Dokuczają Ci wzdęcia? Sprawdź, jak się ich pozbyć!

Wzdęcia to dość powszechnie występująca dolegliwość, powodująca dyskomfort związany ze zwiększonym obwodem brzucha i nadmierną ilością gazów. Zwykle wzdęcia pojawiają się po zjedzeniu roślin strączkowych lub przez złe nawyki żywieniowe. Czy istnieją skuteczne metody na bolesne wzdęcia? Jak zapobiegać ich występowaniu?

Z naszego artykułu dowiesz się m.in.:

• Skąd biorą się wzdęcia?
• Jakie symptomy towarzyszą wzdęciom?
• Kiedy wzdęcia powinny zostać skonsultowane ze specjalistą?
• Jakie nawyki mogą być pomocne w zapobieganiu wzdęciom?

Co jest przyczyną wzdęć?

W przewodzie pokarmowym naturalnie znajduje się około 200ml gazów. Skąd się tam biorą? Gazy w jelitach to powietrze połykane podczas mówienia i jedzenia oraz gazy powstające w procesie fermentacji pokarmu w jelitach. Jeśli tych gazów nagromadzi się więcej, pojawia się uczucie wzdętego brzucha. Przyczyn tego stanu może być kilka. Wzdęcia mogą być efektem zaburzeń ruchliwości jelit, połykania dużej ilości powietrza (podczas zbyt szybkiego jedzenia posiłku, mówienia podczas jedzenia, picia gazowanych napojów, żucia gumy, palenia papierosów, nerwowego, szybkiego mówienia), a także nadmiernej fermentacji w jelitach (głównie węglowodanów).

Co wpływa na pojawienie się wzdęcia brzucha? Przede wszystkim winowajcą są błędy dietetyczne i złe nawyki żywieniowe – choćby jedzenie w pośpiechu i picie napojów gazowanych. Wzdęcia (bębnica) zwykle pojawiają się po zjedzeniu dużego posiłku, szczególnie gdy jest to posiłek ciężkostrawny i bogaty w węglowodany. Dodatkowo pewna grupa produktów spożywczych, które powszechnie uznawane są za zdrowe, powoduje wzdęcia praktycznie u każdego. Są to rośliny strączkowe – soja, ciecierzyca, bób, fasola, groch, a także warzywa krzyżowe – brukselka, kalafior, brokuł, kapusta, szparagi, ponadto cebula (zwłaszcza smażona). Gazotwórczo mogą też działać jabłka, gruszki i śliwki.

Czynnikiem, który sprzyja nadmiernej fermentacji w jelitach, jest nietolerancja laktozy i zespół złego wchłaniania fruktozy, a także nadmierne spożywanie nierozpuszczalnego błonnika oraz substancji słodzących (np. sorbitol, ksylitol). Wzdęty brzuch może pojawić się również wskutek stresu, braku ruchu, wielogodzinnego siedzenia (np. w trakcie podróży), a także zaburzeń czynnościowych przewodu żołądkowo-jelitowego – zespołu jelita drażliwego, niestrawności czynnościowej (dyspepsji).

Jak objawiają się wzdęcia?

Odczuwanie wzdęcia jest bardzo subiektywne. Zwykle opisuje się je jako uczucie napięcia w brzuchu, wewnętrznego rozpierania lub obecności balona w brzuchu. Takie odczucia są efektem nadmiernej ilości gazów w przewodzie pokarmowym. Zwiększony obwód brzucha (rozdęcie) powoduje, że ubranie zaczyna uciskać i krępować. Do objawów towarzyszących wzdęciom zalicza się również nadmierne odbijanie, uczucie pełności, potrzebę wydalania nadmiaru gazów, ucisk w lewym lub prawym podżebrzu, skurcze jelit. Dość charakterystyczne jest to, że najsilniej wzdęcia dają o sobie znać wieczorem, rano nie stanowią takiego problemu, gdyż w pozycji leżącej gazy łatwiej wydostają się z jelit, więc podczas snu wzdęcia niemal całkowicie ustępują.

Jakie dolegliwości mogą wywoływać wzdęcia brzucha?

Zwykle wzdęcia to skutek błędów dietetycznych. Jednak nie zawsze jesteśmy sami sobie winni. Zdarza się, że są one objawem schorzeń układu pokarmowego. Mogą się pojawiać w przebiegu m.in. zespołu jelita drażliwego, zaburzenia wchłaniania jelitowego, czynnościowego zaburzenia układu pokarmowego, nietolerancji pokarmowych (w tym nietolerancji laktozy), zaparć, raka jelita grubego, zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, celiakii. Wzdęcia mogą również być skutkiem ubocznym stosowania niektórych leków lub leczenia chirurgicznego.

Czy wzdęcia powinny zostać skonsultowane z lekarzem?

Wzdęcia po jedzeniu to częste zjawisko, jeśli można łatwo wskazać ich przyczynę, czyli np. przejedzenie lub zjedzenie posiłku z roślinami strączkowymi, zwykle rozwiązaniem są herbatki ziołowe lub lek na wzdęcia. Jeśli jednak dolegliwości pojawiają się bardzo często lub są to bardzo bolesne wzdęcia, którym towarzyszą takie objawy jak np. silny ból brzucha, zmiany w częstotliwości oddawania stolca, a także zmiany w konsystencji stolca, warto skonsultować się z lekarzem.

