Nietolerancja laktozy - czy życie bez niej jest możliwe?
14.08.2015W dzisiejszych czasach coraz więcej osób zarówno dorosłych jak i małych dzieci ma alergię pokarmową przejawiającą się nietolerancją laktozy czy też glutenu. Dziś przybliżę Wam kulisy nietolerancji laktozy. Skąd się bierze? Jak trzeba zmienić swoją dietę aby nie odczuwać przykrych skutków niedoboru laktazy?
Skąd nietolerancja laktozy?
Laktoza to cukier występujący w mleku i przetworach wykonanych z mleka. Jakiego mleka? Otóż najwięcej laktozy znajduje się w mleku ludzkim a potem w mleku krowim. Dlatego też objawy nietolerancji laktozy widoczne mogą być zarówno u dorosłych jak i u niemowląt.
Nietolerancja laktozy jest bezpośrednio związana z niedoborem lub całkowitym brakiem w naszym organizmie enzymu (laktaza), który pomaga nam strawić laktozę. A przyczyny jego niedoboru mogą być bardzo różne np.: predyspozycje genetyczne, uszkodzenia błony śluzowej jelita, zespół jelita drażliwego. Ilość laktazy zmniejsza się również naturalnie z biegiem lat. Jest to logiczne, bo jako ssaki powinniśmy przyjmować mleko tylko w okresie karmienia. Człowiek jednak lubi przechytrzyć naturę i pije mleko innego ssaka oraz je zrobione z tego mleka przetwory aż do późnej starości. Fakt ten jest mocno zauważalny, bo wiele starszych osób ma biegunki, wzdęcia, bóle pleców, głowy, których przyczyną bardzo często jest właśnie nietolerowanie laktozy z braku enzymu laktazy.
Jak rozpoznać nietolerancję laktozy?
Choć sama nie próbowałam podobno sprawdza się wykonanie testu w domu. Należy na czczo wypić od 100 - 250 ml mleka i zobaczyć co się będzie działo. Jeśli w przeciągu kilku godzin pojawi się biegunka, silne wzdęcie i ból głowy to znaczy, że nasz organizm nie toleruje laktozy.
Można również zastosować dietę eliminacyjną polegającą na całkowitym wyeliminowaniu z pożywienia laktozy. Trzeba tak robić przez kilka tygodni, a potem wrócić do tradycyjnego jedzenia i sprawdzić różnicę w samopoczuciu.
Najbardziej miarodajnym testem wydaje się obecnie być tzw.test wodorowy. Na badanie należy przyjechać na czczo po umyciu zębów. Należy również pamiętać aby nie zażywać przez poprzednie 6 tygodni żadnych antybiotyków. Na miejscu trzeba będzie wypić roztwór laktozy i co 15 minut wydychać powietrze do specjalnego urządzenia, które mierzy ilość wodoru w wydychanym powietrzu. Dlaczego wodoru? Otóż wodór wydziela się w momencie, gdy bakterie znajdujące się w jelicie dostają pożywienie w postaci cukru. Przy nietolerancji laktozy czy też fruktozy cukier zamiast zostać strawiony w żołądku dociera do jelit i stanowi pożywkę dla kolonizujących tam bakterii. Takie badanie jest bardzo proste, nieinwazyjne a jego koszt waha się w granicach 100zł. Wynik dostajemy na miejscu.
U niemowląt taki stan jest trudniej zdiagnozować, gdyż mało do kogo dociera myśl, że jego dzieciątko nie toleruje mleka mamy a i prawdopodobnie również zwykłego mleka modyfikowanego. A przecież wzdęcia i kolki ma co drugie dziecko więc nie ma co panikować. W skrajnych przypadkach dobry pediatra jest jednak w stanie szybko rozpoznać problem.
Dieta w nietolerancji laktozy
Dieta w takim przypadku w zasadzie ogranicza się do zakazu spożywania produktów zawierających laktozę. Są to: mleko krowie, kozie, owcze, mleko w proszku, mleko zagęszczone, jogurty, śmietana, sery białe, maślanka, kefir, serwatka. Laktoza może być również ukryta w produktach takich jak: czekolada mleczna, batoniki, cukierki toffi, lody, kremy, desery, naleśniki, gofry, bułeczki maślane, tostowe pieczywo, bułki do hamburgerów, parówki, kiełbasy, pasztety, gotowe zupy, sosy, leki np. niektóre tabletki, syropy.
Dopuszcza się spożywanie produktów mlecznych poddanych fermentacji czyli: sery dojrzewające, pleśniowe, ser feta, serki topione, sery żółte (praktycznie nie zawierają laktozy), pełnotłusty serek homogenizowany.
