Cały czas masz katar? To może być przewlekły nieżyt nosa!

Utrzymujący się przez kilkanaście tygodni katar w postaci obfitej, gęstej wydzieliny to prawdopodobnie przewlekły nieżyt nosa. Zwykle jest on powikłaniem po ostrych, powtarzających się zakażeniach nosa i zatok przynosowych o podłożu wirusowym lub bakteryjnym. W jaki sposób leczyć przewlekły katar? 

Spis treści:

• Czym jest przewlekły nieżyt nosa?
• Jakie objawy towarzyszą przewlekłemu nieżytowi nosa?
• Jakie są przyczyny przewlekłego nieżytu nosa?
• Jakie wyróżnia się rodzaje przewlekłego nieżytu nosa?
• Jak leczyć przewlekły nieżyt nosa?

Czym jest przewlekły nieżyt nosa? 

O przewlekłym nieżycie nosa mówimy w przypadku, gdy stan zapalny śluzówki nosa utrzymuje się przynajmniej przez 12 tygodni (3 miesiące). Schorzenie może przybierać różne formy, przy czym zazwyczaj pojawia się w następstwie ostrych, powtarzających się zakażeń wirusowych bądź bakteryjnych nosa i zatok przynosowych. Przewlekłe zapalenie śluzówki nosa objawia się wyciekiem wydzieliny z nosa. Wydzielina jest obfita i gęsta, ma konsystencję śluzową lub śluzowo-ropną. Zbagatelizowanie problemu przewlekłego kataru może doprowadzić do licznych powikłań w obrębie błony śluzowej nosa. 

Jakie objawy towarzyszą przewlekłemu nieżytowi nosa? 

Jak już zostało wspomniane, przewlekły nieżyt nosa objawia się obecnością śluzowej lub śluzowo-ropnej wydzieliny, która wypływa z nosa w obfitych ilościach. Dodatkowo przez zaleganie nadmiaru wydzieliny i obrzęk błony śluzowej nosa dochodzi do ograniczenia jego drożności, a tym samym do utrudnienia swobodnego oddychania przez nos, dlatego też chory musi oddychać głównie przez usta. Czasem może pojawiać się kaszel będący skutkiem podrażnienia tylnej ściany gardła przez spływającą po niej wydzielinę z nosa, nierzadko też słabnie zmysł powonienia i smaku. Dolegliwości mogą mieć łagodną postać, wtedy nie przeszkadzają w normalnym funkcjonowaniu. Natomiast już przy umiarkowanym nasileniu objawów przewlekły nieżyt nosa może być przyczyną problemów przy wykonywaniu codziennych aktywności. 

Jakie są przyczyny przewlekłego nieżytu nosa? 

Każda infekcja niezależnie od tego, czy ma podłoże wirusowe, czy bakteryjne jest sygnałem dla układu odpornościowego do mobilizacji jego komórek. Reakcją na aktywność tych komórek jest zapalenie śluzówki nosa oraz obrzęk błony śluzowej nosa. Stan zapalny i obrzęk stanowią przeszkodę dla swobodnego usuwania z nosa wydzieliny, zanieczyszczeń, alergenów i patogenów. Zalegając w nosie, wydzielina staje się pożywką dla chorobotwórczych drobnoustrojów. Jeśli stan zapalny śluzówki nosa pojawia się rzadko i w dodatku jest właściwie wyleczony, nie powinno to mieć żadnych następstw, jednak powtarzające się epizody stanu zapalnego z towarzyszącą mu wysoką temperaturą mogą prowadzić do przekształcenia się nieżytu nosa w chorobę przewlekłą. To skutkuje stopniowym uszkadzaniem błony śluzowej jamy nosa, a z czasem nawet jej całkowitym przerostem lub ścieńczeniem. 

Oprócz wirusów (głównie rhinowirusów) i bakterii winowajcą przewlekłego nieżytu nosa mogą być alergie. Za nieprawidłową reakcję układu immunologicznego odpowiedzialne są takie alergeny jak m.in. pyłki roślin, kurz, sierść zwierząt. U niektórych osób przewlekłe zapalenie śluzówki może być związane z wadami anatomicznymi w obrębie nosa, np. ze skrzywieniem przegrody nosowej lub przerostem małżowin nosowych. Przyczyną mogą także być stosowane leki m.in. chloropromazyna (lek psychotropowy), inhibitory konwertazy angiotensyny, rezerpina, metyldopa (leki na nadciśnienie tętnicze), sympatykomimetyki (leki pobudzające współczulny układ nerwowy), leki hormonalne, w tym środki antykoncepcyjne. 

Jakie wyróżnia się rodzaje przewlekłego nieżytu nosa? 

