Grzybica narządów płciowych – jak ją rozpoznać?
10.03.2023Mimo że głównie kojarzy się z kobietami, to grzybica narządów płciowych dotyka także mężczyzn! Odpowiedzialne za infekcję są drożdżaki z rodzaju Candida. Objawy grzybicy są bardzo zróżnicowane, w większości nieprzyjemne i uciążliwe. Na infekcję narażone są m.in. osoby niedbające o higienę intymną, noszące zbyt obcisłą bieliznę oraz chore na cukrzycę. Jak leczyć grzybicę narządów płciowych i jak się przed nią chronić?
Spis treści:
- Jak objawia się grzybica narządów płciowych?
- Jakie są najczęstsze przyczyny występowania grzybicy narządów płciowych?
- Jak zdiagnozować grzybicę narządów płciowych?
- Jak wygląda leczenie grzybicy narządów płciowych?
- Jak dbać o higienę przy grzybicy narządów płciowych?
Jak objawia się grzybica narządów płciowych?
Grzybica narządów płciowych u kobiet może dawać różne objawy! Najczęściej pojawia się podrażnienie błony śluzowej pochwy, zaczerwienienie, pieczenie i obrzęk sromu, któremu mogą towarzyszyć widoczne liniowe pęknięcia nabłonka. Ponadto odczuwany jest dyskomfort i świąd w obrębie narządów płciowych, ból pochwy i okolic warg sromowych. Zwykle objawy nasilają się w trakcie oddawania moczu oraz podczas stosunku płciowego. Często, choć nie w każdym przypadku, pojawiają się też upławy (czasem obfite) – bezwonne o charakterystycznym wyglądzie, gęste w kolorze białym lub żółtawym, serowate o niejednorodnej konsystencji z widocznymi grudkami.
A czym objawia się grzybica narządów płciowych u mężczyzn? Początkowo infekcja przebiega bezobjawowo, z czasem jednak zaczyna się robić nieprzyjemnie. Wystarczy wspomnieć chociażby o świądzie oraz o uczuciu pieczenia, które nasila się podczas stosunku. Mężczyzna może także obserwować obrzęk i zaczerwienienie napletka (czerwone plamki i pęcherzyki) oraz bolesność żołędzi. Odczuwany jest ból podczas oddawania moczu, a pod napletkiem widoczny jest białawy nalot.
Jakie są najczęstsze przyczyny występowania grzybicy narządów płciowych?
Kandydoza jest chorobą o charakterze zapalnym, w przebiegu której narządy płciowe atakowane są przez grzyby z rodzaju Candida, głównie Candida albicans. Należy od razu powiedzieć, że drożdżaki Candida albicans wchodzą w skład fizjologicznej mikroflory m.in. skóry, przewodu pokarmowego, jak również zewnętrznych narządów płciowych człowieka. W normalnych warunkach nie stanowią one zagrożenia, jeśli jednak dojdzie do nadmiernego rozrostu grzybów, rozwiną się stany zapalne i wystąpią objawy grzybicy!
U kobiet grzybica narządów płciowych (grzybica sromu i pochwy) jest bardzo częsta, szacuje się, że u ponad 75% kobiet przynajmniej raz w życiu pojawią się objawy infekcji. Najczęściej kandydoza ma łagodny przebieg i nie jest obciążona ryzykiem powikłań, są to zakażenia sporadyczne (niepowikłane), choć zdarzają się również zakażenia nawracające (powikłane). Na grzybicę najbardziej narażone są kobiety od 15. do 45. roku życia, zwłaszcza aktywne seksualnie. Po menopauzie zakażenia są raczej rzadkie i dotykają głównie kobiet stosujących hormonalną terapię zastępczą. Grzybica narządów płciowych u mężczyzn zdarza się stosunkowo rzadko, przy czym częściej u mężczyzn w starszym wieku, głównie nieobrzezanych. W wyniku zakażenia dochodzi do zapalenia żołędzi, czasem także napletka.
Co wpływa na nadmierny rozrost drożdżaków? Przyczyną takiego stanu jest m.in. spadek odporności, który często związany jest z długotrwałym, natężonym stresem i przedłużającym się zmęczeniem, osłabiona odporność wynikająca z chorób przewlekłych, nieunormowana cukrzyca – wysoki poziom cukru we krwi sprzyja rozwojowi drożdżaków, otyłość, stosowanie niektórych leków (m.in. antybiotyków, steroidów), a także siedzący tryb życia, noszenie obcisłej, nieprzewiewnej bielizny i ubrań skutkujące przegrzewaniem okolic intymnych, korzystanie z publicznych saun i basenów, noszenie przez dłuższy czas wilgotnego kostiumu kąpielowego.
Znaczącym czynnikiem jest również higiena. Z jednej strony ryzyko grzybicy rośnie w przypadku niedostatecznej higieny intymnej, z drugiej natomiast infekcjom sprzyja nadmierna higiena, czyli stosowanie agresywnych detergentów niszczących naturalną florę bakteryjną, która pełni funkcję ochronną. Kandydozą można się również zarazić podczas stosunku seksualnego bez prezerwatywy z osobą chorą. U kobiet znaczenie mają ponadto zaburzenia hormonalne związane z cyklem menstruacyjnym, menopauzą i ciążą, stosowanie doustnej antykoncepcji, a także otarcia i uszkodzenia śluzówki pochwy.
