Łupież w ciąży – jak sobie z nim poradzić?

Wprawdzie pojawiający się na skórze głowy łupież w ciąży nie jest największym zamartwieniem kobiety, jego obecność może negatywnie wpływać na jej samoocenę. Należy ponadto podkreślić, że łupież może również wystąpić poza skórą głowy, wówczas zdarza się, że sprawia on więcej kłopotów. Co trzeba wiedzieć w temacie „łupież w ciąży”? 

Spis treści:

• Dlaczego łupież pojawia się w ciąży?
• Bezpieczne metody walki z łupieżem podczas ciąży
• Domowe sposoby na łupież w ciąży
• Profilaktyka łupieżu w czasie ciąży
• Kiedy udać się do specjalisty? 

Dlaczego łupież pojawia się w ciąży?

Łupież jest chorobą skóry głowy. Objawia się łuszczeniem zewnętrznych warstw naskórka. Jest wiele przyczyn, które mogą prowadzić do jego rozwoju. Jedną z nich są obciążenia genetyczne, ponadto znaczenie mają zaburzenia równowagi mikrobiotycznej na skórze głowy, zwiększone wydzielanie sebum (łoju) oraz zaburzenia bariery hydrolipidowej naskórka. Wszystkie te czynniki sprzyjają nadmiernemu rozrostowi grzyba drożdżakopodobnego z rodzaju Malassezia, który naturalnie bytuje na skórze.

Zmiany hormonalne a łupież

Okres ciąży charakteryzuje się znacznymi zmianami w poziomie hormonów płciowych. Wśród wielu skutków zwiększonej aktywności hormonów jest nasilona produkcja sebum. Łój stanowi doskonałą pożywkę dla grzyba z rodzaju Malassezia, który jest główną przyczyną występowania łupieżu.

Rodzaje łupieżu występujące w ciąży

Łupież w ciąży może pojawiać się nie tylko na skórze głowy, ale i na innych obszarach ciała. Jeśli chodzi o ten na skórze głowy, to może być on suchy lub tłusty. Łupież suchy (pityriasis simplex) jest dermatozą o raczej łagodnym przebiegu. Typowe dla niego jest złuszczanie naskórka widoczne pod postacią białych lub kremowych płatków skóry oraz lekki stan zapalny i nasilone przesuszenie skalpu.

Łupież tłusty, zwany też łojotokowym (pityriasis steatoides), objawia się nadmierną aktywnością gruczołów łojowych i zwiększonym wydzielaniem sebum. Charakterystyczny dla niego jest rozwój silnego stanu zapalnego oraz obecność dużych, żółtawych płatów złuszczonego naskórka. Nierzadko łupieżowi towarzyszy uporczywe swędzenie skóry głowy w ciąży.

Poważniejszym problemem jest łupież pojawiający się na ciele – łupież różowy Giberta i łupież pstry w ciąży. Łupież pstry (pityriasis versicolor) jest związany z nadmiernym rozwojem grzybów z rodzaju Malassezia (Malassezia furfur). Głównym objawem są występujące na karku, plecach i klatce piersiowej wyraźnie odgraniczone plamy, które z czasem zaczynają się łuszczyć.

W przypadku łupieżu różowego (pityriasis rosea) przyczyny nie są znane, przypuszcza się, że mogą to być czynniki infekcyjne i stres. Choroba objawia się zmianami rumieniowo-złuszczającymi, które pojawiają się zwykle na tułowiu. Zasadniczo nie jest ona groźna, ustępuje samoistnie w ciągu 4-6 tygodni. Jednak łupież Giberta w ciąży nie jest problemem, który można zignorować, może bowiem powodować poważne powikłania.

Czynniki nasilające problem

U kobiet w ciąży nie tylko zmiany hormonalne mogą przyczyniać się do nasilenia problemu łupieżu. Do tych czynników zalicza się zaburzenie mikroflory skóry, zwiększoną potliwość skóry i jej zwiększoną podatność na podrażnienia, obniżenie odporności organizmu oraz stres. Nie bez znaczenia jest również niewłaściwa dieta, nieprawidłowa higiena i pielęgnacja włosów i skóry głowy.