Można wyróżnić kilka rodzajów przewlekłego nieżytu nosa. Przerostowy przewlekły nieżyt nosa charakteryzuje się obecnością polipów o podłożu zapalnym, wyrastają one zwykle z przewodu nosowego środkowego. Objawem jest nasilone obustronne upośledzenie drożności nosa. Schorzenie to wymaga leczenia operacyjnego! Przewlekły zanikowy nieżyt nosa cechuje się zmianami na śluzówce, która z czasem jest coraz cieńsza. Ze względu na to, że zanikające gruczoły śluzowe i surowicze przestają produkować wydzielinę, błona śluzowa nosa jest znacząco przesuszona, a przewody nosowe poszerzone. Do tego tworzą się strupki na śluzówce, których usunięcie powoduje dość intensywne krwawienie. Przewlekły cuchnący zanikowy nieżyt nosa (ozena) to schorzenia występujące bardzo rzadko i praktycznie tylko u kobiet, oprócz objawów charakterystycznych dla przewlekłego zanikowego nieżytu nosa, w jego przebiegu pojawia się również nieprzyjemny zapach z ust i nosa. Przewlekły idiopatyczny nieżyt nosa (wcześniej znany jako naczynioruchowy) jest wywoływany przez przegrzanie okolicy pleców bądź stóp, a także przez gwałtowne zmiany temperatury. Objawia się on napadowym kichaniem i obfitym wyciekiem z nosa oraz łzawieniem oczu. 

Jak leczyć przewlekły nieżyt nosa? 

W przypadku objawów wskazujących na przewlekły nieżyt nosa konieczna jest wizyta u laryngologa i przeprowadzenie specjalistycznych badań (np. endoskopii jamy nosowej, tomografii komputerowej, badań laboratoryjnych z wymazu z nosa i nosogardzieli). Przy podejrzeniu alergii zalecana jest konsultacja z alergologiem i wykonanie testów alergicznych. Leczenie polega na stosowaniu specjalistycznych leków, jak również dbaniu o komfort błony śluzowej nosa. W zależności od przyczyn i rodzaju nieżytu stosuje się nieco inną terapię farmakologiczną. Najczęściej zlecane są leki na katar w postaci aerozoli donosowych zawierających glikokortykosteroidy. W przypadku alergii wskazane są również leki przeciwhistaminowe oraz unikanie alergenów, u niektórych osób dobre rezultaty może przynieść tzw. odczulanie. Jeśli chory cierpi na przerostowy przewlekły nieżyt nosa, konieczne jest chirurgiczne usunięcie polipów metodą endoskopową. Niektóre leki na przeziębienie również przynoszą ulgę w katarze, gdyż zawierają składniki odpowiedzialne za zmniejszenie jego wydzielania.

W przebiegu przewlekłego nieżytu nosa ogromną ulgę przynoszą wody morskie do nosa. Takie preparaty ułatwiają utrzymanie prawidłowej higieny nosa, rozrzedzają wydzielinę, wspomagając jej usuwanie, a także zapewniają prawidłowe nawilżenie i regenerację śluzówki. Do płukania nosa można także stosować roztwór soli fizjologicznej. Ważne, aby wody morskie do nosa lub inne preparaty miały temperaturę około 37st.C, czyli zbliżoną do temperatury ciała. Regularne i dokładne oczyszczanie nosa to najważniejszy etap terapii przewlekłego kataru, ze względu na upośledzenie naturalnych funkcji śluzówki z nosa nie są usuwane zanieczyszczenia, alergeny i patogeny, trzeba ten proces wspomagać, korzystając z dostępnych w aptekach produktów. Dla utrzymania komfortu śluzówki istotna jest również odpowiednia wilgotność powietrza, dlatego warto rozważyć zakup specjalnego nawilżacza. W przypadku przewlekłego nieżytu nosa należy też unikać kontaktu z osobami chorymi, które stanowią źródło infekcji, a także ekspozycji na substancje o szkodliwym działaniu na błonę śluzową nosa, m.in. na pyły, zanieczyszczenia, smog, dym papierosowy. 

Jeśli katar utrzymuje się już kilka miesięcy, znak to, że raczej samoistnie nie ustąpi! Zamiast się męczyć z powodu nadmiernej ilości śluzowej wydzieliny i utrudnionego oddychania przez nos, należy zgłosić się do lekarza. Przewlekły nieżyt nosa w zależności od przyczyn wymaga nieco innego postępowania. Odpowiednie leki na katar może zlecić jedynie lekarz. Dodatkowo warto stosować dostępne w aptekach wody morskie do nosa, które działają oczyszczająco i pielęgnująco na błonę śluzową nosa.

Autor wpisu: Ewa Krulicka, i-Apteka.pl Blogerka z wieloletnim doświadczeniem, z wykształcenia magister kulturoznawstwa. Redaktor bloga jestemmama.pl. Zainteresowania: zdrowie, uroda, naturalne metody leczenia.