Cytyzyna - jak działa popularny składnik preparatów na rzucenie palenia?

Cytyzyna jest alkaloidem pochodzenia roślinnego. Wykazuje działanie podobne do nikotyny, z tego właśnie powodu wykorzystuje się ją w walce z uzależnieniem od palenia papierosów. Jak dokładnie wygląda mechanizm działania cytyzyny i czy jest ona skuteczniejsza niż nikotynowa terapia zastępcza? Które leki na rzucenie palenia zawierają cytyzynę? 

Spis treści:

• Co to jest cytyzyna?
• Jak działa cytyzyna i dlaczego pomaga rzucić palenie?
• Co mówią badania na temat skuteczności cytyzyny?
• Jakie mogą być potencjalne skutki uboczne stosowania cytyzyny?
• W jakich preparatach występuje cytyzyna?

Co to jest cytyzyna?

Cytyzyna to substancja czynna roślinnego pochodzenia, która jest pozyskiwana z nasion (czasem też z kwiatów i liści) złotokapu zwyczajnego (Laburnum anagyroides). Zalicza się ją do grupy związków nazywanych alkaloidami, których wspólną cechą jest oddziaływanie na ośrodkowy układ nerwowy. Cytyzyna stosowana jest w lekach wspomagających walkę z nałogiem nikotynowym. Ma to związek z faktem, że substancja ta wykazuje podobne działanie do nikotyny, z tym że nie uzależnia! Jest uznawana za skuteczną i bezpieczną, raczej rzadko wywołuje działania niepożądane.

Jak działa cytyzyna i dlaczego pomaga rzucić palenie?

Działanie cytyzyny imituje działanie nikotyny na układ nerwowy – obie substancje go pobudzają, choć cytyzyna nieco słabiej i w mniejszym stopniu przenika do ośrodkowego układu nerwowego. Cytyzyna dzięki wysokiemu powinowactwu z acetylocholinergicznymi receptorami nikotynowymi w mózgu łączy się z nimi w sposób podobny do nikotyny. Różnica polega na tym, że połączenia utworzone z cytyzyną są wielokrotnie trwalsze niż te utworzone z nikotyną. W efekcie cytyzyna sukcesywnie wypiera nikotynę z tych receptorów.

Skutkiem łączenia się cytyzyny z receptorami nikotynowymi jest zwiększanie poziomu dopaminy w mózgu. Tym samym po zastosowaniu leku z cytyzyną pojawia się uczucie przyjemności i zadowolenia zupełnie jak w przypadku zapalenia papierosa. Trzeba jednak zauważyć, że wyrzut dopaminowy nie jest tak duży jak po nikotynie, jest to pożądane działanie, gdyż pomaga ograniczyć siłę uzależnienia i osłabia chęć zapalenia papierosa. Wyjątkowe właściwości cytyzyny sprawiają, że zmniejsza ona ośrodkowe objawy odstawienia nikotyny i ogranicza głód nikotynowy. Działanie cytyzyny polega także na wydzielaniu katecholamin, co powoduje podniesienie ciśnienia krwi i minimalizuje obwodowe objawy odstawienia. Podsumowując, cytyzyna przyczynia się do spadku uzależnienia od nikotyny i stopniowego odzwyczajania się od wyrobów tytoniowych.

Działanie cytyzyny pozwala uniknąć wystąpienia objawów odstawiennych lub znacząco łagodzi ich nasilenie. Jest to bardzo ważne, gdyż wiele osób, które chcą wreszcie rzucić palenie, obawia się tego, że nie poradzą sobie z objawami głodu nikotynowego i w chwili kryzysu sięgną po papierosa. Zwykle osobom, które są w trakcie leczenia uzależnienia od wyrobów tytoniowych, oprócz silnej potrzeby zapalenia papierosa doskwiera m.in. uczucie zdenerwowania i rozdrażnienia, spadek nastroju, niemożność skupienia się i trudności z koncentracją, znużenie i senność lub bezsenność.

Co mówią badania na temat skuteczności cytyzyny?

Jaka jest skuteczność cytyzyny w walce z nałogiem tytoniowym? Badania jednoznacznie potwierdzają efektywność terapii z wykorzystaniem leków z tą substancją czynną – niektóre z nich wskazują, że szansa na rzucenie palenia wzrasta nawet o 60-80%! Oczywiście sama cytyzyna i ścisłe stosowanie się do zaleceń producenta nie zapewnią sukcesu. Kluczowa jest motywacja! Najważniejsza w walce z nikotynizmem jest determinacja, przygotowanie psychiczne i pewność co do podjętego postanowienia. To właśnie silna wola wspomagana metodami farmakologicznymi i niefarmakologicznymi decyduje o końcowym triumfie. Jeśli nadal się wahasz, czy przestać palić, przeczytaj nasz artykuł „7 korzyści z rzucenia palenia papierosów. Uwolnij się od nałogu!” i zobacz, że naprawdę warto to zrobić!

