Co brać na alergię? Poradnik dla alergika

Każdy alergik wie, że jego choroba wymaga wyrzeczeń i dyscypliny, a także znalezienia odpowiednich leków, które najskuteczniej działają. Jest ogrom preparatów zawierających różne substancje lecznicze, mających przeróżne postaci. Dla niektórych osób taki szeroki wybór może być utrudnieniem, ponieważ nie mogą się zdecydować, jakie leki na alergię kupić. Oto mały poradnik dla alergików! 

Spis treści:

• Rodzaje leków przeciwalergicznych
• Najskuteczniejsze substancje przeciwalergiczne
• Naturalne metody walki z alergią
• Jak stosować leki przeciwalergiczne?
• Profilaktyka i wsparcie leczenia alergii

Rodzaje leków przeciwalergicznych

Leki na alergię to jedne z najczęściej kupowanych lekarstw w naszych aptekach. Jest to związane z tym, że z roku na rok coraz więcej osób zaczyna odczuwać objawy reakcji uczuleniowych, np. alergiczny nieżyt nosa, łzawienie i swędzenie oczu, drapanie w gardle, kaszel oraz zmiany skórne. Zwykle dolegliwości te są na tyle nasilone, że wymagają odpowiednich działań. Jakie są dobre leki na alergię?

Leki przeciwhistaminowe – działanie i stosowanie

Jak leczyć alergię? Podstawowym orężem w walce z chorobą są leki przeciwhistaminowe na alergię. Ich działanie polega na blokowaniu działania histaminy. W organizmie istnieją cztery receptory histaminowe H1, H2, H3 i H4, przebieg reakcji alergicznej jest zależny od receptorów H1. Ich pobudzenie prowadzi do skurczu mięśni gładkich – także do skurczu oskrzeli, jak również do rozszerzenia naczyń krwionośnych i zwiększenia ich przepuszczalności. Objawia się to obrzękami, bąblami, zaczerwienieniem skóry, zwiększeniem produkcji wydzieliny z nosa, kichaniem, świądem oraz łzawieniem oczu.

Tabletki na alergię o działaniu antyhistaminowym hamują aktywność histaminy poprzez blokowanie receptora H1, przez co nie dopuszczają do rozwoju reakcji zapalnej lub łagodzą i zwalczają takie objawy jak katar (napadowe kichanie i lejąca wydzielina z nosa), zaczerwienienie, łzawienie i swędzenie oczu, świąd, opuchlizna, pokrzywka i wysypka. Należy podkreślić, że zarówno leki na alergię bez recepty, jak i te na receptę, nie działają na przyczynę uczulenia, jedynie na jego objawy.

Leki przeciwalergiczne można stosować w przypadku alergii wziewnych, które objawiają się głównie alergicznym nieżytem nosa i zapaleniem spojówek, a także alergii kontaktowych, alergii pokarmowych, astmy oskrzelowej, a nawet w przypadku obrzęku naczynioruchowego i wstrząsu anafilaktycznego. Warto dodać, że w aptekach można kupić nie tylko tabletki na alergię, ale i syropy na alergię, które polecane są dla dzieci i osób dorosłych mających problem z połykaniem tabletek.

Preparaty do nosa i zatok

Leki przeciwhistaminowe na alergię mogą mieć postać preparatów do miejscowego stosowania – kropli i aerozoli do nosa i zatok. Co brać na alergię na pyłki? Najczęściej polecane są środki z azelastyną. Oprócz leków hamujących uwalnianie histaminy dostępne są także krople do nosa na alergię z chlorowodorkiem ksylometazoliny, które obkurczają naczynia krwionośne w jamie nosowej i zmniejszają obrzęk błony śluzowej, dzięki czemu sprawiają, że oddychanie jest łatwiejsze.

Krople i maści do oczu

Co na uczulenie objawiające się zaczerwienieniem, łzawieniem i świądem oczu? Wybór jest duży. Przede wszystkim są to maści i krople do oczu na alergię zawierające substancje o działaniu przeciwhistaminowym, np. olopatadynę, ketotifen i azelastynę. Zmniejszają one stan zapalny, obrzęk i zaczerwienienie. Na objawy alergiczne ze strony oczu stosuje się też leki obkurczające naczynia krwionośne z tetryzoliną, które szybko zmniejszają przekrwienie spojówek oraz preparaty z ektoiną lub kromoglikanem sodowym.