Bezpieczne metody walki z łupieżem podczas ciąży

Co stosować na łupież w ciąży? Walka z łupieżem w ciąży jest nieco trudniejsza niż w innych sytuacjach. Ma to ścisły związek z tym, że ciężarna nie może korzystać ze wszystkich dostępnych metod i kosmetyków. Nie oznacza to wcale, że jest ona skazana na porażkę. Nie, po prostu kobieta musi zwracać większą uwagę na składy różnych produktów i zalecenia do ich stosowania. Jak leczyć łupież w ciąży? Od razu trzeba powiedzieć, że metody różnią się w zależności od tego, z jakim rodzajem łupieżu zmaga się kobieta.

Dozwolone składniki przeciwłupieżowe

Zacznijmy jednak od łupieżu, który pojawia się na skórze głowy. Zazwyczaj nie wymaga on konsultacji z lekarzem, a kobiety z powodzeniem radzą sobie z nim na własną rękę. Zanim przejdziemy do składników, które można stosować w ciąży, warto powiedzieć, których składników nie można stosować w ciąży. Przeciwwskazane są produkty z ketokonazolem, kwasem salicylowym, selenem, sulfanami (siarczynami), dziegciem i retinoidami.

Na szczęście jedna z najpopularniejszych i najskuteczniejszych substancji – pirokton olaminy – jest dozwolona podczas ciąży. Pirokton olaminy wykazuje działanie przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne. Oprócz niego można stosować pirytionian cynku oraz składniki pochodzenia naturalnego, np. ekstrakty z pokrzywy, aloesu, rumianku, szałwii, chmielu, mydlnicy, łopianu, czarnej rzepy, brzozy i kłącza tataraku oraz olejki eteryczne – głównie olejek z drzewa herbacianego.

Przed zakupem należy zawsze dokładnie przeczytać wszystkie informacje na opakowaniu, nie tylko skład. Często może się wydawać, że preparat jest odpowiedni, jednak producent wskazuje ciążę jako przeciwwskazanie do jego stosowania (np. szampon Capitis Duo lub emulsja Versic). Jeśli nie wiadomo, co wybrać, można poprosić lekarza lub farmaceutę, aby polecił bezpieczne kosmetyki na łupież w ciąży.

Szampony bezpieczne dla ciężarnych

Jednym z podstawowych produktów do walki z łupieżem w ciąży jest odpowiedni szampon przeciwłupieżowy. Nie dość, że oczyszcza skórę głowę i usuwa objawy łupieżu, to jednocześnie zawiera składniki, które uderzają w jego przyczynę. Należy jednak zwracać uwagę, aby preparaty na łupież nie zawierały SLS, alkoholu i konserwantów oraz dodatków zapachowych, gdyż mogą one działać przesuszająco i podrażniająco.

Pielęgnacja skóry głowy w ciąży

Ważna w pielęgnacji skóry głowy z łupieżem jest odpowiednia higiena i pielęgnacja. Eksperci przekonują, że korzystnym posunięciem jest zmniejszenie częstotliwości mycia głowy. Częste mycie włosów może zwiększać przesuszenie skalpu. Dodatkowo zalecane jest używanie wody o umiarkowanej temperaturze, w ten sposób można uniknąć podrażnień skóry głowy. Trzeba też unikać gorącego nawiewu podczas suszenia włosów.

Domowe sposoby na łupież w ciąży

Należy pamiętać, że właściwie z każdym problemem zdrowotnym i kosmetycznym można łatwiej poradzić sobie, działając holistycznie. Kompleksowe podejście w przypadku, gdy pojawił się łupież ciążowy, obejmuje nie tylko bezpieczny szampon na łupież w ciąży, ale i różne domowe metody, w tym również… dietę.