Jak wygląda skuteczność cytyzyny w porównaniu do nikotynowej terapii zastępczej, w której wykorzystuje się produkty z żywicą nikotynową (np. pastylki do ssania, gumy do życia, spraye doustne, plastry na skórę)? Ponownie należy się powołać na przeprowadzone badania. Naukowcy w licznych eksperymentach udowodnili, że terapia z cytyzyną przynosi lepsze, a przede wszystkim trwalsze efekty niż żywica nikotynowa. W dodatku tabletki na rzucenie palenia z cytyzyną rzadziej powodują skutki uboczne i nie uzależniają!

Jakie mogą być potencjalne skutki uboczne stosowania cytyzyny?

Co do skuteczności cytyzyny nie ma wątpliwości, a co z bezpieczeństwem jej stosowania? Substancja ta jest na ogół dobrze tolerowana i stosunkowo bezpieczna, pojawiające się raczej rzadko działania niepożądane są łagodne lub umiarkowane. Najczęściej są to dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego takie jak ból brzucha, nudności, wymioty, biegunka. Ponadto może dojść do zwiększenia apetytu i przybrania na wadze lub wystąpienia suchości w jamie ustnej, zmiany smaku w ustach, zgagi. Leki na rzucenie palenia z cytyzyną mogą spowodować takie objawy jak rozdrażnienie, wahania nastroju, trudności w koncentracji, stany lękowe, zmęczenie, zaburzenia snu oraz dziwne sny i koszmary. Zwykle skutki uboczne pojawiają się na początku leczenia, a z czasem ustępują. Należy też dodać, że niektóre z działań niepożądanych niekoniecznie są związane ze stosowaniem cytyzyny, mogą być po prostu skutkiem odstawienia nikotyny.

Czy każdy może stosować tabletki na rzucenie palenia z cytyzyną? Niestety nie, jest ona przeciwwskazana do stosowania u dzieci i młodzieży poniżej 18. roku życia oraz osób po 65. roku życia. Cytyzyna na rzucenie palenia nie jest wskazana dla kobiet w okresie ciąży i karmienia piersią. Ponadto nie mogą jej przyjmować osoby z takimi chorobami jak zaburzenia rytmu serca, niestabilna postać dławicy piersiowej, a także osoby po przebytym niedawno zawale serca lub udarze mózgu. Szczególnej ostrożności wymaga stosowanie jej u osób z niewydolnością lub chorobą niedokrwienną serca, nadciśnieniem tętniczym, miażdżycą, cukrzycą, niewydolnością nerek lub wątroby, schizofrenią, guzem nadnerczy, chorobą wrzodową, refluksem przełyku i nadczynnością tarczycy. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości związanych ze stosowaniem cytyzyny zaleca się skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.

W jakich preparatach występuje cytyzyna?

O ile nikotynowa terapia zastępcza może być prowadzona za pomocą różnych środków – doustnych i miejscowych, tak leki na rzucenie palenia z cytyzyną występują wyłącznie w postaci doustnych tabletek i kapsułek zawierających 1,5mg substancji leczniczej. Na rynku dostępne są np. tabletki na rzucenie palenia z cytyzyną takie jak Tabex i Recigar. Jak długo trwa pełna kuracja? Średnio trwa ona 25 dni, przy czym najpóźniej do piątego dnia leczenia trzeba bezwzględnie odstawić wyroby tytoniowe. Po całkowitym odstawieniu nikotyny nie można już palić, gdyż jednoczesne przyjmowanie tych dwóch substancji powoduje nasilenie działań niepożądanych. W przypadku powrotu do nałogu należy przerwać leczenie! Oczywiście można je wznowić, jednak nie wcześniej niż po upływie 2-3 miesięcy.

Cytyzyna na rzucenie palenia to skuteczne rozwiązanie, jednakże nie dla każdego! Leki z tą substancją czynną są przeznaczone wyłącznie dla osób, które są zmotywowane i zdeterminowane! Kuracja prowadzona zgodnie z zalecanym dawkowaniem przynosi bardzo dobre efekty, jednak „potknięcie” w postaci zapalenia papierosa podczas leczenia może spowodować nasilenie niekorzystnego działania nikotyny na organizm. 

Autor wpisu: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa. Redaktor bloga jestemmama.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.