Najskuteczniejsze substancje przeciwalergiczne

Jaki jest najlepszy lek na alergię bez recepty? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, jest wiele substancji leczniczych, które mogą stosować alergicy do łagodzenia objawów uczulenia. Wcześniej omówione leki przeciwhistaminowe to szeroka grupa substancji czynnych. Oprócz nich w leczeniu alergii można też stosować kortykosteroidy. Czym różnią się te leki?

Leki pierwszej generacji

Leki przeciwhistaminowe są na rynku już od wielu lat. Dzieli się je na leki pierwszej, drugiej i trzeciej generacji. Leki antyhistaminowe pierwszej generacji to m.in. hydroksyzyna, antazolina, ketotifen, difenhydramin, prometazyna, klemastyna, dimetinden, chlorfeniramina, feniramina. Cechują się one niską selektywnością w łączeniu się z receptorami, co oznacza, że blokują nie tylko receptory H1. Obecnie są one używane coraz rzadziej, gdyż ich stosowanie obciążone jest wysokim ryzykiem występowania działań niepożądanych. Mogą upośledzać sprawność psychoruchową, wywołują zmęczenie, otępienie i senność.

Nowoczesne preparaty przeciwhistaminowe

Loratadyna, mizolastyna, cetyryzyna, bilastyna, azelastyna, rupatadyna, olopatadyna to leki przeciwhistaminowe drugiej generacji. Są bardziej wybiórcze w działaniu niż leki pierwszej generacji, nie przenikają do ośrodkowego układu nerwowego, przez co ryzyko działań niepożądanych jest niższe. Wyższa jest natomiast ich skuteczność w zapobieganiu alergii. Jako ich zalety wskazuje się to, że działają szybciej i dłużej, ponadto są dobrze tolerowane przez organizm.

Najnowsza – trzecia – generacja leków obejmuje aktywne metabolity leków drugiej generacji. Jest to desloratadyna, feksofenadyna i lewocetyryzyna. Ta grupa substancji leczniczych spełnia najwięcej kryteriów, aby określić je jako skuteczny lek na alergię. Wykazują one silniejsze działanie na receptory H1 niż preparaty starszych generacji. Równie ważne jest to, że właściwie nie wywołują żadnych działań niepożądanych, a także nie wchodzą w interakcję z większością leków.

Co zrobić w sytuacji, gdy potrzebujemy środków łagodzących objawy uczuleniowe i nie wiemy, które wybrać? Zamiast się stresować, warto po prostu podejść do farmaceuty i zapytać, jakie tabletki na alergię będą najlepsze na odczuwane dolegliwości!

Kortykosteroidy miejscowe

W leczeniu objawów alergii lekarze stosują także kortykosteroidy miejscowe. Najczęściej są to leki dostępne na receptę, choć kilka z nich można kupić bez recepty. Takim lekiem jest np. spray do nosa na alergię z furoinianem mometazonu. Łagodzi on podrażnienie i obrzęk śluzówki nosa, ogranicza kichanie i ilość wydzieliny, a także redukuje świąd.

Naturalne metody walki z alergią

Alergicy zwykle zastanawiają się na tym, jakie są dobre tabletki na alergię, ale warto pamiętać, że wspomagająco dla leczenia farmakologicznego można stosować naturalne sposoby na alergię. Pomocna może być ziołoterapia oraz suplementy diety. Warto dodać, że u niektórych osób lekarz może doradzić rozpoczęcie odczulania, czyli immunoterapii swoistej. Co jest dobre na alergię?

Zioła o działaniu przeciwalergicznym

Wiele osób chętnie szuka wsparcia w naturalnych metodach takich jak np. zioła do picia. Co pomaga na alergię? Jest sporo roślin o działaniu antyalergicznym i hamującym wydzielanie histaminy, m.in. czystek, tarczyca bajkalska, rumianek, nagietek, pokrzywa, nawłoć, melisa, jeżówka, rzepik, oregano i wiesiołek dwuletni. W aptekach można kupić zioła pojedyncze lub mieszanki dla alergików.

Suplementy wspierające przy alergii

Suplementacja może być dla alergików dobrym rozwiązaniem. Jakie składniki są polecane? Warto stosować m.in. preparaty z kwercetyną, ekstraktem z pachnotki zwyczajnej i wapniem. Wsparciem będą również kwasy Omega-3. Szczególnie polecany jest olej z czarnuszki – albo w płynie, albo w kapsułkach. Czarnuszka uznawana jest za najlepszy naturalny lek na alergię! Działa on przeciwalergicznie i przeciwzapalnie. Warto zaznaczyć, że suplementy i ziołowe preparaty na alergię nie są w stanie zastąpić leków przeciwhistaminowych, mogą natomiast wspomagać leczenie.