Naturalne maseczki i wcierki

Jako domowe sposoby na łupież w ciąży przede wszystkim trzeba wymienić różnego rodzaju wcierki i maseczki. W przypadku podrażnienia i swędzenia skóry głowy najlepsze efekty przyniosą oleje – jojoba i kokosowy, a także konopny i z czarnuszki. Dodatkowo oleje zmniejszają łuszczenie oraz wspierają regenerację skóry. Wybrany olej należy delikatnie wmasować w skalp i pozostawić na przynajmniej 30 minut. Po tym czasie należy dwukrotnie umyć głowę delikatnym szamponem.

Ziołowe płukanki na łupież w ciąży

Bezpieczne dla kobiet w ciąży, a przede wszystkim skuteczne, są płukanki ziołowe. Co na łupież w ciąży? Jego objawy pomoże złagodzić m.in. rumianek oraz olejek z drzewa herbacianego. Polecana jest również płukanka z octu jabłkowego. Rumianek działa łagodząco, olejek z drzewa herbacianego – przeciwdrobnoustrojowo i przeciwbakteryjnie, a ocet jabłkowy – przeciwgrzybiczo.

Dieta wspierająca zdrowie włosów

Oprócz działania zewnętrznego warto również wspierać walkę z łupieżem od środka. Szczególnie należy zadbać o spożywanie produktów bogatych w cynk, nienasycone kwasy tłuszczowe Omega-3 oraz witaminy z grupy B, witaminę A, witaminę E, witaminę D. Oznacza to, że w jadłospisie powinny się znaleźć takie produkty jak orzechy, zdrowe oleje, ryby, warzywa liściaste i produkty pełnoziarniste.

Profilaktyka łupieżu w czasie ciąży

Łupież w czasie ciąży może się pojawić, ale wcale nie musi. Jeśli kobieta zadba o odpowiednią profilaktykę, będzie mogła uniknąć tego problemu. Zapobieganie łupieżowi ciążowemu powinno obejmować zarówno prawidłową higienę oraz pielęgnację skóry i włosów, jak i zdrową dietę i suplementację.

Jednym z czynników sprzyjających rozwojowi łupieżu i nasilających go jest stres. Warto więc skupić się na tym, aby wypracować techniki pomagające minimalizować jego wpływ na organizm. Pomocna w tym może być aktywność fizyczna, techniki oddechowe lub joga.

Prawidłowa pielęgnacja włosów

Każda kobieta chce mieć piękne włosy, warto więc o nie dbać – również w ciąży. Zazwyczaj nie ma konieczności zmiany stosowanych kosmetyków, o ile ich formuły są przyjazne skórze głowy oraz nie zawierają drażniących składników. Poza tym nie ma jednej reguły, jak powinna wyglądać pielęgnacja włosów w ciąży. Wszystko zależy od tego, w jaki sposób stan błogosławiony wpłynął na kondycję włosa. Czasem działa bardzo korzystnie, włosy są grube i lśniące, ale zdarza się też, że kobiety narzekają na wypadanie włosów w ciąży. Nadmierna utrata włosów może mieć związek z hormonami, stresem lub osłabieniem organizmu. Jeśli problem jest nasilony, warto się skonsultować z lekarzem lub farmaceutą, aby doradził bezpieczne preparaty na wypadanie włosów.

Codzienna higiena skóry głowy

Problemy z włosami w ciąży mogą wynikać zarówno z niedostatecznej, jak i nadmiernej higieny. Ich codzienne mycie może powodować przesuszenie lub podrażnienie skalpu. Zwykle wystarczy myć włosy 2-3 razy w tygodniu, jednak kobieta powinna sama zdecydować, jak często jej włosy tego wymagają. Do mycia należy wybierać delikatne szampony o naturalnym składzie z takimi składnikami jak alantoina, betaina, D-panthenol, proteiny pszenicy. Ważne, aby włosy spłukiwać letnią wodą i jak najszybciej wysuszyć z użyciem chłodnego lub letniego strumienia powietrza.

