Probiotyki w leczeniu alergii
27.05.2024Życie alergika nie jest łatwe! Po zdiagnozowaniu alergii nową normalnością staje się unikanie alergenów – wziewnych, pokarmowych lub kontaktowych oraz stosowanie leków przeciwalergicznych. Każde dodatkowe wsparcie pozwalające utrzymać objawy alergii w ryzach jest na wagę złota. Takim wsparciem w leczeniu alergii są probiotyki. Jak je stosować? Jakie preparaty są polecane?
Probiotyki – co to jest?
Każdy organizm ma swój unikalny mikrobiom. Najwięcej bakterii bytuje w jelitach i to właśnie im przypisuje się najsilniejszy wpływ na utrzymanie prawidłowego funkcjonowania organizmu. Mikrobiota jelitowa odpowiada przede wszystkim za właściwe trawienie, jak również za przebieg procesów zachodzących w mózgu i za pracę układu immunologicznego! Zaburzenie równowagi mikrobioty powoduje mniej lub bardziej poważne zdrowotne konsekwencje.
Mianem probiotyków określa się dobroczynne żywe drobnoustroje – głównie bakterie (przede wszystkim bakterie kwasu mlekowego z rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium), ale także i drożdże (Saccharomyces boulardii). Dostarczanie ich do organizmu w odpowiednich ilościach pozwala uzupełnić niedobory pożytecznych bakterii i przywrócić równowagę mikrobioty jelitowej. Można je przyjmować w postaci leków i suplementów diety, a także w naturalnej postaci kiszonek i produktów mlecznych.
Należy pamiętać, że nie wszystkie bakterie kwasu mlekowego wykazują właściwości probiotyczne. Tylko te szczepy bakteryjne, które spełniają ściśle określone warunki, można nazywać probiotykami. Szczep m.in. musi mieć udokumentowane działanie prozdrowotne, czyli wywierać pozytywny wpływ na organizm. Dodatkowo musi wykazywać zdolność do przyczepiania się do komórek nabłonka jelit, mieć łatwość kolonizowania przewodu pokarmowego oraz być odporny na sok żołądkowy i żółć. Jakie efekty daje probiotykoterapia? Probiotyki m.in. przywracają równowagę mikrobioty jelitowej zaburzonej np. stosowaniem antybiotyków, wpływają na lepsze trawienie, stymulują funkcjonowanie układu odpornościowego, a także produkują substancje pozwalające hamować rozwój szkodliwych drobnoustrojów.
Probiotyk na alergię i nie tylko
Bakterie probiotyczne są przedmiotem zainteresowania naukowców od lat. Prowadzone są badania nad ich wykorzystaniem w profilaktyce i leczeniu wielu chorób. Do tej pory potwierdzone zostało korzystne działanie probiotykoterapii m.in. we wspomaganiu układu odpornościowego, leczeniu stanów zapalnych przewodu pokarmowego, wspieraniu trawienia, leczeniu eradykacyjnym H. pylori, zapobieganiu zakażeniom układu moczowego, leczeniu biegunek, kolek, kamicy nerkowej i chorób wątroby, a nawet w leczeniu autyzmu. Liczne badania wskazują także, że warto stosować probiotyk na alergię. Probiotyki mogą łagodzić objawy nietolerancji laktozy, mogą zapobiegać rozwojowi atopowego zapalenia skóry u dzieci, jak również wspomagać leczenie objawów AZS i alergii.
Ważne jest to, że działanie probiotyków jest szczepozależne, czyli nie wszystkie szczepy probiotyczne wykazują dokładnie takie same właściwości. Decydując się na stosowanie probiotyków, należy dobrać konkretny szczep do dolegliwości. Na przykład do łagodzenia objawów związanych z zespołem jelita drażliwego (IBS) zalecana się stosować m.in.: Lactobacillus plantarum 299v i Lactobacillus reuteri DSM. A jaki probiotyk dla alergika?
Probiotyk dla alergika – dlaczego warto stosować probiotyki w leczeniu alergii?
Mikrobiom jelitowy odpowiada za procesy regulujące odporność i tolerancję immunologiczną na zewnętrzne antygeny. Uważa się, że zmiana składu naturalnej mikrobioty stanowi czynnik prowadzący do rozwoju alergii (tzw. teoria mikrobiotyczna). Dowodem na to są analizy mikrobioty jelitowej u osób zdrowych i osób chorych na alergię, które wykazują spore różnice w jej składzie. Dlatego też warto stosować probiotyk na alergię, aby odbudować prawidłowy skład mikrobioty i przywrócić immunotolerancję.
Probiotyki na alergię pokarmową tłumią odpowiedź immunologiczną organizmu, co pozwala regulować alergiczną reakcję nadwrażliwości. Pobudzają nieswoiste mechanizmy obronne, wzmacniając ochronę organizmu przed negatywnym działaniem m.in. alergenów. Pomagają zwiększyć produkcję przeciwciał, co skutkuje redukcją stanu zapalnego i eliminacją patogenów. Ponadto wpływają na uszczelnienie nabłonka jelitowego oraz stabilizują tzw. barierę jelitową. Dotychczas prowadzone badania wskazują, że stosowanie probiotyków w znacznym stopniu zmniejsza natężenie objawów alergicznych i przyspiesza ich ustępowanie, jak również może zapobiegać rozwojowi alergii.