Immunoterapia i inne metody

Immunoterapia swoista (odczulanie) to jedyna dostępna metoda przyczynowego leczenia alergii. Polega ona na podawaniu choremu niskich dawek alergenu, co pozwala budować odporność na tę substancję. Zwykle proces ten trwa od 3 do 5 lat. W odczulaniu wykorzystuje się preparaty do iniekcji podskórnej lub preparaty doustne do stosowania podjęzykowo.

Jak stosować leki przeciwalergiczne?

Dla alergika istotne powinno być nie tylko to, co brać na alergię, ale i to, jak stosować leki. Skuteczność i bezpieczeństwo leczenia uzależnione jest od tego, czy przestrzegane są zalecenia lekarza i producenta!

Zasady bezpiecznego przyjmowania leków

Jeśli chodzi o leki na alergię bez recepty, to zazwyczaj zalecane jest stosowanie jednej tabletki na dobę. Jednakże lekarz może zlecić inne dawkowanie, wówczas należy przestrzegać jego zaleceń. Bez konsultacji ze specjalistą nie należy samodzielnie zwiększać dobowej dawki leku. Krople do oczu na alergię należy stosować tak często, jak jest to opisane na ulotce lub według wskazań lekarza. Podobnie należy postępować, gdy stosowane są krople do nosa na alergię. Należy zwrócić uwagę, że stosowanie niektórych środków jest ograniczone czasowo.

Należy też pamiętać, że bezpieczeństwo leczenia związane jest nie tylko z prawidłowym dawkowaniem. Nie można zapominać o kilku podstawowych kwestiach. Lek przeciwalergiczny nie może być stosowany po upływie terminu ważności. Dodatkowo w przypadku takich leków jak syropy na alergię, krople i maści do oczu oraz krople i spraye do nosa należy zwracać uwagę na termin ważności do użycia po otwarciu. Niektóre preparaty można stosować tylko przez 30 dni po otwarciu, inne np. trzy miesiące. Ponadto należy sprawdzić, w jakich warunkach leki muszą być przechowywane.

Możliwe skutki uboczne

Nawet dobre leki na alergię mogą wywoływać działania niepożądane. Pod tym względem najbezpieczniejsze są leki przeciwhistaminowe trzeciej generacji. Natomiast leki pierwszej generacji, rzadziej drugiej, wywołują działanie sedatywne, czyli powodują m.in. zmęczenie, senność. Mogą pojawić się zawroty głowy, zaburzenia rytmu serca, problemy z oddawaniem moczu, suchość w jamie ustnej, zaparcia i zwiększenie apetytu – w przypadku leków drugiej generacji jako główny objaw niepożądany wskazuje się ich wpływ na pracę serca.

Skutki uboczne mogą pojawić się również podczas stosowania leków miejscowych takich jak krople do nosa i oczu. Najczęściej jest to podrażnienie w miejscu aplikacji. Krople do oczu na alergię mogą powodować przejściowe uczucie pieczenia, zaczerwienienie i zaburzenie widzenia. Aby dowiedzieć się, jakie działania niepożądane mogą występować po zastosowaniu poszczególnych leków, trzeba przeczytać uważnie dołączoną do opakowania ulotkę.

Interakcje z innymi lekami

Nierzadko alergicy, chcąc uzyskać szybszy efekt, sięgają po kilka leków jednocześnie. Łączenie różnych środków nie jest zakazane, jednak należy to robić rozsądnie, gdyż leki mogą wchodzić ze sobą w interakcje. Przed zastosowaniem jakichkolwiek preparatów trzeba przeczytać ulotkę, warto się też skonsultować z farmaceutą lub z lekarzem. Jest to szczególnie istotne w przypadku, gdy pacjent stosuje nie tylko leki na alergię bez recepty, ale i inne leki na choroby przewlekłe, np. leki przeciwhistaminowe pierwszej generacji nie są wskazane dla osób z jaskrą i mężczyzn z przerostem gruczołu krokowego, a drugiej generacji – dla osób z zaburzeniami pracy serca.

