Co na ukąszenie pszczoły? Jak złagodzić ból?

mgr farm. Katarzyna Borowiec

Podczas spędzania czasu na świeżym powietrzu jesteśmy narażeni na „spotkania” z różnymi owadami, które nierzadko mogą się skończyć ukąszeniem. Latem bardzo aktywne są owady błonkoskrzydłe, czyli np. pszczoły i osy. Jak wygląda ugryzienie pszczoły? Co zrobić, aby złagodzić ból i opuchliznę w miejscu wkłucia żądła? Czy ukąszenie pszczoły może być groźne? 

Spis treści:

• Pierwsza pomoc przy ukąszeniu pszczoły
• Domowe sposoby na złagodzenie bólu po ukąszeniu pszczoły
• Preparaty z apteki na ukąszenia pszczół i innych owadów
• Jak rozpoznać reakcję alergiczną na jad pszczoły?
• Ukąszenie pszczoły u dzieci – specjalne zalecenia 

Pierwsza pomoc przy ukąszeniu pszczoły

Co zrobić, gdy dojdzie do ukąszenia pszczoły? Jak w każdej sytuacji tego typu należy przede wszystkim zachować spokój. Ugryzienie pszczoły jest bardzo charakterystyczne, gdyż pozostawia ona w ciele swojej ofiary żądło, które trzeba ostrożnie usunąć. Jak powinna wyglądać pierwsza pomoc po ukąszeniu pszczoły?

Jak prawidłowo usunąć żądło pszczoły?

Żądło pszczoły ma duże haczyki, które zaczepiają się w skórze ofiary, przez co zostaje ono w jej ciele. Odlatując, pszczoła dosłownie wyrywa żądło z własnego ciała i niestety ginie. Pierwszym krokiem po ukąszeniu pszczoły jest usunięcie żądła. Choć mogłoby się wydawać to bardzo proste, to trzeba pamiętać o tym, aby przestrzegać kilku zasad. Zacząć oczywiście trzeba od tego, że należy umyć lub zdezynfekować ręce.

Jak usunąć żądło pszczoły? Żądło należy wyjmować bardzo ostrożnie, najlepiej lekko podważyć je od spodu paznokciem lub jakimś cienkim przedmiotem, np. igłą lub pilniczkiem. Nie można naciskać na żądło lub intensywnie przy nim manewrować, gdyż w taki sposób wyciskamy do ciała cały jad, który się w nim znajduje!

Natychmiastowe i sprawne usunięcie żądła pozwala zminimalizować natężenie objawów i skrócić czas ich utrzymywania się. Analogicznie – im dłużej żądło jest wbite w ciało, tym dolegliwości są bardziej dotkliwe. Po usunięciu żądła można przystąpić do kolejnych działań. Co jest dobre na użądlenie pszczoły?

Natychmiastowe działania po ukąszeniu

Od razu warto powiedzieć, że ukąszenie pszczoły odróżnia się od ukąszenia np. osy tym, że w skórze pozostaje żądło (dlatego osa może żądlić wielokrotnie, pszczoła tylko raz). Oznacza to, że po jego wyjęciu dalsze postępowanie sprawdzi się w przypadku ugryzienia obu tych owadów. Co zrobić na ugryzienie pszczoły i osy?

• najpierw należy przemyć miejsce ukąszenia chłodną wodą z mydłem lub płynem do dezynfekcji
• w miejscu wkłucia pojawia się opuchlizna i ból, więc zaleca się zrobić zimny kompres, np. można przyłożyć lód zawinięty w bawełnianą ściereczkę, a gdy użądlenie pszczoły miało miejsce w okolicy ust, można pić zimny napój lub ssać kostki lodu
• zaleca się zdjąć biżuterię z okolic miejsca użądlenia – gdy opuchlizna się zwiększy, będzie to utrudnione, dodatkowo użądloną kończynę warto unieść w górę, co pomoże zmniejszyć obrzęk
• osoba użądlona powinna zejść ze słońca, powinna się położyć lub usiąść w spokojnym, zacienionym miejscu

Z uwagi na możliwość wystąpienia reakcji alergicznej, a nawet wstrząsu anafilaktycznego trzeba monitorować stan osoby pogryzionej przez przynajmniej 30 minut. W razie nasilania się objawów i pogarszania się stanu osoby użądlonej należy jak najszybciej zadzwonić na numer alarmowy.