W profilaktyce alergii probiotykoterapia najlepsze rezultaty przynosi u dzieci. Do drugiego roku życia u maluchów dopiero formuje się mikrobiota jelitowa oraz trwa proces dojrzewania układu immunologicznego, dlatego odpowiednia podaż probiotyków działa u nich niczym booster. Warto jeszcze podkreślić, że taka terapia będzie skuteczna tylko wtedy, gdy podawany będzie odpowiedni probiotyk na alergię, czyli taki, który ma potwierdzone działanie w kierunku zapobiegania alergiom i atopii.
Probiotyki na atopowe zapalenie skóry
Naukowcy udowodnili zasadność stosowania probiotyków w profilaktyce atopowego zapalenia skóry u dzieci z grupy ryzyka (rodzice lub rodzeństwo choruje na AZS). W przeprowadzonym badaniu probiotyki (Lactobacillus rhamnosus GG ATC 53103 – LGG) podawane były kobietom z dodatnim wywiadem alergicznym w ostatnim miesiącu ciąży oraz noworodkom przez pierwsze pół roku życia (jeśli dzieci były karmione piersią, probiotyki otrzymywała matka). Okazało się, że stosowany probiotyk na alergię dla niemowląt niemal o połowę zmniejszył u nich ryzyko jej wystąpienia. W innych próbach testowano także szczepy Lactobacillus rhamnosus 19070-2 oraz Lactobacillus reuteri DSM 12246 i udowodniono, że przyczyniają się one do stabilizowania bariery jelitowej oraz do zmniejszenia jej przepuszczalności u dzieci z atopowym zapaleniem skóry.
Ponadto pod kątem atopowego zapalenia skóry i alergii z dobrym skutkiem badano m.in.: Lactobacillus plantarum CJLP133, Lactobacillus paracasei GMNL133, Lactobacillus fermentum GM090, Lactobacillus casei ŁOCK 0900, Lactobacillus casei ŁOCK 0908, Lactobacillus paracasei ŁOCK 0919, E. coli O86. U dzieci, u których wystąpiły już objawy atopowego zapalenia skóry lub alergii pokarmowych obserwowano dobre efekty działania probiotykoterapii z użyciem szczepów Bifidobacterium bifidum, Bifidobacterium animalis subsp. lactis i Lactobacillus acidophilus. Maluchy te przyjmowały probiotyk na alergię przez okres przynajmniej 3 miesięcy.
Probiotyki na alergię pokarmową
Badania dowiodły także, że u maluchów do 12. miesiąca życia z alergią na białka mleka krowiego, u których wraz z dietą eliminacyjną stosowano probiotykoterapię, uzyskiwano świetne rezultaty – zmniejszenie wyprysku alergicznego następowało u ponad 90% dzieci (samo unikanie alergenów zmniejszało go u 50% badanych). Jaki probiotyk na alergię pokarmową testowano? Przede wszystkim LGG i Bifidobacterium animalis subsp. lactis Bb-12. Badano także związek z podawaniem LGG niemowlakom z alergią na białka mleka krowiego a rozwojem tolerancji na te składniki. Tolerancję na białka mleka w ciągu 6 miesięcy suplementacji nabyło ponad 50% dzieci, zaś po roku było to już ponad 80%. Ponadto u osób z nietolerancją laktozy pomocne okazały się szczepy bakteryjne, które wytwarzają laktazę, czyli enzym odpowiedzialny za trawienie i absorpcję laktozy. Takimi szczepami są: Lactobacillus bulgaricus, Lactobacillus acidophilus i Streptococcus thermophilus.
Jaki probiotyk na alergię dla niemowląt, dzieci i dorosłych?
Przede wszystkim dobry probiotyk dla alergika musi być właściwie oznaczony – jego nazwa powinna mieć trzy elementy określające – rodzaj, gatunek i szczep np. Lactobacillus rhamnosus GG. I właśnie tego szczepu przede wszystkim należy szukać w preparatach dostępnych w aptekach (m.in. Acidolac Baby, LoGGic30, Dicoflor 6). Jest to szczep bardzo dokładnie przebadany i bezpieczny – dla noworodków, dzieci i dorosłych. W aptekach dostępna jest także cała seria produktów probiotycznych dla alergików – Latopic. W jej skład wchodzi doustny probiotyk na alergię pokarmową zawierający trzy szczepy bakteryjne (Lactobacillus casei ŁOCK 0900, Lactobacillus casei ŁOCK 0908, Lactobacillus paracasei ŁOCK 0919), a także zestaw kosmetyków z metabolitami Lactobacillus sp., które łagodzą zewnętrzne objawy alergii i atopii oraz wzmacniają mikrobiom skóry.
Zgodnie z dostępnymi informacjami probiotykoterapia stanowi dobre wsparcie w zapobieganiu i leczeniu alergii. Należy jednak pamiętać, aby probiotyk na alergię stosować w porozumieniu z lekarzem – zwłaszcza u kobiet w ciąży, niemowląt i małych dzieci. W aptekach można znaleźć dobre probiotyki na alergię pokarmową i atopowe zapalenie skóry z przebadanymi szczepami bakteryjnymi.