Zawartość laktozy w 100 g wybranych produktów mlecznych* |
|
produkt |
zawartość laktozy g w 100 g produktu |
MLEKO SŁODKIE |
|
mleko krowie 3,2% i 3,5% tłuszczu |
4,6 |
mleko krowie 2% tłuszczu |
4,7 |
mleko krowie 1,5% tłuszczu |
4,8 |
mleko krowie 0,5% tłuszczu |
4,9 |
mleko kozie |
4,4 |
mleko owcze |
5,1 |
PRODUKTY MLECZNE Z MLEKA KROWIEGO |
|
mleko w proszku i mleko zagęszczone |
|
mleko odtłuszczone, w proszku |
51 |
mleko pełne, w proszku |
39 |
mleko zagęszczone, niesłodzone |
9,4 |
mleko zagęszczone, słodzone |
10,3 |
jogurt, kefir, maślanka, serwatka |
|
jogurt naturalny 2% tłuszczu |
4,6 |
jogurt owocowy |
5 |
kefir 2% tłuszczu |
4,1 |
maślanka 0,5% tłuszczu |
4,7 |
serwatka |
5,1 |
sery żółte |
0,1 |
sery białe |
|
ser biały chudy |
3,1 |
ser biały półtłusty |
3,2 |
ser biały tłusty |
2,9 |
ser typu ?Feta? |
1 |
serek homogenizowany, pełnotłusty |
2 |
serek homogenizowany, owocowy |
2,6?2,9 |
serek ziarnisty |
3,3 |
serek typu fromage |
2 |
ser topiony |
1 |
lody |
4,4 |
deser mleczny, ryżowo-jabłkowy |
2,7 |
śmietana |
|
śmietanka kremowa, 30% tłuszczu |
3,1 |
śmietana 18% tłuszczu |
3,6 |
śmietana 12% tłuszczu |
3,9 |
śmietanka do kawy, 9% tłuszczu |
4 |
*Na podstawie: Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B. i wsp.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005. |
Oczywiście każdy kto cierpi na nietolerancję laktozy ma inny poziom wrażliwości na laktozę. Dlatego też swoją dietę należy rozpatrywać indywidualnie na podstawie obserwacji samych siebie.
Mimo lepszego samopoczucia warto jednak pomyśleć o pewnej negatywnej stronie tej diety. Mam tu na myśli znaczne ograniczenie podaży wapnia i witaminy D3 do naszego organizmu, co w perspektywie czasu może doprowadzić do rozwoju osteoporozy. Aby tego uniknąć należy uzupełniać te braki zażywając:
- wapń np. Osteovit, Dolomit, Calperos
- witaminę D3 np. Molekin D3, Tarvit D3, SWANSON Witamina D-3 , Witamilki dla dzieci, Vitrum D3 Forte, D-Vitum Forte, Goldes D3 lub 15 minut dziennie na słońcu
- wapń i D3 w preparatach łączonych np. Calcynovit, Ostercal, Calperos Vita D3, SWANSON Albion Chelat Wapnia, Wzrostan - syrop dla dzieci, Calcium Osteo D3, Unikalk Osteo, Orocal, Vitrum Calcium 1250 +Vit.D3, Doppelherz Aktiv Mocne Kości
Pomoc z apteki w kłopotach z laktozą
Jeśli jednak jesteśmy u kogoś z wizytą lub nie możemy po prostu wytrzymać bez zjedzenia latem loda lub pysznego serniczka możemy kupić preparat Lactocontrol. Producent podaje, że przyjęcie 1 tabletki preparatu przez zjedzeniem posiłku bogatego w laktozę pozwala uniknąć wystąpienia nieprzyjemnych skutków związanych z nietolerancją laktozy.
Pomoc przychodzi również z półek sklepowych. W niektórych można już dzisiaj kupić produkty o obniżonej zawartości laktozy takie jak: mleko krowie, jogurty, masło, ciasteczka. Produktu te są droższe od innych sąsiadujących na półce, no ale cóż zdrowie to zdrowie. Ponadto mleko krwie doskonale można zastąpić, w niektórych przypadkach mlekiem kokosowym, ryżowym, masło oliwą, super kaloryczne i tłuste batony zamienić na ciasteczka z jaglanki i amarantusa a zamiast smarować kanapkę oklepanym serkiem śmietankowym o smaku takim czy innym spróbować pasztetu z pestek dyni, masła z prażonych nerkowców - czy nie brzmi to bardziej zachęcająco?
Autor: mgr farm. Agnieszka Wojtala