Kiedy konieczna jest pomoc medyczna?

W większości przypadków ugryzienie pszczoły nie jest zagrożeniem, ból, obrzęk i opuchlizna szybko ustępują, nie pozostawiając żadnych zmian. Wyjątek stanowią osoby uczulone na jad owadów błonkoskrzydłych, a także osoby, które zostały wielokrotnie użądlone, w ich przypadku konieczna jest pilna pomoc medyczna! W takich ekstremalnych sytuacjach może dojść do poważniejszych objawów takich jak np. omdlenia, trudności w oddychaniu, zapaść, a nawet śmierć.

Kiedy do lekarza po ukąszeniu pszczoły? Konsultacja lekarska może być potrzebna, gdy użądlenie pszczoły nastąpiło w usta, język lub okolicę oczu. Są to newralgiczne miejsca, dlatego wymagają odpowiedniego postępowania. Co pomaga na ugryzienie pszczoły w usta lub nasadę języka? Sposobem na szybkie wypłukanie jadu z błony śluzowej jest sól. Wystarczy rozpuścić w jamie ustnej łyżeczkę soli kuchennej. Ponadto opuchliznę złagodzi ssanie kostki lodu.

Ugryzienie pszczoły w gałkę oczną także jest niebezpieczne. Należy wtedy przepłukiwać oko strumieniem wody, aby usunąć jad, następnie wskazane jest zaaplikowanie kropli z roztworem hydrokortyzonu.

Domowe sposoby na złagodzenie bólu po ukąszeniu pszczoły

Jak wygląda ugryzienie pszczoły? Znajdujący się w jej żądle jad wywołuje miejscowy stan zapalny, dlatego w miejscu użądlenia pojawia się opuchlizna, zaczerwienienie i obrzęk. Ofiara owada może odczuwać silny piekący ból, jak również uciążliwy świąd. Co robić na użądlenie pszczoły? W jaki sposób najskuteczniej łagodzić objawy ugryzienia pszczoły?

Naturalne okłady łagodzące ból i opuchliznę

Opuchlizna po ukąszeniu pszczoły może być znaczna, warto więc jak najszybciej zrobić chłodne okłady. Co pomaga na ukąszenie owadów? Może to być po prostu kompres z lodu. Jeszcze lepiej sprawdzi się zimny okład z kwaśnej wody. Taki roztwór można przygotować, rozpuszczając w wodzie tabletki z octanowinianem glinu lub rozcieńczając jedną łyżkę octu w jednej szklance wody.

Soda oczyszczona i inne domowe metody

Okłady na ukąszenie pszczoły można przygotowywać z wielu różnych produktów, które są w każdej lodówce lub spiżarni. Co na ugryzienie pszczoły? Jako skuteczne domowe sposoby na ukąszenie pszczoły wymienia się przede wszystkim mieszankę sody oczyszczonej i wody, taką papkę nakłada się na ukąszenie pszczoły. Soda skutecznie neutralizuje kwas mrówkowy znajdujący się w jadzie pszczelim.

Co przykładać na ukąszenie pszczoły? Dobrą alternatywą dla octu i sody są również okłady z plastrów cebuli, która zmniejsza ból lub ze startych ząbków czosnku, który łagodzi zaczerwienienie i świąd. Ponadto pomocne mogą być kompresy z korzenia pietruszki lub rabarbaru.

Jak długo stosować domowe metody?

Istotne jest nie tylko to, co na użądlenie pszczoły stosować, ale i jak długo trzeba to robić. Najczęściej do momentu ustąpienia objawów. Jak długo schodzi opuchlizna po ukąszeniu pszczoły? Zazwyczaj utrzymuje się przez kilka, maksymalnie kilkanaście godzin. Czas ten można skrócić, jak najszybciej wyjmując żądło i stosując wymienione wcześniej domowe sposoby na ukąszenie pszczoły.

Preparaty z apteki na ukąszenia pszczół i innych owadów

Co na ugryzienie przez pszczołę? Wiele osób chętnie korzysta z prostych, tradycyjnych sposobów, ale nie każdy lubi zapach octu lub cebuli, wówczas można korzystać ze środków dostępnych w aptekach. Jak złagodzić ból po ukąszeniu pszczoły?

