do ochrony oczu to tylko jeden krok w stronę poprawy komfortu widzenia. Bardzo ważne jest kompleksowe dbanie o oczy i wzrok. Przede wszystkim należy wyeliminować czynniki sprzyjające nasilaniu objawów zespołu suchego oka. Po pierwsze ważne jest, aby ograniczyć czas spędzony przed ekranami, albo chociaż robić regularne przerwy podczas korzystania z komputera lub smartfona. Po drugie należy utrzymywa
odpowiednią wilgotność powietrza w domu, zmniejszyć ogrzewanie i klimatyzację. Po trzecie trzeba unikać ekspozycji na zanieczyszczenia powietrza, dym papierosowy, światło słoneczne, pomocne mogą w tym być okulary przeciwsłoneczne lub inne okulary ochronne.

Niezwykle istotne jest także dostarczanie odpowiednich składników odżywczych, dlatego należy zadbać o dobrze zbilansowaną dietę. Muszą się w niej znaleźć źródła takich składników jak witamina A, witamina C, witamina E, kwasy tłuszczowe Omega-3 i Omega 6. Witamina A jest szczególnie ważna, gdyż jej niedobór może być jedną z przyczyn ZSO. Witamina C i witamina E to natomiast dwa silne przeciwutleniacze. Kwas DHA (Omega-3) wspiera prawidłowe widzenie, a kwas GLA (Omega-6) działa przeciwzapalnie, co jest korzystne w przypadku zespołu suchego oka. Ponadto można stosować tabletki na zespół suchego oka. Należy szukać takich, które zawierają kompozycję wyżej wymienionych składników, a także witaminę D, cynk oraz karotenoidy takie jak luteina, zeaksantyna, beta-karoten i astaksantyna.

Zespół suchego oka to schorzenie przewlekłe, którego nie da się całkowicie wyleczyć. Jednak unikając niektórych czynników i stosując preparaty do ochrony oczu, można ograniczyć uciążliwość objawów takich jak suchość oczu, pieczenie i swędzenie. Dodatkowo warto przyjmować tabletki na zespół suchego oka z witaminami A, C, D i E, kwasami Omega, luteiną i zeaksantyną.

 

Ewa Krulicka
Autor wpisu: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa. Redaktor bloga jestemmama.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.

Polecane wpisy

Pokaż więcej wpisów z Wrzesień 2023

Polecane produkty

pixel