Jak zdiagnozować grzybicę narządów płciowych?
Ze względu na fakt, że objawy grzybicy mogą przypominać infekcje bakteryjne, konieczne jest wykonanie badań potwierdzających kandydozę, choć zdarza się, że już na podstawie wywiadu i badania fizykalnego lekarz może stwierdzić grzybicę. W diagnostyce ważne jest także wykluczenie chorób przenoszonych drogą płciową. Dokładne poznanie etiologii zakażenia i wykrycie gatunku grzyba odpowiedzialnego za stany zapalne jest niezbędne do rozpoczęcia leczenia. W tym celu wykonuje się badanie mikroskopowe wymazu wydzieliny z pochwy i sromu, a u mężczyzn z penisa.
Jak wygląda leczenie grzybicy narządów płciowych?
Leczenie farmakologiczne u kobiet prowadzone jest za pomocą tabletek doustnych i dopochwowych, stosuje się również kremy i globulki dopochwowe bez recepty. Grzybica narządów płciowych u kobiet wywołana przez drożdżaki Candida albicans najczęściej leczona jest takimi substancjami jak: klotrimazol, ketokonazol, ekonazol, mykonazol, tiokonazol, terkonazol, flukonazol, fentikonazol, itrakonazol. Leki te są jednak nieskuteczne, gdy przyczyną infekcji są inne grzyby, dlatego czasem sięga się po preparaty dopochwowe z kwasem borowym oraz po nystatynę.
Grzybica niepowikłana nie wymaga długotrwałego stosowania leków, ponadto zwykle nie ma konieczności równoległego leczenia partnera seksualnego. Zaleca się jednak na czas terapii wstrzymać z aktywnością seksualną. W przypadku ciężkiego przebiegu zakażenia oraz kandydozy nawrotowej leczenie może trwać nawet 6 miesięcy, dla uzyskania oczekiwanych efektów ważne jest, by nie przerywać terapii, gdy objawy ustąpią. Tylko odpowiednio długie leczenie podtrzymujące pozwala uniknąć nawrotu choroby. Grzybica u mężczyzn leczona jest z użyciem miejscowych leków przeciwgrzybicznych. Kremy zazwyczaj stosuje się przez 7 dni. Wprawdzie objawy często ustępują już po 3 dniach, jednak leczenie trzeba kontynuować tydzień, gdyż może nastąpić nawrót zakażenia.
Jak dbać o higienę przy grzybicy narządów płciowych?
Warto zaznaczyć, że oprócz farmakoterapii kluczowym elementem leczenia jest wyeliminowanie czynników, które sprzyjają grzybicy. Należy więc zmienić dietę i ograniczyć spożycie cukru, lepiej dbać o higienę intymną i nosić przewiewną bieliznę. W codziennej diecie muszą się znaleźć bogate w błonnik produkty pełnoziarniste, obowiązkowo świeże warzywa i owoce, ryby, orzechy i tłuszcze roślinne będące źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, fermentowane produkty mleczne, czyli naturalne probiotyki. Nie można też zapominać o prawidłowym nawodnieniu organizmu. Po konsultacji z lekarzem można dodatkowo stosować preparaty z bakteriami kwasu mlekowego. Niezwykle istotne jest ograniczenie spożycia cukru i białej mąki, tłuszczów zwierzęcych oraz unikanie żywności wysoko przetworzonej, fast foodów, alkoholu i kofeiny.
Chyba jeszcze ważniejsza niż zdrowa dieta jest prawidłowa higiena intymna! Zacząć należy od oczywistości takiej jak to, że trzeba codziennie myć okolice intymne i zmieniać bieliznę. Osoby uprawiające sport powinny umyć się i zmienić bieliznę od razu po treningu! Kobiety podczas okresu powinny odpowiednio często wymieniać tampony i podpaski, mało tego przy skłonności do grzybicy zaleca się wybierać produkty higieniczne bez dodatków kompozycji zapachowej. Ponadto kobiety muszą pamiętać, aby zawsze podcierać się od przodu do tyłu – w ten sposób bakterie i grzyby z okolic odbytu nie zostaną przeniesione na narządy płciowe. Co do preparatów myjących, to należy wybierać delikatne płyny do higieny intymnej, które nie zawierają agresywnych detergentów i substancji zapachowych. Najlepszym miejscem na zakup takiego produktu będzie apteka internetowa!
Grzybica narządów płciowych jest nieprzyjemną dolegliwością zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn. W dodatku nieleczona, powikłana kandydoza u kobiet może nawet doprowadzić do problemów z zajściem w ciążę! Warto więc wprowadzić kilka zmian, które zminimalizują ryzyko infekcji. Przede wszystkim trzeba prawidłowo dbać o higienę intymną, ograniczyć spożycie cukru oraz nosić wyłącznie bieliznę z wysokiej jakości materiałów przepuszczających powietrze!