Żele i maści łagodzące objawy ukąszenia

Co stosować na użądlenie pszczoły? W aptekach można dostać różne spraye i żele na ukąszenia owadów. Są to produkty o uniwersalnym zastosowaniu, które łagodzą objawy pojawiające się wskutek ugryzień nie tylko pszczół, ale i os, meszek, mrówek i komarów. Zapewniają one działanie łagodzące i chłodzące, zmniejszają swędzenie oraz opuchliznę. Miejscowo na skórę można też aplikować kortykosteroidy, np. maść na użądlenie pszczoły z hydrokortyzonem.

Leki przeciwhistaminowe – kiedy są potrzebne?

Dostępne są również leki przeciwhistaminowe na ukąszenie. Popularny jest szczególnie żel z dimetyndenem, który działa przeciwuczuleniowo, przeciwświądowo i znieczulająco. Ponadto łagodzi, chłodzi i redukuje obrzęk. Tego typu środki są wskazane, gdy ugryzienie pszczoły wywołało rozległy obrzęk i świąd.

Po wystąpieniu reakcji uczuleniowej wskazane są leki przeciwalergiczne na ukąszenia owadów w postaci doustnej. Będą one przydatne, gdy objawy są bardziej nasilone. Polecane tabletki na ukąszenie pszczoły to takie, które zawierają np. cetyryzynę, feksofenadynę, desloratadynę.

Preparaty przeciwbólowe i przeciwzapalne

Co na ukąszenie pszczoły, gdy ból jest bardzo silny, w dodatku w miejscu użądlenia pojawił się duży stan zapalny? Warto wtedy zastosować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, np. środki z ibuprofenem. Można je stosować w postaci miejscowej lub doustnej.

Jak rozpoznać reakcję alergiczną na jad pszczoły?

U większości osób pojawiają się typowe objawy po ukąszeniu pszczoły, czyli zaczerwienienie, świąd i ból. Natomiast u osób uczulonych na jad owadów błonkoskrzydłych może wystąpić reakcja alergiczna. Może ona mieć charakter miejscowy lub uogólniony! Ponadto w wyniku ugryzienia może dojść do wstrząsu anafilaktycznego, który stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia.

Objawy łagodnej i umiarkowanej reakcji alergicznej

Objawy alergii na ukąszenie pszczoły są bardziej dokuczliwe niż dolegliwości, które pojawiają się u osób, które nie są uczulone. Warto zaznaczyć, że nie w każdym przypadku reakcja alergiczna na jad pszczoły pojawia się od razu, czasem następuje po kilku godzinach – maksymalnie do 24 godzin. Nasilenie objawów reakcji uczuleniowej dzieli się na cztery stopnie:

• stopień pierwszy – pojawia się zaczerwienienie, świąd, obrzęki (pokrzywka) na całym ciele
• stopień drugi – dotychczasowe objawy się nasilają, dochodzą do nich dolegliwości ze strony układu pokarmowego, m.in. ból brzucha, biegunka, nudności i wymioty. Pojawia się opuchlizna, ucisk w klatce piersiowej i zawroty głowy
• stopień trzeci – do istniejących objawów dołączają trudności w oddychaniu, duszności i świst krtaniowy
• stopień czwarty – oprócz nasilenia objawów stopnia pierwszego, drugiego i trzeciego obserwuje się sinicę, kołatanie serca, krótkotrwałą utratę przytomności, wstrząs anafilaktyczny

Jeśli reakcja alergiczna na jad pszczoły ma charakter miejscowy, a objawy są łagodne lub umiarkowane, zaleca się zastosować leki przeciwalergiczne, a także skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu w celu ustalenia, co należy robić dalej. Przy uogólnionej, nasilonej reakcji konieczna jest hospitalizacja.