Profilaktyka i wsparcie leczenia alergii

Życie z alergią wymaga stosowania leków doustnych i miejscowych, a także wspomagania się takimi preparatami jak suplementy diety i zioła do picia. Jednak jednym z najważniejszych zaleceń dla wszystkich alergików, bez względu na co są uczuleni, jest konieczność unikania alergenów! Wyeliminowanie z otoczenia alergenów lub zredukowanie ryzyka kontaktu z nimi to najlepszy sposób na to, jak złagodzić objawy alergii. 

Unikanie alergenów

Aby móc skutecznie unikać ekspozycji na alergeny, trzeba najpierw się dowiedzieć, jaka substancja powoduje reakcję uczuleniową. W tym celu należy się zgłosić do specjalisty i wykonać badania na alergię – testy z krwi oraz testy skórne, które pozwolą określić przyczyny występowania objawów alergicznych. I tak w przypadku alergii na pyłki należy śledzić kalendarz pylenia i ograniczyć pobyt na zewnątrz w czasie, gdy stężenie pyłków w powietrzu jest wysokie. Alergia na alergeny wziewne całoroczne – domowe (np. kurz, pleśnie, sierść) wymaga m.in. dokładnego sprzątania i używania oczyszczaczy powietrza.

Wzmacnianie odporności

Prawidłowo funkcjonujący układ odpornościowy to sprzymierzeniec w walce z alergią, dlatego trzeba właściwie o niego dbać. Najlepsze efekty można uzyskać poprzez stosowanie zdrowej, zróżnicowanej i zbilansowanej diety bogatej w źródła składników o działaniu przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym. Warto też wspierać mikroflorę jelitową, stosując naturalne probiotyki oraz preparaty z bakteriami probiotycznymi. Pomocne mogą być suplementy z witaminą C, witaminą D i cynkiem.

Modyfikacja stylu życia

Alergia to choroba, która znacząco wpływa na  styl życia, wymaga zmiany niektórych przyzwyczajeń i wprowadzenia nowych. Jak domowe sposoby na alergię mogą poprawić jakość życia alergika? Osoby uczulone na alergeny wziewne powinny wyrobić nawyk regularnego oczyszczania nosa za pomocą wody morskiej w sprayu oraz przemywania oczu roztworem soli fizjologicznej. Takie proste zabiegi pomogą usunąć z błon śluzowych zalegające tam alergeny, a także zanieczyszczenia. Po całym dniu warto też wykonywać irygacje nosa i zatok.

Standardem powinno być zmienianie ubrań po przyjściu do domu, a także mycie twarzy i rąk. W sezonie pylenia warto nosić maseczkę ochronną oraz okulary, aby osłonić nos, usta i oczy przed pyłkami. Warto też nosić spięte włosy lub chować je pod czapką, gdyż pyłki łatwo się do nich przyczepiają. Alergik powinien wiedzieć, że nie zawsze może pozwolić sobie na wietrzenie mieszkania (najlepiej robić to po deszczu) lub na suszenie prania na zewnątrz.

Alergia ma też duży wpływ na wygląd mieszkania. Niewskazane są firanki, zasłony, dywany, a także inne łapacze kurzu, w tym książki. Materace i kanapy powinny być regularnie pryskane specjalnymi sprayami na kurz. Trzeba też często zmieniać pościel i prać ją w wysokiej temperaturze. Zaleca się kupić hipoalergiczne kołdry i poduszki, trzeba je też często prać lub regularnie wkładać do zamrażalki na kilka godzin – w mroźne dni można je wystawiać na zewnątrz.

Diagnoza: alergia to wcale nie wyrok. Obecnie normalne funkcjonowanie z chorobami alergicznymi jest dużo łatwiejsze, leki są coraz skuteczniejsze, wywołują mniej skutków ubocznych. Ponadto alergicy mogą korzystać z wielu ułatwiaczy takich jak oczyszczacze powietrza, odkurzacze z filtrami HEPA i aplikacje dla alergików. Największym wyzwaniem może się okazać dobranie odpowiedniego leku, tabletki na alergię działają podobnie, jednak każdy organizm inaczej na nie reaguje. Jeśli jeden preparat nie daje efektów, należy kupić środek z inną substancją leczniczą.

Autor wpisu: mgr farm. Jarosław Buczarski Farmaceuta z wykształcenia i zamiłowania, zwolennik rozszerzonej opieki farmaceutycznej. Zainteresowania: medycyna, chemia leków, zdrowie, opieka farmaceutyczna.