Rola suplementacji

Wcześniej wymienione składniki takie jak kwasy Omega-3, witaminy z grupy B (głównie biotyna) i cynk są ważne dla utrzymania zdrowej skóry głowy. Zaleca się dostarczać je wraz z dietą, ewentualnie można stosować suplementy na włosy. Najlepiej sprawdzą się specjalne witaminy dla ciężarnych wzbogacone np. o aminokwasy siarkowe. Należy jednak pamiętać, że nie można wprowadzać suplementacji bez uprzedniej konsultacji z lekarzem.

Kiedy udać się do specjalisty?

Łupież w ciąży pojawiający się na skórze głowy nie jest groźny, nie ma wpływu na zdrowie matki i dziecka. Zazwyczaj wizyta u specjalisty nie jest wymagana. Jeśli jednak kobieta chce się umówić na wizytę u dermatologa, to nie ma ku temu najmniejszych przeciwwskazań. Na konsultację warto się wybrać w sytuacji, gdy domowe sposoby na łupież w ciąży nie przynoszą efektów lub problem się nasila. Jak najszybciej do lekarza trzeba się natomiast zgłosić, gdy pojawia się łupież pstry lub łupież różowy w ciąży.

Objawy wymagające konsultacji

Łupież Giberta w ciąży można podejrzewać, gdy na tułowiu zostaną zaobserwowane ogniska zmian rumieniowo-złuszczających. W przebiegu choroby pojawia się tzw. blaszka macierzysta, ma kilka centymetrów średnicy, początkowo jest różowa, po jakimś czasie zaczyna się łuszczyć na brzegach. Po 7-14 dniach wokół blaszki macierzystej pojawiają się mniejsze zmiany o symetrycznym układzie, który na plecach przypomina choinkę, zaś na dekolcie literę V. Typowe jest, że świąd związany z łupieżem różowym nasila się pod wpływem ciepła i potu.

Jakie objawy mogą wskazywać na łupież pstry w ciąży? Początkowo wykwity pojawiają się na klatce piersiowej, później rozprzestrzeniają się na plecy, szyję i ramiona. Następnie zlewają się i zaczynają łuszczyć. Zmiany skórne w ciąży w przebiegu łupieżu pstrego mogą mieć różne barwy – beżową, żółtą, czerwoną, brunatną, charakterystyczne jest to, że w miejscu, gdzie występują, w skórze nie jest produkowana melanina, więc zmiany się nie opalają (latem na zabrązowionej skórze są bardziej widoczne).

Możliwe powikłania łupieżu w ciąży

Łupież różowy w ciąży może mieć poważne konsekwencje. Kobieta powinna się zgłosić do swojego ginekologa, gdy tylko zaobserwuje podejrzane zmiany skórne w ciąży – szczególnie gdy pojawiły się w pierwszych 15 tygodniach ciąży, wtedy może dojść nawet do obumarcia płodu. Ponadto łupież różowy w ciąży jest związany z podwyższonym ryzykiem infekcji płodu lub przedwczesnego porodu. Powikłania dla dziecka mogą pojawić się również w przypadku, gdy zostanie stwierdzony łupież pstry w ciąży. Może to skutkować zarażeniem dziecka w brzuchu matki.

Bezpieczne metody leczenia

W przypadku konieczności wprowadzenia leczenia lekarz musi odpowiednio doprać preparaty na łupież. Musi wziąć pod uwagę różne kwestie, w tym bezpieczeństwo dla przyszłej mamy, jak i płodu. Podczas terapii kobieta powinna ściśle przestrzegać zaleceń. 

Co zrobić, gdy pojawia się łupież w ciąży? Czasem wystarczy zacząć stosować szampon przeciwłupieżowy i zmienić złe nawyki higieniczne. Sytuacja może być jednak poważniejsza, gdy zostaną zdiagnozowane niepokojące zmiany skórne w ciąży wskazujące np. na łupież Giberta lub łupież pstry. Wówczas należy się skonsultować z lekarzem.

Autor wpisu: mgr farm. Katarzyna Borowiec, i-Apteka.pl Farmaceutka z niemałym już doświadczeniem. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia, opieka farmaceutyczna.