Alarmujące objawy silnej alergii i wstrząsu anafilaktycznego

Jeśli objawy ukąszenia pszczoły są uogólnione i bardzo nasilone lub wystąpią symptomy wskazujące na anafilaksję, należy niezwłocznie rozpocząć odpowiednie działania. Jak objawia się wstrząs anafilaktyczny? W jego przebiegu może wystąpić m.in.:

• duszność, chrypka, obrzęk krtani i gardła
• skurcz oskrzeli, ucisk w klatce piersiowej
• nagły spadek ciśnienia tętniczego
• kołatanie serca, przyspieszone bicie serca
• zawroty głowy
• nadmierne pocenie, zimne dreszcze
• wymioty i nudności
• osłabienie lub omdlenie

Zaobserwowanie objawów reakcji anafilaktycznej wymaga natychmiastowego podania adrenaliny. Po podaniu leku należy wezwać pogotowie lub udać się do szpitala, do momentu przejęcia poszkodowanego przez personel medyczny należy go obserwować. Jeśli w ciągu 10 minut od podania adrenaliny nie nastąpiła poprawa, należy ponowić dawkę. Jeśli doszło do zatrzymania oddechu, trzeba rozpocząć resuscytację!

Profilaktyka dla osób uczulonych na jad owadów

Osoby ze stwierdzoną alergią na jad owadów powinny nosić ze sobą ampułkostrzykawkę z adrenaliną, powinny również poinformować swoich najbliższych o tym, jak należy postępować w sytuacjach awaryjnych. Ponadto powinny one unikać miejsc, w których lata wiele pszczół i os, np. łąk kwietnych, sadów, pasiek.

Nie powinny one stosować perfum, które mogłyby wabić owady. Dodatkowo zaleca się nosić jasne ubranie, gdyż ciemne i kolorowe przyciągają owady. Należy też unikać chodzenia boso po trawie. Spożywając posiłki na zewnątrz, trzeba pilnować, czy żaden owad nie wpadł do szklanki lub butelki z napojem.

Ukąszenie pszczoły u dzieci – specjalne zalecenia

Dzieci można wskazać jako grupę bardziej narażoną na ukąszenia owadów. Dzieci chętnie spędzają czas na świeżym powietrzu, biegają boso po trawniku, są ciekawskie i niezbyt ostrożne, wszystko to sprawia, że stają się łatwym celem dla pszczół i os. Co zrobić, gdy dziecko zostanie użądlone?

Jak pomóc dziecku ukąszonemu przez pszczołę?

Zasadniczo pierwsza pomoc po ukąszeniu pszczoły wygląda tak samo jak u dorosłych. Jak zmniejszyć obrzęk po ukąszeniu pszczoły? Należy ostrożnie wyjąć żądło i zastosować domowe środki (np. zimny kompres) lub preparaty apteczne, które złagodzą ból, swędzenie i opuchliznę.

W przypadku dziecka należy bardzo uważnie obserwować, czy jego stan się nie pogarsza. U najmłodszych pogorszenie może nastąpić dopiero po kilku godzinach po ukąszeniu. Jeśli dziecko ma zdiagnozowaną alergię lub wcześniej wystąpiła u niego anafilaksja, rodzic musi zadbać o to, aby mieć zawsze przy sobie ampułkostrzykawkę z adrenaliną.

Preparaty bezpieczne dla najmłodszych

Co na ugryzienie pszczoły u dziecka? Nie wszystkie dostępne w aptece preparaty można stosować u dzieci. O dobór odpowiedniego środka warto poprosić farmaceutę, zwykle polecany jest np. żel na ukąszenia owadów z dimetyndenem lub krem z hydrokortyzonem. Przy nasilonych objawach można podać dziecku doustne leki przeciwalergiczne.

Jak uspokoić dziecko po ukąszeniu?

Ugryzienie pszczoły może być dla dziecka bardzo bolesne. Ból powoduje, że maluch jest rozdrażniony i płacze. Jak można go uspokoić w takiej sytuacji? Przede wszystkim samemu trzeba zachować spokój, ponadto należy spróbować odwrócić uwagę dziecka, jednocześnie w delikatny sposób podejmować działania mające na celu złagodzenie dyskomfortu.

Dla zdrowej, nieuczulonej na jad owadów osoby użądlenie pszczoły oprócz bólu i świądu nie przynosi żadnych poważniejszych konsekwencji. Wystarczy szybko wyjąć żądło, zastosować zimny okład i po kłopocie. Sytuacja wygląda inaczej u osób z alergią na jad owadów. U nich istnieje ryzyko wystąpienia silnej reakcji alergicznej, a nawet anafilaksji!

Autor wpisu: mgr farm. Katarzyna Borowiec, i-Apteka.pl Farmaceutka z niemałym już doświadczeniem. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia, opieka farmaceutyczna.