Wzdęcia nie są osobną jednostką chorobową, są objawem, który może, choć nie musi wskazywać na poważne schorzenia. Podczas wizyty lekarz powinien przeprowadzić szczegółowy wywiad dotyczący diety, stylu życia, stanu zdrowia i chorób w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem chorób przewodu pokarmowego. Jeśli będą ku temu przesłanki, powinny zostać zlecone szczegółowe badania, m.in. morfologia krwi, markery stanu zapalnego, stężenie elektrolitów, badania kału (m.in. na krew utajoną i obecność pasożytów), badania w kierunku nietolerancji laktozy i fruktozy oraz celiakii, USG jamy brzusznej, gastroskopia, kolonoskopia.

Sposoby na wzdęcia

Dyskomfort spowodowany pojawianiem się wzdęcia brzucha powinien być znakiem, że trzeba uważnie przyjrzeć się swojej diecie i stylowi życia. Być może wystarczy wprowadzić kilka zmian, aby wyeliminować problem wzdęć. Niekoniecznie te zmiany będą łatwe, czasem konieczna jest całkowita rezygnacja z pewnych produktów! Jeśli jednak przydarzą się jakieś błędy żywieniowe, warto być przygotowanym! W domowej apteczce powinny się znaleźć sprawdzone leki na wzdęcia. Szybki sposób na wzdęcia to przede wszystkim kapsułki z symetykonem. Ponadto po ciężkostrawnej, obfitej uczcie ratunkiem będą tradycyjne leki stosowane przy niestrawności jak Sylimarol i Raphacholin C. Należy jednak pamiętać, że tabletki na wzdęcia to rozwiązanie doraźne!

Często różnego rodzaju dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, w tym wzdęcia, są związane z nieprawidłową pracą jelit i zaburzeniem równowagi mikroflory jelitowej. Jako wsparcie warto stosować więc probiotyki. Można przyjmować preparaty apteczne lub po prostu jeść więcej kiszonek, jogurtów i kefiru. Oto, co jeszcze możesz zrobić, aby zapobiegać wzdęciom:

• stosuj lekkostrawną dietę

Najwięcej zmian trzeba przeprowadzić w kwestii diety! Należy wyeliminować wszystkie produkty, które są przyczyną dyskomfortu lub ograniczyć ich spożycie. Będą to zwłaszcza warzywa kapustne, rośliny strączkowe, cebula, a także dania smażone, żywność wysoko przetworzona, dania gotowe, fast foody, słodycze i węglowodany. U niektórych konieczne może być ograniczenie spożycia owoców jako źródła fruktozy. Niewskazane są również słodziki, czyli zamienniki cukru, które fermentują w jelitach, wytwarzając duże ilości gazów. W przypadku nietolerancji pokarmowych zalecana jest dieta eliminacyjna. Rekomendowane jest regularne jedzenie posiłków – 5 razy dziennie w małych porcjach. Warto ponadto zadbać o podaż błonnika oraz o prawidłowe nawodnienie organizmu.

• sięgaj po ziołowe napary

Dobrym sposobem na wzdęcia są herbatki ziołowe. Osobom, które często mają problem z uciskającymi dżinsami, zaleca się regularne picie naparów z takich ziół jak mięta, koper włoski, rumianek, melisa, szałwia. Również imbir skutecznie ogranicza powstawanie gazów jelitowych. Aby zmniejszyć potencjał gazotwórczy potraw, można do nich dodawać majeranek, oregano, bazylię, kminek, tymianek, kolendrę, cynamon i kardamon.

• wprowadź aktywność fizyczną

Siedzący tryb życia nie służy dobrej pracy jelit, za to codzienna aktywność fizyczna dobrze działa na metabolizm i perystaltykę jelit. Jeśli pojawią się wzdęcia po jedzeniu, zamiast siedzieć i się męczyć, wystarczy iść na krótki spacer, aby złagodzić uciążliwe dolegliwości.

• unikaj napojów gazowanych i jedzenia w pośpiechu

Picie napojów gazowanych to jedna z przyczyn występowania wzdęcia brzucha (winny jest nie tylko zawarty w nich dwutlenek węgla, ale i duża ilość cukru, który nasila fermentację w jelitach), dlatego trzeba z nich zrezygnować. Aby posiłkom nie towarzyszyły bolesne wzdęcia, należy zadbać też o higienę jedzenia. Posiłki należy spożywać powoli, dokładnie przeżuwając każdy kęs i w spokoju, skupiając się na jedzeniu – z nikim nie rozmawiać i nie oglądać telewizji.

Ze wzdęciami sporadycznie lub przewlekle zmaga się wiele osób. Często winę ponosimy sami, nie dbając o to, co jemy i jak jemy. Aby uniknąć wzdęcia, należy więc wyeliminować złe nawyki żywieniowe i zrezygnować z jedzenia produktów, które powodują dolegliwości. Na wszelki wypadek dobrze mieć także pod ręką leki na wzdęcia.

Autor wpisu: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa. Redaktor bloga jestemmama.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.